Summary
Samenvatting "Psychosociaal welzijn in organisaties"
- Course
- Institution
- Book
Recente samenvatting van het vak "Psychosociaal welzijn in organisaties" aan de VUB.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
2 reviews
By: vansnickemily • 4 months ago
By: cillydebruyn • 10 months ago
Seller
Follow
celine_devriese
Reviews received
Content preview
PSYCHOSOCIAAL WELZIJN INORGANISATIES
1. Werkbaar werk .............................................................................................................................................. 2
1.2. Toestand in vlaanderen? ....................................................................................................................... 2
2. Welzijn in de actualiteit ................................................................................................................................. 2
2.1. Arbeidsdeal ........................................................................................................................................... 2
3. Inleiding psychosociaal welzijn in organisaties .............................................................................................. 3
3.1. Subdiscipline psychologie ..................................................................................................................... 3
3.2. Nastreven van psychosociaal welzijn & gezondheid ............................................................................. 3
4. Stressmodellen .............................................................................................................................................. 5
4.1. Wat is stress? ............................................................................................................................................... 5
4.2. Theoretische basis ................................................................................................................................. 5
5. Psychosociale risico’s & wetgevend kader................................................................................................... 14
5.1. Definitie welzijnswet.................................................................................................................................. 14
5.2. Wetgevend kader ................................................................................................................................ 14
6. Preventieadviseur psyosociale aspecten (gastcollege) ................................................................................ 17
6.1. Formele en informele procedures ...................................................................................................... 17
7. Ongewenst grensoverschrijdend gedrag op het werk ................................................................................. 18
7.1. Geweld op het werk................................................................................................................................... 18
7.1. Ongewenst seksueel gedrag op het werk ........................................................................................... 18
7.2. Pesten op het werk ............................................................................................................................. 18
8. Stress & burn-out ......................................................................................................................................... 23
8.1. Werkbaar werk in Vlaanderen ................................................................................................................... 23
8.2. Stress ................................................................................................................................................... 23
8.3. Burn-out ..................................................................................................................................................... 24
8.4. Burn-out versus depressie ......................................................................................................................... 27
9. Risicoanalyse, preventie en interventie ....................................................................................................... 28
9.1. Uitvoeren van een risicoanalyse ................................................................................................................ 28
9.3. Opzetten van een psychosociaal welzijnsbeleid ................................................................................. 28
9.4. risicoanalyse ........................................................................................................................................ 29
9.5. Preventie en interventie ..................................................................................................................... 38
9.6. Psychosociaal safety climate (psc) ...................................................................................................... 40
10. Absenteïsme & re-integratie (gastcollege) .............................................................................................. 42
10.1. Verzuim .................................................................................................................................................... 42
10.3. Re-intregratie ...................................................................................................................................... 44
,1. WERKBAAR WERK
Geen stress + motiverend werk + leermogelijkheden + werk-privé balans = werkbaar werk
Werkbaarheidsgraad = werknemers die werkbaar werk hebben
1.2. TOESTAND IN VLAANDEREN?
• Werkbaarheidsmonitor:
o 3-jaarlijkse meting van de kwaliteit van de jobs van WN en zelfstandigen in Vlaanderen door Stichting
Innovatie & Arbeid i.o.v. de Vlaamse sociale partners en Vlaamse regering sinds 2004
o Doel: Informatiebron voor alle betrokken partijen in het streven naar meer kwaliteitsvolle jobs
• 4 indicatoren van werkbaar werk:
o Werkstress = de mate waarin mentale vermoeidheid, die het gevolg is van psychisch-sociale
arbeidsbelastin, leidt tot spanningsklachten en verminderd functioneren.
o Motivatie = de mate waarin iemand zich door de inhoud van het werk betrokken voelt bij dat werk
o Leermogelijkheden = de mate waarin iemand door opleiding, bijscholing en werkervaring haar/zijn
competenties en vaardigheden op peil kan houden en verder ontwikkelen.
o Werk-privébalans = de mate waarin de eisen die het werk stelt een belemmering vormen voor het
privéleven.
• Werkbaar werk = werkbaarheidsgraad = % jobs dat niet problematisch scoort op 1 of meer van de 4
indicatoren.
