Samenvatting: ortopedagogie
1. Definities.
1.1. Pedagogie: Grieks paidagoogia
Ø Ped= Pais/paidos kind
Ø Agogie= agein voeren/leiden
1.2. Ortopedagogie
Ø Ortho goede manier/juiste weg.
Ø Recht of normaal.
Ø Ortopedagogie opvoeding van het kind in een moeilijke lopende
opvoedingssituatie.
1.3. Ortoagogie
Ø Meer nadruk op relatie tussen een begeleider en een volwassene.
Ø Niet enkel opvoeden.
Ø Volwassenen ook ondersteunen en begleiden tijdens veranderingsmomenten.
1.4. Ortopedagogiek en ortopedagogie
Ø Ortopedagogiek:
Wetenschap over opvoeding.
Theorie en kennis over het object opvoeden.
Ø Ortopedagogie:
Handelingspraktijk van het opvoeden.
1.5. Ortopedogische begeleider (praktijkgericht) ortopedagoog, what’s in a name?
Ø Zie cursus.
2. Ortopedagogiek als wetenschap.
Ø Wetenschap= 2 eeuwen oud is.
Ø Gegroeid door onderzoek en kennisontwikkeling aan univ.
Ø Onderzoekt nog steeds wat dagelijks gebeurt.
Ø Ortopedagogiek= verzameling van theorieën over het onderwerk opvoeden.
2.1. Pedagogische theorie
Ø Soort bouwwerk + bouwstenen.
Bouwstenen= pedagogiek uit begrippen of concepten met hun onderlinge
verbindingen of relaties tot elkaar.
Opbouw= ene onderzoeken of auteur meer getheoretiseerd dan bij de
andere en zo opmvat het ene boek of artikel meer abstracte begrippen dan
het andere.
Ø Welk belang hebben pedagogisch denken en pedagogische theorieën voor
beroepsopvoeders of voor de opvoedingspraktijk?
Ø Meer kennis over het opvoeden
Ø Kennis te actualiseren
Ø Kennis te gebruiken
Ø Opvoedingspraktijk meer kwaliteit te geven.
, 2.2. Maatschappelijke visies, praktijkkennis en wetenschappelijkke kennis
Opvoeding in gezinnen, scholen, tehuizen en vereningen
Kennis Kennis
van van
Pedogogishe begrippen
Ø = realiteit hulpverlening in het algemeen zeker niet alleen gebaseerd is op
wetenshappelijke kennis.
o Nodige kennis beschikken + op een correct manier kunnen inzetten in je
proffesioneel handelen.
o Handelen bepaald worden door enerzijds de maatschappelijke contaxt en
de heersende visies (binnen samenleving + eigen intuïtie en voorkennis=
praktijk kennis.
Ø Onze proffesionaliteit als hulpverlener= steeds bepaald door onze theoretische
kennis.
Ø Theoretische kennis en onderzoek= invloed op visie en maatschappelijke
context.
2.2.1 Maatschappemijke visies.
Ø Ideologieën
Ø Leidden dan tot epaalde grondhoudingen ten opzichte van maatschappelijk
kwetsbare mensen in de brede zin.
o Grondhoudingen telkens gevoed door een oordeel over de waarde van
deze personen enerzijds en de mogelijkheid die zij hebben om iets bij te
dragen aan de samenleving.
Belangrijke impact op de uitbouw van voorzieningen
Ontwikkelen van nieuwe methodes
Houding die hulpverleners aannamen tegenover deze mensen in
begeleidingssituaties.
