INLEIDING FINANCIËLE
VERSLAGGEVING
1 INLEIDING
1.1 GESCHIEDENIS VAN HET BOEKHOUDEN
Al in 4000 V.C. deed men aan “boekhouden”, men hield zijn hoeveelheden bij op kleitabletten.
3000 V.C Ontstaan kunt van het schrijven om transacties bij te houden.
700 V.C. Ontstaan geld als ruilmiddel
250 V.C. Ontstaan Arabische getallen om makkelijker te rekenen
190 V.C. Ontstaan perkament
1000 N.C. Ontstaan enkel boekhouden = kasboekhouding
1494 Ontstaan dubbel boekhouden = bestaat uit grootboek (alles boekhouding) en dagboek (dag per dag
noteren wat binnenkomt en buiten gaat)
Er is een nauwe samenhang tussen de economische ontwikkelingen en de ontwikkeling van het boekhouden.
Gedurende de industriële Revolutie was het enorm belangrijk om de kostprijs en de benodigde middelen van
een product in kaart te brengen om te zien of het product rendabel zou zijn. Daarnaast werden er ook
financiële middelen aangetrokken, zij verwachtten een overzicht van de verwachten en gerealiseerde
resultaten. Daarnaast veranderde de manier van het leiden van een organisatie, er kwamen managers die de
onderneming leidden in naam van de eigenaar.
1.2 BOEKHOUDEN, BOEKHOUDING EN ACCOUNTANCY
Boekhouden: Stelselmatig en cijfermatig aantekenen van alle verrichtingen van financiële aard die in een
organisatie gebeuren.
Organisatie: Zelfstandige entiteit waarin voortdurend geldt wordt omgezet in goederen en diensten, die dan
weer worden omgezet in geld.
Boekhouding: Het technisch apparaat, bestaande uit mensen en hulpmiddelen waarin de registratie van
verrichtingen die financieel uitgedrukt worden gebeurt. We gaan steeds uit van zelfstandige entiteiten.
Zelfstandige entiteiten: Industriële ondernemingen die goederen produceren, handelsondernemingen die
goederen kopen en verkopen en dienstenondernemingen.
Accountancy of accounting: Het organiseren, controleren, beoordelen en evt aanpassen van de boekhouding.
Het draagt bij aan het formaliseren van de interne en externe financiële rapportering. In België is de externe
verslaggeving gestandaardiseerd en wettelijk vastgelegd.
Redresseren: De boekhouding in overeenstemming brengen met de realiteit.
3 onderdelen van accountancy
1. Financial accounting
Gericht op de externe verslaggeving.
Doel: jaarrekening opstellen waarin de lezer een overzicht krijgt van de bezittingen en
schulden van de organisatie op het moment van het opstellen van de jaarrekening. De
1
, jaarrekening geeft ook een overzicht van de kosten en opbrengsten die de winst/ het verlies
hebben bepaald.
Gegevens uit het verleden en zij zijn niet gedetailleerd.
Neerleggen van een jaarrekening bij de Balanscentrale is verplicht.
2. Management accounting
Gericht op het management van de organisatie.
Levert de nodige gegevens voor interne beleidsbeslissingen.
Gegevens die gebruikt worden zijn zowel historisch als toekomstgericht.
Zeer gedetailleerde gegevens.
Cost accounting
o Exacte kostprijs van de geproduceerde goederen en diensten te berekenen.
o Belangrijke beslissingen genomen worden over de productie: al dan niet produceren,
bepalen VP en marges, uitbesteden productie, …
o Voornaamste onderdelen zijn: analytisch boekhouden, kostprijsberekening,
beleidsaccounting, budgettering en interne controle.
3. International accounting
Betrekking op de specifieke vereisten die multinationals stellen aan hun boekhouding.
Rapporteren op wereldschaal en rekening houden met de lokale wetten en
reglementeringen.
1.3 ERKEND BOEKHOUDER, ACCOUTANT EN BEDRIJFSREVISOR
Erkend boekhouder
Lid van het Beroepsinstituut voor Boekhouders en Fiscalisten (BIBF).
Zowel zelfstandig als in dienstverband werken.
Taak: organiseren van boekhouddiensten, houden van boeken en het opstellen van de
jaarrekening.
Stage van één jaar + bekwaamheidsexamen
Accountant
Lid van het Instituut der Accountants en Belastingconsulenten (IAB).
Zelfstandig of in dienstverband werken.
Een accountant die in dienstverband werkt is een interne accountant.
De externe accountant is een onafhankelijke deskundige die ofwel voor een organisatie werkt die
niet beschikt over een interne accountant ofwel voor derden.
Taak: organiseren van de boekhouding en mag bepaalde controles uitvoeren als ze niet wettelijk
voorbehouden zijn voor de bedrijfsrevisor.
