Examenvragen Methodiek
Maatschappelijke Activering
Hoofdstuk 1: Activering: een containerbegrip
1) “Sociale activering is het verhogen van de maatschappelijke participatie en het doorbreken
van sociaal isolement door maatschappelijk zinvolle activiteiten te ondernemen : (1) ofwel
als doel op zich; (2) ofwel als eerste stap in een traject voor socio-professionele
inschakeling; (3) ofwel als eerste stap naar een (latere) betaalde tewerkstelling.” (Druetz et
al., 2012). Link deze definitie van maatschappelijke activering met de zogenaamde
activeringsladder en leg uit.
Participatie is dus duidelijk gericht op verschillende aspecten uit het leven. De
activeringsladder maakt duidelijk op welke zaken er allemaal ingezet kan worden om de
sociale participatie zoveel mogelijk te bevorderen. Aan de hand van dit instrument proberen
instanties (zoals het OCMW) zo goed mogelijk om te gaan met maatschappelijk kwetsbare
groepen. De activeringsladder is onderverdeeld in zes verschillende tredes waarop ingezet
kan worden. Het is belangrijk om te vermelden dat er wordt gewerkt volgens de draagkracht
van een persoon/groep. De eerste trede richt zich voornamelijk op de zorg en hulpverlening.
Dit gaat over ‘overleven’ De tweede trede betreft de taalactivering en gaat om het aanleren
van de Nederlandse taal om zo goed mogelijk te functioneren in de SL. Het derde aspect van
deze ladder gaat over sociale activering. Het gaat over ‘leren leven’. Hiermee wordt er
bedoeld dat iemand kan kijken om arbeid te verrichten, maar eerst zijn/haar eigen leven
volledig op orde moet hebben vooraleer men de stap naar de arbeidsmarkt zet. Momenteel
zijn er nog lichamelijke of psychische beperkingen waardoor iemand nog niet in staat is om
te werken. Een vierde aspect richt zich op arbeidsactivering en gaat over ‘leren werken’. Bij
deze mensen is de stap naar de arbeidsmarkt kleiner. Zij kunnen hier nog niet toetreden
omdat ze nog bepaalde vaardigheden te kort hebben, maar mits begeleiding lukt dit zeker.
Als voorlaatste stap hebben we de arbeidstoeleiding, waarbij iemand ondersteuning nodig
heeft om werk te zoeken. Tot slot is er de effectiever arbeid, waarbij mensen in staat zijn om
te werken, maar een duwtje in de rug nodig hebben om het werk te behouden.
Sociale activering is het verhogen van de maatschappelijke participatie en het
doorbreken van sociaal isolement door maatschappelijke zinvolle activiteiten te
ondernemen:
Ofwel als doel op zich mensen uit armoede halen
Ofwel als eerste stap in een traject voor socio-professionele inschakeling stap
naar de arbeid
Ofwel als eerste stap naar een (latere) betaalde tewerkstelling
Activeren is gericht op een deel van de bevolking dat als maatschappelijk kwetsbaar wordt
beschouwd, dat het activeren van mensen gradaties en manieren van werken en het heeft
een duidelijk link met participatie aan de SL. Participatie is gericht op verschillende aspecten
uit het leven. De activeringsladder maakt duidelijk op welke zaken er allemaal ingezet kan
, worden om de sociale participatie zoveel mogelijk te bevorderen. De activeringsladder is
onderverdeeld in 6 verschillende treden (hulpverlening, taalactivering, sociale activering,
arbeidsactivering, arbeidstoeleiding en arbeid) waarop ingezet kan worden.
Arbeid is voor mensen die in staat zijn om te WERKEN. Het bied ondersteuning om cliënten
aan het werk te houden. Bijvoorbeeld jobcoaching op de werkvloer.
Arbeidstoeleiding is voor personen die in staat zijn om regulier te werken maar voor wie
ondersteuning nodig is om bij de zoektocht naar werk. Het bied ondersteuning om cliënten
zo snel mogelijk aan het werk te helpen: bemiddeling. Bijvoorbeeld jobwerkbank,
jobcoaching…
Arbeidsactivering is voor personen die nog niet in staat zijn om regulier te werken, ze
hebben het temp nog niet, LEREN WERKEN. Versterken met kwaliteiten is nodig om door te
stromen naar de reguliere arbeidsmarkt. Bijvoorbeeld werkplekleren, technische of
beroepsgericht opleidingen…
Sociale activering is voor personen die nog niet regulier kunnen werken omwille van
psychische en of fysieke belemmeringen. LEREN LEVEN. Het zorgt voor een maatschappelijke
participatie, al dan niet als tussenstap naar de arbeidsmarkt. Bijvoorbeeld cursussen,
opleiding, arbeidszorg, begeleid of regulier, vrijwilligerswerk.
