De Wereld Van 6v
H2 Middellandse Zeegebied
§1 – Gebergtevorming en aardbevingen
Buitenste deel van de aardmantel -> asthenosfeer
- Plastisch, soms zelfs gesmolten
Boven de asthenosfeer, vaste buitenkant van de aarde ->
lithosfeer
- Bewegingen veroorzaakt door de asthenosfeer,
breken de lithosfeer in stukken (platen)
De Afrikaanse plaat beweegt naar de Euraziatische plaat. Dit gaat niet overal even snel.
- Verschil in snelheid -> verschil in spanning -> stukken plaat worden ingeklemd -> andere
stukken plaat breken af -> complex gebied met verschillende soorten plaatgrenzen.
- Voornamelijk convergente plaatgrenzen -> subductie en vulkanisme
- Spanning wordt te hoog -> platen schieten los -> aardbeving
- Apulische plaat duikt naar beneden -> zorgt voor aardbevingen in Midden-Italië
Divergente plaatgrenzen -> platen bewegen van elkaar af. Afkortingen:
- MZ = Middellandse Zee
- Omhooggekomen magma stolt tot basalt - MZG = Middellandse Zeegebied
- Minder zware aardbevingen dan bij transforme
plaatgrenzen
Transforme plaatgrenzen -> platen bewegen horizontaal langs elkaar.
- Veel opgebouwde druk -> zeer zware aardbevingen
Subductie in het MZ wordt gedeeltelijk aangestuurd door het roll-back principe.
- Door zwaartekracht zakt de onderduikende plaat eerder naar beneden -> de overschuivende
rekt zich uit om de ruimte te vullen.
- Bij Sardinië en Corsica ontstaat er een divergente breuk -> slenken waar stukken aardkorst
naar beneden zakken ontstaan, horsten (de hogere delen) blijven achter.
Plooiingsgebergten -> Opgeheven, geplooide stukken aardkorst die ontstaan bij een convergerende
plaatbeweging.
- In het MZG vind je een gordel van plooiingsgebergten die zich uitstrekt van Noord-Afrika
langs de Pyreneeën en de Alpen tot aan de Karpaten in Europa -> Alpine Plooiingsgebied
Breukgebergten -> Een opheffing van de aardkorst langs breuken, boven een opstijgende
convectiestroom.
§2 - Vulkanisme
Bij divergente plaatbewegingen en hotspots ontstaan -> schildvulkanen:
- Magma is relatief vloeibaar, lage gasdruk -> effusief vulkanisme.
- Platte hellingen
Bij subductie ontstaan -> stratovulkanen:
- Magma is stroperig, veel gasdruk -> explosief vulkanisme
- Steile hellingen
, De Wereld Van 6v
- Bij zeer krachtige, explosieve uitbarstingen vliegt er zoveel materiaal de lucht in dat de lege
magma kamer instort, en alleen de buitenrand van de vulkaan blijft bestaan -> Caldera
Vesuvius: Etna: Stromboli, Vulcano:
Stratovulkaan Actiefste vulkaan van Europa Heel actief
Grote afstand Dichtbij de subductiezone, Gassen en proppen lava
van subductiezone, meest minder explosief
explosief
Tuf (vulkanisch as) Jaarlijkse activiteit Puimsteen
bij verkitting > tufsteen - Hete lava koelt snel af
Zeer gevaarlijk Begon als een hotspot - Gasbelletjes
Slapende of doden Basis: schildvulkaan > basalt - Poreus gesteente
vulkanen kunnen Bovenkant: Stratovulkaan > - Drijft op water
uitbarsten! graniet
§3 – Klimaten
MZG heeft een Middellandse Zeeklimaat / mediterraan klimaat (Cs-klimaat)
- Vrij warme, droge zomer
- Milde, natte winters.
Ook BS (Spanje / Turkije), BW (Zuid Spanje), Cf (Noord MZG) en EH (hogere delen Pyreneeën + Alpen)
De loodrechte zonnestand boven de evenaar zorgt voor een zone met overheersend lage luchtdruk
rond de evenaar -> Intertropische Convergentiezone (ITCZ)
- De ITCZ schuift mee met de loodrechte zonnestand:
- in juli, ten noorden van de evenaar;
- in januari, ten zuiden van de evenaar.
- Parallel: zones met hogedrukgebieden, schuiven ook mee.
Het Azoren-hoog bepaald het weer in het MZG
- Subtropisch hogedrukgebied boven de Azoren
- Zorgt voor droog weer van mei tot oktober
Het Azoren-hoog schuift op naar het ZW in de winter:
- Lagedrukgebieden boven het Middellandse Zeegebied -> westenwinden, koele en vochtige
lucht
- Door enorme kou -> hogedrukgebieden boven het vasteland van Europa en Azië
- Er ontstaan botsingen tussen warme en koude lucht: frontale regens
Variabiliteit van de neerslag -> De mate van onregelmatigheid van de neerslag die in een gebied
valt in tijd en ruimte.
Intensiteit van de neerslag -> De hoeveelheid neerslag die er in een gebied per tijdseenheid valt.
- Deze variatie in neerslag kan zorgen voor grote problemen:
Het landschap kan in korte tijd extreem veel water moeten verwerken, waardoor de kans op
bodemerosie en overstromingen enorm toeneemt.