2. WELZIJN IN DE ACTUALITEIT
2.1. ARBEIDSDEAL
= belang van welzijn op het werk vanuit de federale regering → meer mensen aan het werk krijgen en WG en
WN meer flexibiliteit geven
➔ Work-life balance mogelijk maken/te vergemakkelijken
ACTIE 1: Werk en privéleven beter combineren
- Werkweek van 4 werkdagen is mogelijk (= “meer gebalde werkweek)
- Wisselend weekregime (= ene week meer werken, om de andere week meer vrij te hebben)
- Recht om “offline” te zijn voor bedrijven vanaf 20 WN (= geen communicatie verwachten buiten de
werkuren)
- Tijdig zicht op dienstroosters (= van 5 naar 7 werkdagen op voorhand het werkschema krijgen)
➔ Initiatief ligt bij de WN
ACTIE 2: Meer opleidingen, makkelijker van job veranderen
- Meer opleidingskansen (= recht op opleidingsdagen wordt opgetrokken tot 5 dagen per jaar tegen 2024)
- Individueel opleidingsplan voor iedere WN in bedrijven met 20 WN of meer
- Aangepaste opzegtermijnen (= overstappen naar andere WG moet kunnen tijdens opzegtermijn)
ACTIE 3: e-commerce en platformeconomie
- Betere afspraken voor maaltijdkoeriers
- E-commerce en nachtwerk (= regels om te werken tussen 20u ’s avonds en middernacht worden
soepeler)
ACTIE 4: Knelpuntberoepen en diversiteit
- Diversiteit opvolgen (= gegevens over diversiteit worden nauwer opgevolgd per sector)
- Knelpuntberoepen aanpakken (= knelpuntberoepen identificeren, wat zijn de oorzaken van de tekorten
en wat zijn mogelijke maatregelen? – iedere 2 jaar te bekijken op niveau van de sector)
Page 2 of 46
,3. INLEIDING PSYCHOSOCIAAL WELZIJN IN ORGANISATIES
3.1. SUBDISCIPLINE PSYCHOLOGIE
Occupational Health Psychology = Psychosociaal welzijn in organisaties
• OHP = Arbeids- en Gezondheidspsychologie:
“Een psychologische discipline die zich bezighoudt met het bestuderen en bevorderen van welzijn en
gezondheid op het werk vanuit de gedachte van een optimale afstemming tussen persoon en organisatie.”
o Doel = Bevorderen van het welzijn van WN en verbeteren van de kwaliteit van het werk
o Raakvlak tussen A&O Psychologie / Klinische psychologie / Gezondheidspsychologie
• Terminologie werkveld in Vlaanderen: Psychosociaal welzijn (cognitief, emotioneel en sociaal vlak)
Twee studieobjecten op vlak van welzijn:
- Welbevinden van individuele WN
- Werkkenmerken (5A’s) die dit welbevinden stimuleren/hinderen (zie doel)
Werk & Organisatie: alle arbeid met een verplichtend karakter in allerlei typen organisaties
Brede focus op welzijn & gezondheid: ook impact buiten het werk
Aandacht voor diverse niveaus: individu, team, departement, leidinggevende, organisatie
Geen aandacht voor veiligheid (in VS: ‘safety’ als onderdeel van OHP) → ander welzijnsdomein in EU en BE,
veiligheid is het werkterrein van ingenieurs en veiligheidsdeskundigen
Er is sprake van geestelijke gezondheid wanneer een werknemer zich prettig voelt, het werk goed aankan, zich
vrij voelt om eigen keuzes te maken en gemotiveerd is om iets te bereiken. De arbeids- en
gezondheidspsychologie streeft naar een optimale afstemming tussen de belangen van de werknemers en de
organisatie.
3.2. NASTREVEN VAN PSYCHOSOCIAAL WELZIJN & GEZONDHEID
3.2.1. DE 5 A’S
1) Arbeidsinhoud = aard van het werk, wijze van taken verrichten
Bv. Complexiteit van de job, werktempo
2) Arbeidsvoorwaarden = fysieke omstandigheden
Bv. Middagpauze, verloning
3) Arbeidsverhoudingen = sociale relaties, conflicten oplossen
Bv. Hoe worden conflicten aangepakt door de hiërarchie, leiderschapsstijlen
4) Arbeidsomstandigheden = afspraken om job te kunnen uitvoeren, (ongeschreven) contract
Bv. Temperatuur, beschikbaarheid van bureaus
5) Arbeidsorganisatie = manier waarop de organisatie het werk verdeelt, bedrijfsbeleid
Bv. Bepaalde waarden en normen van de organisatie, managementstijl
3.2.2. WELZIJN = MULTIDIMENSIONEEL BEGRIP
- Affectief welbevinden (je goed voelen op het werk)
- Competentie (in staat zijn je werk goed te doen)
- Autonomie (vrij om eigen keuzes te maken in je werk)
- Aspiratie hebben (gemotiveerd om iets te bereiken in je werk)
Doel OHP = Bevorderen van het welzijn van WN en verbeteren van de kwaliteit van het werk
Page 3 of 46
, Link met motivatie?
Zelf-determinatie theorie:
- Excentrieke motivatie: verloning
- Intrinsieke motivatie: de activiteit is op zich leuk of interessant ervaren
Veranderingen: digitalisering, glazen plafond, zingeving in het werk, …
Evoluties werk
- Work intensification = werkdruk/tempo
- Wijzigingen qua arbeidsinhoud
- Continue organisatieveranderingen (VUCA = Volantile Uncertainty Complexity Ambigu) = iets heel onzeker,
bv. Gasprijzen met telewerk
- Moderne bedrijfsvoering – meer nieuwe managementstrategieën- en tools
- Aantasting psychologisch contract – verwachtingen van de WG en WN
Sociaal-culturele veranderingen
- Diverse arbeidsparticipatie → vrouwen, mensen met een handicap, …
- Opkomst dienstensector
- Verruiming begrip “ziekte” → meer meten en weten (burn-out/bore-out)
- Toegenomen verwachtingen → moeilijk om de balans te vinden
- Individualisering → verder wonen van werk/familie
- Uitholling professionele autoriteit → alles in vraag stellen, kritischer nadenken (mentaal belastend voor
dokter/leerkracht)
Page 4 of 46
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller celine_devriese. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $15.99. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73091 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now