Taalactivering is voor anderstaligen zonder of beperkte kennis van het Nederlands. Ze willen
mensen de Nederlandse taal leren. Bijvoorbeeld taallessen volgen, het Nederlands gebruiken
als communicatiemiddel, taalcoaching…
Hulpverlening is voor de allerzwakste groep. Voor personen met ernstige
welzijnsproblematiek. OVERLEVEN. Verminderen van de belemmeringen, inspelen op de
sterktes, klaarmaken voor de volgende stap. Bijvoorbeeld afspraken nakomen, meewerken
aan het hulpverleningsplan.
2) Leg uit : “ Wat betreft de doelstelling van activering wordt vaak een onderscheid gemaakt
tussen een “eng” en een “breed” discours. “
Het eng discours ziet de arbeidsmarktparticipatie als ultieme doelstelling. Mensen moeten
naar de arbeidsmarkt doorstromen om werkloosheid op te lossen en mensen uit armoede te
helpen. Het hebben van een duurzame job zorgt voor een voldoende inkomen, een veilige
werkomgeving en zorgt voor algemeen welbevinden van het individu. Arbeid is de hefboom
van participatie in de SL en zorgt voor meer welbevinden op andere levensdomeinen. Het
gaat hier om zogenaamde professionele activering.
Het breed discours wordt aanzien als sociale of maatschappelijke activering waarbij de
klemtoon op algemene integratie in de SL ligt. Arbeid is volgens dit discours niet de
oplossing voor armoede. Het is een holistisch mensbeeld waarbij men met meer zaken
rekening houdt dan enkel arbeid. Armoede is breder dan enkel de arbeidssituatie. Het betreft
meerdere levensdomeinen waarbij armoede voor een netwerk van sociale uitsluiting zorgt.
Men moet dus niet alleen inzetten op arbeid, maar ook op de uitsluiting van de andere
levensdomeinen. De maatschappelijke integratie staat centraal. De participatie op
maatschappelijke domeinen zoals cultuur sport en vrije tijd moeten voor iedereen
verwezenlijkt worden.
, Eng: arbeidsmarktparticipatie als ultieme doelstelling. Mensen stromen door naar
de arbeidsmarkt om werkloosheid op te lossen en mensen uit armoede te helpen.
Arbeid is de hefboom van participatie in de SL en zorgt voor meer welbevinden op
andere levensdomeinen.
Breed: wordt beschouwd als ‘sociale’ of ‘maatschappelijke’ activering. Algemene
integratie in de maatschappij. Arbeid is volgens hen niet de oplossing voor
armoede. Het is een holistisch mensbeeld waarbij men met meer zaken rekening
houdt dan enkel arbeid. Armoede is breder dan enkel de arbeidssituatie. Men
moet dus niet alleen inzetten op arbeid, maar ook op de uitsluiting van de andere
levensdomeinen. De maatschappelijke integratie staat centraal. Participeren aan
de maatschappij op gebied van werk, maar ook op gebeid van cultuur, sport en
vrije tijd.
3) Benoem de drie verschillende benaderingen van het activeringsdiscours die in het schema
hieronder onderscheiden worden. Kies er één uit en bespreek kort wat het uitgangspunt
van deze benadering is, wat deze benadering inhoudt en wat de gevolgen van deze
benadering zijn voor de sociaal werker in het werkveld.
In dit discours hebben we drie benaderingen onder het activeringsdiscours. Het gaat
om het disciplinerende discours (Activering eerder als stok dan als wortel), het
moraliserende discours (Activering uit angst voor de onderklasse) en het
emancipatorisch discours (Activering ter realisatie van de sociale grondrechten).