Grootste deel van het MZG behoort tot de subtropisch landschapszone
H2 Middellandse Zeegebied
§1 – Gebergtevorming en aardbevingen
Buitenste deel van de aardmantel -> asthenosfeer
- Plastisch, soms zelfs gesmolten
Boven de asthenosfeer, vaste buitenkant van de aarde ->
lithosfeer
- Bewegingen veroorzaakt door de asthenosfeer,
breken de lithosfeer in stukken (platen)
De Afrikaanse plaat beweegt naar de Euraziatische plaat. Dit gaat niet overal even snel.
- Verschil in snelheid -> verschil in spanning -> stukken plaat worden ingeklemd -> andere
stukken plaat breken af -> complex gebied met verschillende soorten plaatgrenzen.
- Voornamelijk convergente plaatgrenzen -> subductie en vulkanisme
- Spanning wordt te hoog -> platen schieten los -> aardbeving
- Apulische plaat duikt naar beneden -> zorgt voor aardbevingen in Midden-Italië
Divergente plaatgrenzen -> platen bewegen van elkaar af. Afkortingen:
- MZ = Middellandse Zee
- Omhooggekomen magma stolt tot basalt - MZG = Middellandse Zeegebied
- Minder zware aardbevingen dan bij transforme
plaatgrenzen
Transforme plaatgrenzen -> platen bewegen horizontaal langs elkaar.
- Veel opgebouwde druk -> zeer zware aardbevingen
Subductie in het MZ wordt gedeeltelijk aangestuurd door het roll-back principe.
- Door zwaartekracht zakt de onderduikende plaat eerder naar beneden -> de overschuivende
rekt zich uit om de ruimte te vullen.
- Bij Sardinië en Corsica ontstaat er een divergente breuk -> slenken waar stukken aardkorst
naar beneden zakken ontstaan, horsten (de hogere delen) blijven achter.
Plooiingsgebergten -> Opgeheven, geplooide stukken aardkorst die ontstaan bij een convergerende
plaatbeweging.
- In het MZG vind je een gordel van plooiingsgebergten die zich uitstrekt van Noord-Afrika
langs de Pyreneeën en de Alpen tot aan de Karpaten in Europa -> Alpine Plooiingsgebied
Breukgebergten -> Een opheffing van de aardkorst langs breuken, boven een opstijgende
convectiestroom.
§2 - Vulkanisme
Bij divergente plaatbewegingen en hotspots ontstaan -> schildvulkanen:
- Magma is relatief vloeibaar, lage gasdruk -> effusief vulkanisme.
- Platte hellingen
Bij subductie ontstaan -> stratovulkanen:
- Magma is stroperig, veel gasdruk -> explosief vulkanisme
- Steile hellingen
, De Wereld Van 6v
- Bij zeer krachtige, explosieve uitbarstingen vliegt er zoveel materiaal de lucht in dat de lege
magma kamer instort, en alleen de buitenrand van de vulkaan blijft bestaan -> Caldera
Vesuvius: Etna: Stromboli, Vulcano:
Stratovulkaan Actiefste vulkaan van Europa Heel actief
Grote afstand Dichtbij de subductiezone, Gassen en proppen lava
van subductiezone, meest minder explosief
explosief
Tuf (vulkanisch as) Jaarlijkse activiteit Puimsteen
bij verkitting > tufsteen - Hete lava koelt snel af
Zeer gevaarlijk Begon als een hotspot - Gasbelletjes
Slapende of doden Basis: schildvulkaan > basalt - Poreus gesteente
vulkanen kunnen Bovenkant: Stratovulkaan > - Drijft op water
uitbarsten! graniet
§3 – Klimaten
MZG heeft een Middellandse Zeeklimaat / mediterraan klimaat (Cs-klimaat)
- Vrij warme, droge zomer
- Milde, natte winters.
Ook BS (Spanje / Turkije), BW (Zuid Spanje), Cf (Noord MZG) en EH (hogere delen Pyreneeën + Alpen)
De loodrechte zonnestand boven de evenaar zorgt voor een zone met overheersend lage luchtdruk
rond de evenaar -> Intertropische Convergentiezone (ITCZ)
- De ITCZ schuift mee met de loodrechte zonnestand:
- in juli, ten noorden van de evenaar;
- in januari, ten zuiden van de evenaar.
- Parallel: zones met hogedrukgebieden, schuiven ook mee.
Het Azoren-hoog bepaald het weer in het MZG
- Subtropisch hogedrukgebied boven de Azoren
- Zorgt voor droog weer van mei tot oktober
Het Azoren-hoog schuift op naar het ZW in de winter:
- Lagedrukgebieden boven het Middellandse Zeegebied -> westenwinden, koele en vochtige
lucht
- Door enorme kou -> hogedrukgebieden boven het vasteland van Europa en Azië
- Er ontstaan botsingen tussen warme en koude lucht: frontale regens
Variabiliteit van de neerslag -> De mate van onregelmatigheid van de neerslag die in een gebied
valt in tijd en ruimte.
Intensiteit van de neerslag -> De hoeveelheid neerslag die er in een gebied per tijdseenheid valt.
- Deze variatie in neerslag kan zorgen voor grote problemen:
Het landschap kan in korte tijd extreem veel water moeten verwerken, waardoor de kans op
bodemerosie en overstromingen enorm toeneemt.
Grootste deel van het MZG behoort tot de subtropisch landschapszone
