Samenvatting Dovenstudies 2: Dovencultuur

Dovencultuur
Les 1
Houdt meerdere onderwerpen in:
- Psychisch welbevinden
- Diversiteit in dovengemeenschap
- Doelgroepen

Je kunt op 2 manieren naar een Dove kijken. Via de medische visie, de fysieke
beperking. Dit is over het algemeen niet zo positief want er wordt echt gesproken
over beperkingen. En de socioculturele visie: iedereen heeft een eigen
verleden, taal, cultuur etc. en dat maakt hij/zij zijn eigen ik. Dit is dus een ander
perspectief want het richt zich op de hele persoon in plaats van op de beperking.

De sociolinguïstiek kijkt naar mensen met een verschillende taal, die toch op een
makkelijke manier met elkaar kunnen communiceren, dat gaat heel spontaan. Er
wordt veel onderzoek gedaan naar de taal die tussen Dove kinderen groeit
wanneer ze met elkaar aan het spelen zijn.

Iedereen heeft minpunten en pluspunten, dat is algemeen bekend. Het gaat erom
hoe je je erbij voelt, als je min- en pluspunten maar in balans zijn.

De student kan twee belangrijke voorspellers voor de geestelijke
gezondheid van doven benoemen: zelfwaardering en acceptatie van
de handicap.

De student is in staat de begrippen zelfbeeld en zelfwaardering te
omschrijven in relatie tot psychisch welbevinden.
De basisbegrippen van vandaag zijn:
- Zelfbeeld: Je hebt altijd een beeld van jezelf, maar je bent je ook bewust
van het beeld dat anderen van jou hebben. Het heeft dus 2 kanten.
Iedereen heeft ook verschillende etiketten, zoals bijvoorbeeld doof of
horend, man of vrouw etc. Die etiketten hebben te maken met je sociale
identiteit, wie je bent heeft te maken met je identiteit. Een leraar heeft
voor de klas de identiteit van leraar, maar wanneer hij naar huis gaat naar
zijn vrouw, heeft hij de identiteit van partner.
- Zelfwaardering: Zelfwaardering wordt ook wel eigenwaarde genoemd.
Dat is dus de manier waarop je naar jezelf kijkt, hoe je je voelt. Dit hangt
samen met sociale status, de waardering hoe mensen naar jou kijken.
Het streven is dat de waardering je krijgt van jezelf en van anderen
wederzijds is: wederzijdse acceptatie. De wederzijdse acceptatie heeft
invloed op je mentale gezondheid. Bij een hogere zelfwaardering, kan je
meer hebben. Bij een lagere zelfwaardering, voel je je snel aangevallen
en angstig.

De student heeft beeld dat doof-zijn invloed kan hebben op
specifieke psychische klachten.

1

, Dove mensen kunnen net als horende mensen bepaalde fobieën of angsten
hebben. Dat kan je natuurlijk op verschillende manieren aanpakken. Maar op het
moment dat Doven hulp willen vragen vinden er communicatiemoeilijkheden
plaats. Met ouders praten is lastig, met een psycholoog praten is lastig etc.

Vroeger kwam er daarom vanuit dovenscholen nazorg voor oud-leerlingen, met
behulp van een maatschappelijk werker (iemand die doorverwijst). De Doven
bleven dus altijd gebonden aan hun basisschool. Het nadeel was, een
maatschappelijk werker weet ook niet alles en als Doven ergens naar
doorverwezen werden, hoe gingen ze dan communiceren?
De Doven kwamen in actie waardoor maatschappelijke hulp los kwam te staan
van school, ze richtten Madido op. Eigen maatschappelijk werk vanuit de
dovengemeenschap. Vanuit hier kwamen er verwijzingen naar instanties die
verstand hebben van doofheid.

De student is in staat op basis van de gegevens uit het onderzoek
van het Trimbos-instituut een aantal aspecten te benoemen die
mogelijk samenhangen met het psychisch welbevinden van doven.
In 1995 kwam de eerste psychische hulpverlening voor Doven, een eigen
verdieping in de klinische opvang bij VIA in Leidschendam. Nadeel was, dat
Doven met verschillende ziektebeelden op een verdieping zaten, dat werkte niet.
De behandelaars ontdekten dat de klachten van de Doven anders waren dan de
klachten van de horenden, daarom ging het Trimbos instituut
(onderzoeksinstituut voor psychische klachten) de verschillende oorzaken
onderzoeken. In 1995 hebben zij een verslag gepresenteerd waarin stond dat
Doven 3 keer zoveel kans hebben op psychische problemen. Mensen die laat doof
worden, hebben een nog grotere kans op problemen. Bij een
communicatiestoornis ontstaan er veel klachten.

De kwetsbaarheid van Doven heeft te maken met of ze prelinguaal doof of
postlinguaal doof zijn. Want bij postlinguaal Doven komen mensen op eens
helemaal ‘alleen te zijn’. Hoe lager je zelfacceptatie hoe hoger je kans op
psychische klachten. Trimbos heeft toen ook aanbevelingen gedaan zoals:
communicatievaardigheden verbeteren, rekening houden met risicofactoren,
hulpverlening om zelfwaardering te vergroten en lotgenotencontact.

Les 2
Uit onderzoek van Tiejo van Gent is gebleken dat de prevalentie van psychische
problemen bij dove adolescenten erg hoog is.
- De helft van dove adolescenten heeft klachten
- 2,1 x meer emotionele stoornissen dan de controle groep
- 2,8 x meer gedragsstoornissen dan de controle groep
- Ondanks de hoge cijfers is er een laag GGZ gebruik bij de doelgroep
- De resultaten zijn beïnvloed door een lager IQ en een hoge mate van
lichamelijke aandoeningen bij de doelgroep

Dat de mate van psychische problemen zo hoog is bij dove adolescenten is vaak
ten gevolge van vergelijking van interpersoonlijke omstandigheden met horende
leeftijdsgenoten. De klachten zouden kunnen worden verminderd worden als de
doelgroep:
1. Binding heeft met gelijksoortige leeftijdgenoten

2