Ingangsexamen, stage van 3 jaar en eindexamen.
Bedrijfsrevisor
Lid van het Instituut der Bedrijfsrevisoren (IBR).
Werkt altijd als zelfstandige.
Taken van een bedrijfsrevisor zijn wettelijk vastgelegd en hebben betrekking op het uitvoeren van
controles op de jaarrekening en de boekhouding.
2
, Het waarmerken van de jaarrekening wilt zeggen dat de revisor bevestigt dat de jaarrekening de
financiële situatie van de onderzochte organisatie getrouw en volledig weergeeft.
Ingangsexamen, stage van 3 jaar, tussentijdse examens en eindexamen.
Een bedrijfsrevisor mag alle taken van een accountant uitvoeren en een accountant mag alle taken van een
erkend boekhouder uitvoeren.
Erkend fiscalist
Erkend boekhouder die op fiscaal vlak actief is.
Aparte stage en extra proef afleggen.
Lid van het BIBF.
Belastingconsulent
Consulent op fiscaal vlak, zij zijn lid van het IAB.
Taken: advies verstrekken in alle belastingaangelegenheden, belastingplichtigen bijstaan bij de
nakoming van hun fiscale verplichtingen en belastingplichtigen vertegenwoordigen.
In 2019 fusioneerden BIBF en IAB naar ITAA (Institute for Taks Advisors and Accoutants)
Wijziging in benoeming functies
Accoutant -> gecertificeerd accountant
Belastingconsulent -> gecertificeerd belastingadviseur
Erkend boekhouder -> Accoutant
Boekhouder-fiscalist: fiscal accountant
Wijziging in keuze functies
Toegangsexamen + Stage 3 jaar + bekwaamheidsexamen
1.4 GEBRUIKERS VAN BOEKHOUDINFORMATIE
1.4.1 EXTERNE GEBRUIKERS
Er zijn zes groepen: aandeelhouders, kredietverstrekkers, werknemers, overheid, rechtbank en andere
belanghebbenden.
Aandeelhouders
Zij zijn de eigenaars van de onderneming, stellen geld, machines, gebouwen of patenten ter
beschikking en ontvangen deze waarde in aandelen.
Kan deelnemen aan de Algemene vergadering
o Toekomst onderneming
o Leden Bestuursorgaan aanstellen
o Voorstelling jaarrekening
o Beslissen wat er met het resultaat van het bedrijf zal gebeuren
In kleine ondernemingen is het bestuur vaak de aandeelhouder
Recht op inzage in de boekhouding
Kredietverstrekkers
Banken en Financiële instellingen
o Verstrekken krediet op KT en LT waarop de onderneming interest betaalt
Leveranciers
3
, o Verstrekken goederen of diensten die de onderneming kan gebruiken, verwerken of
verkopen en de factuur volgt pas later.
Bij faling worden schuldeisers en kredietverstrekkers eerst terugbetaald voor de aandeelhouders.
Werknemers
Worden in de ondernemingsraad vertegenwoordigd door vakbonden. Boekhoudkundige
informatie is belangrijk voor loononderhandelingen, inleveringen en herstructureringen.
Overheid
Legt regels op mbt de boekhouding en controleert dmv belasting- en BTW-controles.
Rechtbank
In de rechtbank kan de boekhouding gebruikt worden als bewijs. Maakt men wel direct gebruik
van de volledige boekhouding en niet slechts een deeltje.
Stakeholders
Bestaat uit: klanten, financiële analisten, concurrenten, media, onderzoekers en het brede
publiek.
Bekijken van de publieke jaarrekening.
1.4.2 INTERNE GEBRUIKERS
Financieringsbeslissingen
Mbt huidige en toekomstige nood aan financiële middelen voldoen
Bv: kapitaalsverhogingen, obligatieleningen, kredieten op KT of LT
Afwegen voor- en nadelen adhv boekhouding
Productiebeslissingen
Beslissing wat we zelf produceren en uitbesteden
Stimuleren resultaat bij voorstel tot nieuwe producten: gegevens uit het verleden extrapoleren naar
toekomst
Hangt samen met de investeringsbeslissingen
Investeringsbeslissingen
Beste projecten selecteren adhv waardemeters
Marketingbeslissingen
Bekijken welke marketinginspanningen de meeste resultaten opleverden in het verleden.
1.5 DOELSTELLING EN PRINCIPES VAN HET BOEKHOUDEN
De jaarrekening wordt ter beschikking gesteld aan de externe gebruikers die geïnteresseerd aijn in de
onderneming. De gegevens moeten dus relevant, betrouwbaar, objectief en vergelijkbaar zijn. Om dit te
realiseren werd een algemeen kader van assumpties en principes opgesteld.
1.5.1 BASISPRINCIPES
Ondernemingsentiteit
De boekhouding wordt steeds gevoerd voor een aparte entiteit.
