Samenvatting Media-effecten

MEDIA-EFFECTEN
College 1

Wat zijn media-effecten?

Sociale of psychologische responsen of reacties bij individuen, dyades, kleine groepen, organisaties of
gemeenschappen. Die responsen komen als er een gevolg van blootstelling aan mediaboodschappen,
het verwerken van mediaboodschappen of handelen als gevolg van mediaboodschappen.

(Weten welk weer het gaat worden omdat je het hebt gehoord via het weerbericht of via iemand
anders die naar het weerbericht heeft gekeken. Zelfs welke kleren je draagt, wordt mee bepaald door
de media.)
Mensen creëren zelf een bepaald wereldbeeld van verschillende zaken door media, bv. hoe je denkt
dat het eraan toe gaat in de gevangenis ten opzichte van de werkelijkheid.


Doelen van de wetenschap

1. Voorspellen
 = zeggen wat er in de toekomst gaat gebeuren
 Mensen baseren hun gedrag daarop
 Media-effecten, bv. voorspellen welke kinderen vatbaar zijn voor geweldeffecten
 MAAR beperkingen aan voorspellingen

2. Verklaren
 = in bredere context plaatsen (proberen begrijpen hoe het komt dat er fenomeen A is, en
fenomeen B daarop volgt?)
 Worden voortdurend verder opgebouwd
 Media-effecten, bv. verschillende verklaringen voor geweldeffect

3. Begrijpen
 = de volgorde kennen van causale gebeurtenissen
 Komt voort uit een goede verklaring
 Mediaeffecten, bv. welke verschillende stappen tussen blootstelling en gedrag?

4. Controleren
 = gevolg van voorspellen, verklaren en begrijpen
 = de bredere context van wetenschappelijk onderzoek
 Media-effecten, bv. ratingsystemen films of games: ‘dit is niet geschikt voor kinderen onder
de 12 jaar’


Hoe worden de doelen van wetenschap bereikt?

1. Theorie
 Theorie vs. idee
 Meer dan 1 statement (uitgewerkte set van uitspraken)

1

,  Kernconcepten bepalen en hun relaties
 Hypotheses die getest kunnen worden
 Wisselwerking tussen theorie en data van wetenschappelijk onderzoek

2. Falsifieerbaarheid
 Je moet op voorhand kunnen zeggen welke bevindingen ervoor zorgen dat de hypothese fout
is.
 Iets in stellingen gieten, waarbij je vervolgens kan nagaan of ze waar of niet waar zijn.
 Bv. Alle zwanen zijn wit
 H: de volgende zwaan die je ziet is wit
 O: de zwaan is wit
→ H is bevestigd

3. Creativiteit
 Theorie wordt door mensen gemaakt, die ook ooit student waren
 Mensen zijn meer geneigd ze ernstig te nemen als ze logisch lijken

4. Generaliseerbaarheid
 Wetenschap zoekt naar algemene patronen
 Zo weinig mogelijk variabelen om te verklaren
 Case studies zeggen weinig over algemene patronen
 Die algemene patronen als kennis verspreiden helpt veel meer

5. Objectieve waarheid ontdekken
 “Er is geen objectieve waarheid”
 Media heeft invloed op kinderen, of media heeft geen invloed op kinderen
 Betekent niet dat die invloed op alle kinderen hetzelfde is!

6. Sceptisch blijven
 Altijd mogelijkheid tot controverses
 Er zijn geen definitieve conclusies (nooit het gevoel hebben dat we 100% zeker zijn dat we het
gevonden hebben)
 Maar consensus groeit naarmate meer onderzoek gedaan wordt


Toekomst van media-effectenonderzoek

 Ondertussen duizenden studies naar effecten van media op attitudes, gedrag en cognities
 Meta-analyses: consistente effectgroottes
 Bv. gewelddadige videogames r= .08 -.19
 Bv. gezondheidscampagnes rond .20
 Bv. Lichaamsbeeld rond .20
 Maar wat is de theoretische en praktische waarde?
 Het probleem met kleine effectgroottes in media-effectenonderzoek
 We zijn er altijd open over geweest = positief MAAR te veel nadruk op het falen om een effect
te vinden = afstoten interesse journalisten en politici
 Tegenstrijdige visies over media-effecten (Cfr. Geschiedenis van Magic Bullet tot limited-
effects perspective)
 Gaat in tegen dagelijkse ervaring: veel voorbeelden te vinden van sterke media-effecten
→ blijvend stilstaan bij de vraag of kleine effecten een goede representatie zijn van de realiteit



2

, 1. Verbetering meetinstrumenten
PROBLEMEN:
 Weinig consensus: soms meer dan 100 verschillende manieren om één concept te meten
 Moeilijk om te meten wat we moeten meten binnen media-effectenonderzoek
 Veel gebruik van zelfgerapporteerde data
 Cognitieve problemen: herinneren
 Motivationele problemen: sociaal wenselijke antwoorden
 Nieuwe mediatechnologieën
 Mediagebruik kan overal, ieder moment, simultaan
OPLOSSINGEN:
 Geen globale bloostelling meten, want media-effecten zijn niet globaal
 Liever specifiek op bepaalde media-inhoud, bepaald medium of technologie
 Aanvullen met inhoudsanalyse
 Specifieke metingen
 Specifieke titels of inhoud (bv. politiek nieuws)
 Kan aangevuld worden met inhoudsanalyse
 Metingen van herkenning i.p.v. herinnering
 Minder motivationele problemen
 Alleen als de populatie boodschappen niet te groot is
 Opletten voor false recognition
 Werken aan validatie van methoden → standaardisatie

2. Meer aandacht voor conditionele media-effecten
 Geen gelijke ontwikkeling media-effecten voor iedereen
 Wel erkend in theorie, maar niet altijd in het onderzoek
PROBLEMEN:
 Individuele verschillen worden aanzien als ruis
 Bv. experiment: individuele verschillen uitschakelen door random selectie
 Toegevoegd als covariaten/controlevariabelen, niet als variabelen die interacties
veroorzaken
 Kan verklaren waarom effecten in voorgaand onderzoek klein waren
OPLOSSING:
 Specifieke hypotheses over bij welke specifieke groep mensen effecten verwacht worden

3. Meer cumulatieve theorietesten
 Mediatheorieën: de effecten worden gemedieerd door de manier waarop de boodschap
verwerkt wordt
PROBLEMEN:
 Onderzoek doet dit niet
 Bv. onduidelijk welke effecten van welke soorten media geweld welke types agressief
gedrag beïnvloeden en welke cognitieve, fysiologische en emotionele processen dit
verklaren
 Komt deels doordat theorieën de processen niet voldoende specifiëren
 Weinig toegankelijkheid tot de theorieën

4. Erkenning van transactionele media-effecten
PROBLEMEN:
 Conceptualiseren media-effecten als éénrichtingsverkeer: oorzaak → gevolg
OPLOSSING:
 Rekening houden met transactionele modellen: gevolg heeft weer een invloed op de oorzaak
(het is complexer dan ‘oorzaak → gevolg’; effecten spelen op elkaar in als een soort spiraal)


3