= nieuwe regelgeving, nieuwe vormen van subsidiëring, maatregelen
Ø Maatschappelijke visie op mens, ziekte, handicap en armoede doorheen de
geschiedenis beïnvloed door:
o Economische factoren: geld
o Politieke factoren: gigantische wachtlijsten
o Sociale factoren: vergijzing
o Culturele factoren
, Ø Visies leiden tot maatschappelijke grondhoudingen t.o.v. maatschappelijk kwetsbare
mensen
o Waarde van de persoon
o Mogelijkheid iets bij te dragen
2.2.2 Praktijkkennis:
Ø Individuele voorkennis
o Handelen te beroepen op intuïie
o Ervaringen
o Onbewust, routinematig toegepast
Ø Wanneer men zich in tegenstelling tot deze onbewuste overtuigingen als
hulpverlener bewust wordt van deze voorkennis spreekt men over praktijktheorieën
Praktijktheorieën
Ø Van zodra je je bewust
Ø wordt van deze voorkennis
Ø “Bekritiseerbaar”
Ø vaak niet in vraag gesteld omdat gangbare aanpak en heersende waarden en
normen overheersen
Ø Praktijktheorieën kritisch blijven toetsen
Ø Reflectie over eigen handelen
Ø Bijscholingen volgen
Ø In discussie treden met collega’s
Ø Via wetenschappelijk onderzoek
Ø Belang van wetenschappelijke kennis
2.2.3. wetenschappelijke kennis:
Ø Kennis die tot stand is gekomen met behulp van wetenschappelijke methoden
(wetenschappelijk onderzoek)
o Kennis= geheel van betekenissen, begrippen, vaardigheden, werkwijzen, etc..
o = voor juist en waar wordt gehouden en intuïie, eigen mening.
Ø Kennis = het geheel van betekenissen, begrippen, vaardigheden, werkwijzen, etc, die
voor juist en waar wordt gehouden en richting geeft aan het handelen
Ø Wetenschappelijke kennis = resultaat van wetenschappelijk onderzoek
Ø <-> praktijktheorieën
Ø Wanneer iets wetenschappelijk onderzocht?
o Systematisch
Wetenschapper bij het verwerven van kennis dit steeds op eenzelfde
wijze moet doen, volgens geldende onderzoeksregels,
onderzoeksprocedures,….
o Rationeel gefundeerd:
, Wetenschapper de gekozen methoden en technieken die hij in een
onderzoek gebruikt, zo moet argumenteren dat andere
wetenschappers zijn redenering kunnen vatten en eventueel met
tegenaegumenten bekritiseren
o Navolgbaar:
Betekent dat elke andere wetenschapper, juist doordat dit
wetenschappelijk onderzoek systematisch en rationeel gefundeerd is,
dit odnerozek zou kunnen navolgen.
2.3. De identiteit van de orthopedagogiek:
Ø Raakvlakken met andere wetenschappen
Ø Onduidelijkheid in de praktijk aangevoeld!
Verschillende vormen van hulpverlening.
Ø Multidiciplinair team= maatschappelijk werkers.
Ø Orthopedagogiek heeft eigen doelstellingen, onderscheidt zich van andere
wetenschappen qua object en qua gerichtheid.
Ontwikkelingspsychologie, persoonlijkheidspsychologie, kinder en
jeugdpsychiatrie, sociologie,…
Ø Multidisciplinaire teams
Ø Geen duidelijke ortho-achtergrond (verschillende diciplines;
Buiten Nederland = ? er word verzwegen naar speciaal onderwijs
Ø Buitenland?
Ø Moeilijk om eigen identiteit te vormen <-> verschillende disciplines en
denkkaders integreren
Ø => Ruime blik
3. Het werkterrein van een ortopedagogische begeleider.
Ø Enorm divers
Verschillende leeftijden (kinderen, jongeren, volwassenen, ouderen)
Verschillende problematieken (fysieke beperking, verstandelijke, …)
Verontrustende opvoedingssituaties (armoede, jeugdwerk,….)
Verschillende manierern van werken (residentieel, ambulant of mobiele zorg)
Hoofstuk 2: Geschiedenis van de ortopedagogiek.
1. Inleiding.
Ø “De beschaving van een samenleving laat zich meten aan de zorg die ze aan de
zwakste besteedt”
Ø Enorm veranders hoe men vroeger naar opvoeding keek.
Ø Visies zijn nog steeds in bewegeing.