4
VERSLAGGEVING
1 INLEIDING
1.1 GESCHIEDENIS VAN HET BOEKHOUDEN
Al in 4000 V.C. deed men aan “boekhouden”, men hield zijn hoeveelheden bij op kleitabletten.
3000 V.C Ontstaan kunt van het schrijven om transacties bij te houden.
700 V.C. Ontstaan geld als ruilmiddel
250 V.C. Ontstaan Arabische getallen om makkelijker te rekenen
190 V.C. Ontstaan perkament
1000 N.C. Ontstaan enkel boekhouden = kasboekhouding
1494 Ontstaan dubbel boekhouden = bestaat uit grootboek (alles boekhouding) en dagboek (dag per dag
noteren wat binnenkomt en buiten gaat)
Er is een nauwe samenhang tussen de economische ontwikkelingen en de ontwikkeling van het boekhouden.
Gedurende de industriële Revolutie was het enorm belangrijk om de kostprijs en de benodigde middelen van
een product in kaart te brengen om te zien of het product rendabel zou zijn. Daarnaast werden er ook
financiële middelen aangetrokken, zij verwachtten een overzicht van de verwachten en gerealiseerde
resultaten. Daarnaast veranderde de manier van het leiden van een organisatie, er kwamen managers die de
onderneming leidden in naam van de eigenaar.
1.2 BOEKHOUDEN, BOEKHOUDING EN ACCOUNTANCY
Boekhouden: Stelselmatig en cijfermatig aantekenen van alle verrichtingen van financiële aard die in een
organisatie gebeuren.
Organisatie: Zelfstandige entiteit waarin voortdurend geldt wordt omgezet in goederen en diensten, die dan
weer worden omgezet in geld.
Boekhouding: Het technisch apparaat, bestaande uit mensen en hulpmiddelen waarin de registratie van
verrichtingen die financieel uitgedrukt worden gebeurt. We gaan steeds uit van zelfstandige entiteiten.
Zelfstandige entiteiten: Industriële ondernemingen die goederen produceren, handelsondernemingen die
goederen kopen en verkopen en dienstenondernemingen.
Accountancy of accounting: Het organiseren, controleren, beoordelen en evt aanpassen van de boekhouding.
Het draagt bij aan het formaliseren van de interne en externe financiële rapportering. In België is de externe
verslaggeving gestandaardiseerd en wettelijk vastgelegd.
Redresseren: De boekhouding in overeenstemming brengen met de realiteit.
3 onderdelen van accountancy
1. Financial accounting
Gericht op de externe verslaggeving.
Doel: jaarrekening opstellen waarin de lezer een overzicht krijgt van de bezittingen en
schulden van de organisatie op het moment van het opstellen van de jaarrekening. De
1
, jaarrekening geeft ook een overzicht van de kosten en opbrengsten die de winst/ het verlies
hebben bepaald.
Gegevens uit het verleden en zij zijn niet gedetailleerd.
Neerleggen van een jaarrekening bij de Balanscentrale is verplicht.
2. Management accounting
Gericht op het management van de organisatie.
Levert de nodige gegevens voor interne beleidsbeslissingen.
Gegevens die gebruikt worden zijn zowel historisch als toekomstgericht.
Zeer gedetailleerde gegevens.
Cost accounting
o Exacte kostprijs van de geproduceerde goederen en diensten te berekenen.
o Belangrijke beslissingen genomen worden over de productie: al dan niet produceren,
bepalen VP en marges, uitbesteden productie, …
o Voornaamste onderdelen zijn: analytisch boekhouden, kostprijsberekening,
beleidsaccounting, budgettering en interne controle.
3. International accounting
Betrekking op de specifieke vereisten die multinationals stellen aan hun boekhouding.
Rapporteren op wereldschaal en rekening houden met de lokale wetten en
reglementeringen.
1.3 ERKEND BOEKHOUDER, ACCOUTANT EN BEDRIJFSREVISOR
Erkend boekhouder
Lid van het Beroepsinstituut voor Boekhouders en Fiscalisten (BIBF).
Zowel zelfstandig als in dienstverband werken.
Taak: organiseren van boekhouddiensten, houden van boeken en het opstellen van de
jaarrekening.
Stage van één jaar + bekwaamheidsexamen
Accountant
Lid van het Instituut der Accountants en Belastingconsulenten (IAB).
Zelfstandig of in dienstverband werken.
Een accountant die in dienstverband werkt is een interne accountant.
De externe accountant is een onafhankelijke deskundige die ofwel voor een organisatie werkt die
niet beschikt over een interne accountant ofwel voor derden.
Taak: organiseren van de boekhouding en mag bepaalde controles uitvoeren als ze niet wettelijk
voorbehouden zijn voor de bedrijfsrevisor.
Ingangsexamen, stage van 3 jaar en eindexamen.