Het disciplinerende discours vertrekt vanuit het idee dat uitkeringen te hoog zijn en
dat mensen daarom niet op zoek gaan naar werk. Activering is eerder een reactie op
bijstandsafhankelijkheid. De verzorgingsstaat zorgt ervoor dat misbruiken mogelijk
zijn. De sociale uitkeringen moeten dus teruggeschroefd worden. Door hen te
Maatschappelijke Activering
Hoofdstuk 1: Activering: een containerbegrip
1) “Sociale activering is het verhogen van de maatschappelijke participatie en het doorbreken
van sociaal isolement door maatschappelijk zinvolle activiteiten te ondernemen : (1) ofwel
als doel op zich; (2) ofwel als eerste stap in een traject voor socio-professionele
inschakeling; (3) ofwel als eerste stap naar een (latere) betaalde tewerkstelling.” (Druetz et
al., 2012). Link deze definitie van maatschappelijke activering met de zogenaamde
activeringsladder en leg uit.
Participatie is dus duidelijk gericht op verschillende aspecten uit het leven. De
activeringsladder maakt duidelijk op welke zaken er allemaal ingezet kan worden om de
sociale participatie zoveel mogelijk te bevorderen. Aan de hand van dit instrument proberen
instanties (zoals het OCMW) zo goed mogelijk om te gaan met maatschappelijk kwetsbare
groepen. De activeringsladder is onderverdeeld in zes verschillende tredes waarop ingezet
kan worden. Het is belangrijk om te vermelden dat er wordt gewerkt volgens de draagkracht
van een persoon/groep. De eerste trede richt zich voornamelijk op de zorg en hulpverlening.
Dit gaat over ‘overleven’ De tweede trede betreft de taalactivering en gaat om het aanleren
van de Nederlandse taal om zo goed mogelijk te functioneren in de SL. Het derde aspect van
deze ladder gaat over sociale activering. Het gaat over ‘leren leven’. Hiermee wordt er
bedoeld dat iemand kan kijken om arbeid te verrichten, maar eerst zijn/haar eigen leven
volledig op orde moet hebben vooraleer men de stap naar de arbeidsmarkt zet. Momenteel
zijn er nog lichamelijke of psychische beperkingen waardoor iemand nog niet in staat is om
te werken. Een vierde aspect richt zich op arbeidsactivering en gaat over ‘leren werken’. Bij
deze mensen is de stap naar de arbeidsmarkt kleiner. Zij kunnen hier nog niet toetreden
omdat ze nog bepaalde vaardigheden te kort hebben, maar mits begeleiding lukt dit zeker.
Als voorlaatste stap hebben we de arbeidstoeleiding, waarbij iemand ondersteuning nodig
heeft om werk te zoeken. Tot slot is er de effectiever arbeid, waarbij mensen in staat zijn om
te werken, maar een duwtje in de rug nodig hebben om het werk te behouden.
Sociale activering is het verhogen van de maatschappelijke participatie en het
doorbreken van sociaal isolement door maatschappelijke zinvolle activiteiten te
ondernemen:
Ofwel als doel op zich mensen uit armoede halen
Ofwel als eerste stap in een traject voor socio-professionele inschakeling stap
naar de arbeid
Ofwel als eerste stap naar een (latere) betaalde tewerkstelling
Activeren is gericht op een deel van de bevolking dat als maatschappelijk kwetsbaar wordt
beschouwd, dat het activeren van mensen gradaties en manieren van werken en het heeft
een duidelijk link met participatie aan de SL. Participatie is gericht op verschillende aspecten
uit het leven. De activeringsladder maakt duidelijk op welke zaken er allemaal ingezet kan
, worden om de sociale participatie zoveel mogelijk te bevorderen. De activeringsladder is
onderverdeeld in 6 verschillende treden (hulpverlening, taalactivering, sociale activering,
arbeidsactivering, arbeidstoeleiding en arbeid) waarop ingezet kan worden.
Arbeid is voor mensen die in staat zijn om te WERKEN. Het bied ondersteuning om cliënten
aan het werk te houden. Bijvoorbeeld jobcoaching op de werkvloer.
Arbeidstoeleiding is voor personen die in staat zijn om regulier te werken maar voor wie
ondersteuning nodig is om bij de zoektocht naar werk. Het bied ondersteuning om cliënten
zo snel mogelijk aan het werk te helpen: bemiddeling. Bijvoorbeeld jobwerkbank,
jobcoaching…
Arbeidsactivering is voor personen die nog niet in staat zijn om regulier te werken, ze
hebben het temp nog niet, LEREN WERKEN. Versterken met kwaliteiten is nodig om door te
stromen naar de reguliere arbeidsmarkt. Bijvoorbeeld werkplekleren, technische of
beroepsgericht opleidingen…
Sociale activering is voor personen die nog niet regulier kunnen werken omwille van
psychische en of fysieke belemmeringen. LEREN LEVEN. Het zorgt voor een maatschappelijke
participatie, al dan niet als tussenstap naar de arbeidsmarkt. Bijvoorbeeld cursussen,
opleiding, arbeidszorg, begeleid of regulier, vrijwilligerswerk.