Ø Hoe men oordeelt over de waarde van een persoon in maatschappij= immers
rechtstreeks invloed op de aan-afwezigjeod van zorg uitbouw en locatie van
1. Definities.
1.1. Pedagogie: Grieks paidagoogia
Ø Ped= Pais/paidos kind
Ø Agogie= agein voeren/leiden
1.2. Ortopedagogie
Ø Ortho goede manier/juiste weg.
Ø Recht of normaal.
Ø Ortopedagogie opvoeding van het kind in een moeilijke lopende
opvoedingssituatie.
1.3. Ortoagogie
Ø Meer nadruk op relatie tussen een begeleider en een volwassene.
Ø Niet enkel opvoeden.
Ø Volwassenen ook ondersteunen en begleiden tijdens veranderingsmomenten.
1.4. Ortopedagogiek en ortopedagogie
Ø Ortopedagogiek:
Wetenschap over opvoeding.
Theorie en kennis over het object opvoeden.
Ø Ortopedagogie:
Handelingspraktijk van het opvoeden.
1.5. Ortopedogische begeleider (praktijkgericht) ortopedagoog, what’s in a name?
Ø Zie cursus.
2. Ortopedagogiek als wetenschap.
Ø Wetenschap= 2 eeuwen oud is.
Ø Gegroeid door onderzoek en kennisontwikkeling aan univ.
Ø Onderzoekt nog steeds wat dagelijks gebeurt.
Ø Ortopedagogiek= verzameling van theorieën over het onderwerk opvoeden.
2.1. Pedagogische theorie
Ø Soort bouwwerk + bouwstenen.
Bouwstenen= pedagogiek uit begrippen of concepten met hun onderlinge
verbindingen of relaties tot elkaar.
Opbouw= ene onderzoeken of auteur meer getheoretiseerd dan bij de
andere en zo opmvat het ene boek of artikel meer abstracte begrippen dan
het andere.
Ø Welk belang hebben pedagogisch denken en pedagogische theorieën voor
beroepsopvoeders of voor de opvoedingspraktijk?
Ø Meer kennis over het opvoeden
Ø Kennis te actualiseren
Ø Kennis te gebruiken
Ø Opvoedingspraktijk meer kwaliteit te geven.
, 2.2. Maatschappelijke visies, praktijkkennis en wetenschappelijkke kennis
Opvoeding in gezinnen, scholen, tehuizen en vereningen
Kennis Kennis
van van
Pedogogishe begrippen
Ø = realiteit hulpverlening in het algemeen zeker niet alleen gebaseerd is op
wetenshappelijke kennis.
o Nodige kennis beschikken + op een correct manier kunnen inzetten in je
proffesioneel handelen.
o Handelen bepaald worden door enerzijds de maatschappelijke contaxt en
de heersende visies (binnen samenleving + eigen intuïtie en voorkennis=
praktijk kennis.
Ø Onze proffesionaliteit als hulpverlener= steeds bepaald door onze theoretische
kennis.
Ø Theoretische kennis en onderzoek= invloed op visie en maatschappelijke
context.
2.2.1 Maatschappemijke visies.
Ø Ideologieën
Ø Leidden dan tot epaalde grondhoudingen ten opzichte van maatschappelijk
kwetsbare mensen in de brede zin.
o Grondhoudingen telkens gevoed door een oordeel over de waarde van
deze personen enerzijds en de mogelijkheid die zij hebben om iets bij te
dragen aan de samenleving.
Belangrijke impact op de uitbouw van voorzieningen
Ontwikkelen van nieuwe methodes
Houding die hulpverleners aannamen tegenover deze mensen in
begeleidingssituaties.