Bedrijfsrevisor
Lid van het Instituut der Bedrijfsrevisoren (IBR).
Werkt altijd als zelfstandige.
Taken van een bedrijfsrevisor zijn wettelijk vastgelegd en hebben betrekking op het uitvoeren van
controles op de jaarrekening en de boekhouding.
2
, Het waarmerken van de jaarrekening wilt zeggen dat de revisor bevestigt dat de jaarrekening de
financiële situatie van de onderzochte organisatie getrouw en volledig weergeeft.
Ingangsexamen, stage van 3 jaar, tussentijdse examens en eindexamen.
Een bedrijfsrevisor mag alle taken van een accountant uitvoeren en een accountant mag alle taken van een
erkend boekhouder uitvoeren.
Erkend fiscalist
Erkend boekhouder die op fiscaal vlak actief is.
Aparte stage en extra proef afleggen.
Lid van het BIBF.
Belastingconsulent
Consulent op fiscaal vlak, zij zijn lid van het IAB.
Taken: advies verstrekken in alle belastingaangelegenheden, belastingplichtigen bijstaan bij de
nakoming van hun fiscale verplichtingen en belastingplichtigen vertegenwoordigen.
In 2019 fusioneerden BIBF en IAB naar ITAA (Institute for Taks Advisors and Accoutants)
Wijziging in benoeming functies
Accoutant -> gecertificeerd accountant
Belastingconsulent -> gecertificeerd belastingadviseur
Erkend boekhouder -> Accoutant
Boekhouder-fiscalist: fiscal accountant
Wijziging in keuze functies
Toegangsexamen + Stage 3 jaar + bekwaamheidsexamen
1.4 GEBRUIKERS VAN BOEKHOUDINFORMATIE
1.4.1 EXTERNE GEBRUIKERS
Er zijn zes groepen: aandeelhouders, kredietverstrekkers, werknemers, overheid, rechtbank en andere
belanghebbenden.
Aandeelhouders
Zij zijn de eigenaars van de onderneming, stellen geld, machines, gebouwen of patenten ter
beschikking en ontvangen deze waarde in aandelen.
Kan deelnemen aan de Algemene vergadering
o Toekomst onderneming
o Leden Bestuursorgaan aanstellen
o Voorstelling jaarrekening
o Beslissen wat er met het resultaat van het bedrijf zal gebeuren
In kleine ondernemingen is het bestuur vaak de aandeelhouder
Recht op inzage in de boekhouding
Kredietverstrekkers
Banken en Financiële instellingen
o Verstrekken krediet op KT en LT waarop de onderneming interest betaalt
Leveranciers
3
, o Verstrekken goederen of diensten die de onderneming kan gebruiken, verwerken of
verkopen en de factuur volgt pas later.
Bij faling worden schuldeisers en kredietverstrekkers eerst terugbetaald voor de aandeelhouders.
Werknemers
Worden in de ondernemingsraad vertegenwoordigd door vakbonden. Boekhoudkundige
informatie is belangrijk voor loononderhandelingen, inleveringen en herstructureringen.
Overheid
Legt regels op mbt de boekhouding en controleert dmv belasting- en BTW-controles.
Rechtbank
In de rechtbank kan de boekhouding gebruikt worden als bewijs. Maakt men wel direct gebruik
van de volledige boekhouding en niet slechts een deeltje.
Stakeholders
Bestaat uit: klanten, financiële analisten, concurrenten, media, onderzoekers en het brede
publiek.
Bekijken van de publieke jaarrekening.
1.4.2 INTERNE GEBRUIKERS
Financieringsbeslissingen
Mbt huidige en toekomstige nood aan financiële middelen voldoen
Bv: kapitaalsverhogingen, obligatieleningen, kredieten op KT of LT
Afwegen voor- en nadelen adhv boekhouding
Productiebeslissingen
Beslissing wat we zelf produceren en uitbesteden
Stimuleren resultaat bij voorstel tot nieuwe producten: gegevens uit het verleden extrapoleren naar
toekomst
Hangt samen met de investeringsbeslissingen
Investeringsbeslissingen
Beste projecten selecteren adhv waardemeters
Marketingbeslissingen
Bekijken welke marketinginspanningen de meeste resultaten opleverden in het verleden.
1.5 DOELSTELLING EN PRINCIPES VAN HET BOEKHOUDEN
De jaarrekening wordt ter beschikking gesteld aan de externe gebruikers die geïnteresseerd aijn in de
onderneming. De gegevens moeten dus relevant, betrouwbaar, objectief en vergelijkbaar zijn. Om dit te
realiseren werd een algemeen kader van assumpties en principes opgesteld.
1.5.1 BASISPRINCIPES
Ondernemingsentiteit
De boekhouding wordt steeds gevoerd voor een aparte entiteit.
4