Taalactivering is voor anderstaligen zonder of beperkte kennis van het Nederlands. Ze willen
mensen de Nederlandse taal leren. Bijvoorbeeld taallessen volgen, het Nederlands gebruiken
als communicatiemiddel, taalcoaching…
Hulpverlening is voor de allerzwakste groep. Voor personen met ernstige
welzijnsproblematiek. OVERLEVEN. Verminderen van de belemmeringen, inspelen op de
sterktes, klaarmaken voor de volgende stap. Bijvoorbeeld afspraken nakomen, meewerken
aan het hulpverleningsplan.
2) Leg uit : “ Wat betreft de doelstelling van activering wordt vaak een onderscheid gemaakt
tussen een “eng” en een “breed” discours. “
Het eng discours ziet de arbeidsmarktparticipatie als ultieme doelstelling. Mensen moeten
naar de arbeidsmarkt doorstromen om werkloosheid op te lossen en mensen uit armoede te
helpen. Het hebben van een duurzame job zorgt voor een voldoende inkomen, een veilige
werkomgeving en zorgt voor algemeen welbevinden van het individu. Arbeid is de hefboom
van participatie in de SL en zorgt voor meer welbevinden op andere levensdomeinen. Het
gaat hier om zogenaamde professionele activering.
Het breed discours wordt aanzien als sociale of maatschappelijke activering waarbij de
klemtoon op algemene integratie in de SL ligt. Arbeid is volgens dit discours niet de
oplossing voor armoede. Het is een holistisch mensbeeld waarbij men met meer zaken
rekening houdt dan enkel arbeid. Armoede is breder dan enkel de arbeidssituatie. Het betreft
meerdere levensdomeinen waarbij armoede voor een netwerk van sociale uitsluiting zorgt.
Men moet dus niet alleen inzetten op arbeid, maar ook op de uitsluiting van de andere
levensdomeinen. De maatschappelijke integratie staat centraal. De participatie op
maatschappelijke domeinen zoals cultuur sport en vrije tijd moeten voor iedereen
verwezenlijkt worden.
, Eng: arbeidsmarktparticipatie als ultieme doelstelling. Mensen stromen door naar
de arbeidsmarkt om werkloosheid op te lossen en mensen uit armoede te helpen.
Arbeid is de hefboom van participatie in de SL en zorgt voor meer welbevinden op
andere levensdomeinen.
Breed: wordt beschouwd als ‘sociale’ of ‘maatschappelijke’ activering. Algemene
integratie in de maatschappij. Arbeid is volgens hen niet de oplossing voor
armoede. Het is een holistisch mensbeeld waarbij men met meer zaken rekening
houdt dan enkel arbeid. Armoede is breder dan enkel de arbeidssituatie. Men
moet dus niet alleen inzetten op arbeid, maar ook op de uitsluiting van de andere
levensdomeinen. De maatschappelijke integratie staat centraal. Participeren aan
de maatschappij op gebied van werk, maar ook op gebeid van cultuur, sport en
vrije tijd.
3) Benoem de drie verschillende benaderingen van het activeringsdiscours die in het schema
hieronder onderscheiden worden. Kies er één uit en bespreek kort wat het uitgangspunt
van deze benadering is, wat deze benadering inhoudt en wat de gevolgen van deze
benadering zijn voor de sociaal werker in het werkveld.
In dit discours hebben we drie benaderingen onder het activeringsdiscours. Het gaat
om het disciplinerende discours (Activering eerder als stok dan als wortel), het
moraliserende discours (Activering uit angst voor de onderklasse) en het
emancipatorisch discours (Activering ter realisatie van de sociale grondrechten).
Het disciplinerende discours vertrekt vanuit het idee dat uitkeringen te hoog zijn en
dat mensen daarom niet op zoek gaan naar werk. Activering is eerder een reactie op
bijstandsafhankelijkheid. De verzorgingsstaat zorgt ervoor dat misbruiken mogelijk
zijn. De sociale uitkeringen moeten dus teruggeschroefd worden. Door hen te