= nieuwe regelgeving, nieuwe vormen van subsidiëring, maatregelen
Ø Maatschappelijke visie op mens, ziekte, handicap en armoede doorheen de
geschiedenis beïnvloed door:
o Economische factoren: geld
o Politieke factoren: gigantische wachtlijsten
o Sociale factoren: vergijzing
o Culturele factoren
, Ø Visies leiden tot maatschappelijke grondhoudingen t.o.v. maatschappelijk kwetsbare
mensen
o Waarde van de persoon
o Mogelijkheid iets bij te dragen
2.2.2 Praktijkkennis:
Ø Individuele voorkennis
o Handelen te beroepen op intuïie
o Ervaringen
o Onbewust, routinematig toegepast
Ø Wanneer men zich in tegenstelling tot deze onbewuste overtuigingen als
hulpverlener bewust wordt van deze voorkennis spreekt men over praktijktheorieën
Praktijktheorieën
Ø Van zodra je je bewust
Ø wordt van deze voorkennis
Ø “Bekritiseerbaar”
Ø vaak niet in vraag gesteld omdat gangbare aanpak en heersende waarden en
normen overheersen
Ø Praktijktheorieën kritisch blijven toetsen
Ø Reflectie over eigen handelen
Ø Bijscholingen volgen
Ø In discussie treden met collega’s
Ø Via wetenschappelijk onderzoek
Ø Belang van wetenschappelijke kennis
2.2.3. wetenschappelijke kennis:
Ø Kennis die tot stand is gekomen met behulp van wetenschappelijke methoden
(wetenschappelijk onderzoek)
o Kennis= geheel van betekenissen, begrippen, vaardigheden, werkwijzen, etc..
o = voor juist en waar wordt gehouden en intuïie, eigen mening.
Ø Kennis = het geheel van betekenissen, begrippen, vaardigheden, werkwijzen, etc, die
voor juist en waar wordt gehouden en richting geeft aan het handelen
Ø Wetenschappelijke kennis = resultaat van wetenschappelijk onderzoek
Ø <-> praktijktheorieën
Ø Wanneer iets wetenschappelijk onderzocht?
o Systematisch
Wetenschapper bij het verwerven van kennis dit steeds op eenzelfde
wijze moet doen, volgens geldende onderzoeksregels,
onderzoeksprocedures,….
o Rationeel gefundeerd:
, Wetenschapper de gekozen methoden en technieken die hij in een
onderzoek gebruikt, zo moet argumenteren dat andere
wetenschappers zijn redenering kunnen vatten en eventueel met
tegenaegumenten bekritiseren
o Navolgbaar:
Betekent dat elke andere wetenschapper, juist doordat dit
wetenschappelijk onderzoek systematisch en rationeel gefundeerd is,
dit odnerozek zou kunnen navolgen.
2.3. De identiteit van de orthopedagogiek:
Ø Raakvlakken met andere wetenschappen
Ø Onduidelijkheid in de praktijk aangevoeld!
Verschillende vormen van hulpverlening.
Ø Multidiciplinair team= maatschappelijk werkers.
Ø Orthopedagogiek heeft eigen doelstellingen, onderscheidt zich van andere
wetenschappen qua object en qua gerichtheid.
Ontwikkelingspsychologie, persoonlijkheidspsychologie, kinder en
jeugdpsychiatrie, sociologie,…
Ø Multidisciplinaire teams
Ø Geen duidelijke ortho-achtergrond (verschillende diciplines;
Buiten Nederland = ? er word verzwegen naar speciaal onderwijs
Ø Buitenland?
Ø Moeilijk om eigen identiteit te vormen <-> verschillende disciplines en
denkkaders integreren
Ø => Ruime blik
3. Het werkterrein van een ortopedagogische begeleider.
Ø Enorm divers
Verschillende leeftijden (kinderen, jongeren, volwassenen, ouderen)
Verschillende problematieken (fysieke beperking, verstandelijke, …)
Verontrustende opvoedingssituaties (armoede, jeugdwerk,….)
Verschillende manierern van werken (residentieel, ambulant of mobiele zorg)
Hoofstuk 2: Geschiedenis van de ortopedagogiek.
1. Inleiding.
Ø “De beschaving van een samenleving laat zich meten aan de zorg die ze aan de
zwakste besteedt”
Ø Enorm veranders hoe men vroeger naar opvoeding keek.
Ø Visies zijn nog steeds in bewegeing.
Ø Hoe men oordeelt over de waarde van een persoon in maatschappij= immers
rechtstreeks invloed op de aan-afwezigjeod van zorg uitbouw en locatie van
