Samenvatting Ethisch en juridisch handelen

Professioneel handelen: Ethisch en juridisch handelen
Juridisch handelen
1. Inleiding tot het recht
1.1 Wat is recht?
1.1.1 Definitie van recht
1.1.2 Verschil tussen objectief recht en subjectief recht
1.1.3 Verschil tussen natuurlijke personen en rechtspersonen
1.2 Scheiding der machten
1.2.1 Wetgevende macht
1.2.2 Uitvoerende macht
1.2.3 Rechterlijke macht
1.3 Hoven en rechtbanken
1.3.1 Enkele algemene beginselen
 Eenheid van rechtspraak
 Dubbele aanleg
 Materiële bevoegdheid
 Territoriale bevoegdheid
1.3.2 Verschillende hoven en rechtbanken
 Vredegerecht
 Rechtbank van eerste aanleg (REA)
 Familie- en jeugdrechtbank
 Arbeidsrechtbank en arbeidshof
 Hof van beroep (HvB)
1.3.3 Actoren binnen deze hoven en rechtbanken
 Rechter
 Openbaar ministerie
 Griffier
 Partijen
 Advocaat of raadsman
1.3.4 De gerechtelijke procedure
 Inleiding geding/geschil
 Inleidende zitting
 Pleitzitting
 Uitspraak
2. Huwelijk en samenwonen
2.1 Huwelijk
2.1.1 Huwelijk: naar een definitie


1

, 2.1.2 Huwelijk: 4 belangrijke concepten
 Grondvereisten
o A) Geslachtsneutraal
o B) Huwbare leeftijd
o C) Toestemming
o D) Instemming van ouders
o E) Geen vorig niet-ontbonden huwelijk
o F) Geen verwantschap in verboden graad
 Vormvereisten
 Sanctieregeling
o A) Voorkomende huwelijksbeletselen
o B) Vernietigende huwelijksbeletselen
 Gevolgen
o A) Primaire huwelijksstelsel
o B) Secundaire huwelijksstelsel

2.2 De wettelijke samenwoning
 Grondvereisten
 Vormvereisten
 Gevolgen
 Dringende maatregelen
2.3 De feitelijke samenwoning
3. Echtscheiding
3.1 Definitie
3.2 Echtscheiding: 2 gronden
A) Onherstelbare ontwrichting
1) Wat is onherstelbare ontwrichting?
 Concrete feiten die wijzen op onherstelbare ontwrichting
 Echtscheidingsverzoek door beide partijen
 Echtscheidingsverzoek door één van de echtgenoten
2) Hoe ziet de echtscheidingsprocedure eruit?
3) Welke zijn de dringende en voorlopige maatregelen?
 Maatregelen
o Toelating voor afzonderlijk verblijf
o Onderhoudsuitkering aan een echtgenoot
o Uitoefening ouderlijk gezag
o Bijdrage van de ouders in onderhoud kinderen
o Verbod tot vervreemding gezinswoning
4) Wat zijn de gevolgen?
B) Onderlinge toestemming
1) Wat zijn de voorwaarden?
2) Hoe zit de echtscheidingsprocedure eruit?



2

, 3) Wat zijn de gevolgen?
4. Rechtspositie van minderjarigen
4.1 Wie is minderjarig?
4.2 Welke rechten en plichten heeft een minderjarige
 Niet ontvoogde minderjarigen
 Ontvoogde minderjarigen
 Sanctie
5. Aansprakelijkheidsrecht
5.1 Basisbegrippen
5.2 Schuldaansprakelijkheid
5.3 Objectieve aansprakelijkheid
5.4 Gevolgen van aansprakelijkheid
5.5 Voorbeelden




Les 1: Inleiding in het recht

1. Wat is recht?
2. Scheiding der machten
3. Hoven en rechtbanken



1. Wat is recht?

A. Definitie van recht
B. Verschil tussen objectief recht en subjectief recht
C. Verschil tussen natuurlijke personen en rechtspersonen



A) Definitie van recht

Waarom is het van belang om te weten wat ‘recht’ is?

 Recht is overal
 Iedereen wordt er onwillekeurig met geconfronteerd

Bijvoorbeeld:




3

,  Je huurt een studentenkamer en de kotbaas beslist dat je van de ene op de andere maand
200,00 euro meer moet betalen.
 Je koopt met het je spaargeld een tweedehandswagen maar na één week start je wagen niet
meer
 Je bent leider in de jeugdbeweging en tijdens een nachtelijke wandeling wordt één van de
kinderen aangereden. Zijn ouders menen dat de leiders hiervoor verantwoordelijk zijn nu de
kinderen geen fluohesje droegen en dus onvoldoende verlicht waren.

--> in al deze gevallen wordt wat mag, moet of niet mag door ‘het recht’ geregeld



= Recht is“het geheel van gedragsregels en ermee samenhangende institutionele voorschriften,
uitgevaardigd en gehandhaafd door of krachtens het maatschappelijk gezag, met het oog op een
doeltreffende, rechtszekere en rechtvaardige ordening van de maatschappij.”

Fundamentele kenmerken van recht:

 Gedragsregels met bijkomende institutionele voorschriften
 Opgelegd door de maatschappij
 Doel: ordening van de maatschappij
 Handhaving door of krachtens het maatschappij gezag

B) Verschil tussen objectief recht en subjectief recht

Objectief recht:

 = het recht bestaande uit abstracte normen, los van de concrete toepassing of de individuele
gevolgen voor burgers.
 Bijvoorbeeld: het burgerlijk recht, het strafrecht, etc

Subjectief recht:

 = de concrete – door het objectieve recht erkende – bevoegdheid of macht om iets te
vragen, te eisen of te vorderen.
 Bijvoorbeeld: het recht op betaling van een verkoper



C) Verschil tussen natuurlijke persoon en rechtspersoon

Natuurlijke persoon

 = mensen van vlees en bloed.


4