27 - 10 - 2022
Maatschappijwetenschappen
Hoofdstuk 6: Politiek in de praktijk
Paragraaf 6.1: Representatie en representativiteit
Representatie en representativiteit
● Volkssoevereiniteit is het principe waarbij de inwoners samen de politieke koers
van een land bepalen door hun eigen vertegenwoordigers te kiezen.
● Representatie is de vertegenwoordiging van een groep in (politieke)
organisaties door één of enkele betrokkenen die namens de groep optreden.
ー Denk bijvoorbeeld aan de Tweede Kamer. Een persoon uit een politieke partij
treedt op. Dus bij representatie gaat het om wie een groep vertegenwoordigd.
● Representativiteit is de mate waarin de (politieke) besluiten, de standpunten of
achtergrondkenmerken van vertegenwoordigers overeenkomen met die van de
groep die vertegenwoordigd wordt.
ー Dus bij representativiteit gaat het erom of de vertegenwoordiging
daadwerkelijk doet wat de groep wilt.
● Bij representativiteit wordt gekeken naar overeenkomsten op de volgende
punten:
1. Achtergrondkenmerken: Lijkt de politiek wat betreft variabelen als leeftijd en
geslacht op de bevolking die zij vertegenwoordigen? (Verdeling tussen man
en vrouw, opleidingsniveau en geloof)
2. Standpunten: Vinden mensen bij één van de politieke partijen uit het politiek
landschap hun eigen standpunten terug? Vertegenwoordigt deze partij de
standpunten ook nog nadat je erop hebt gestemd?
3. Besluiten: Komen de besluiten van de volksvertegenwoordiging of van het
kabinet wel overeen met de standpunten van de partijen die daarin zitten en
de wensen van de kiezers?
1
, Gebrek aan representativiteit
● Naast het vertrouwen in het politieke systeem is ook het vertrouwen in de
democratische rechtsstaat belangrijk.
ー Burgers moeten de besluiten door de rechterlijke macht als onafhankelijk
ervaren. Ook moeten ze erop kunnen vertrouwen dat de overheid zich aan de
wet houdt en regelmatig handeld.
ー Door rechterlijke dwangen of kritiek vanuit het politieke systeem of de media
kan het vertrouwen in de rechtspraak dalen.
Paragraaf 6.2: Politieke partijen
Ontstaan van politieke stromingen
● Pragmatische partijen willen oplossingen die door experts als beste worden
gezien. Pragmatici kijken naar de praktische gevolgen van een besluit.
● Populistische partijen claimen dat alleen zij het volk vertegenwoordigen.
Functies van politieke partijen
● Politicologen zijn 5 belangrijke functies van politieke partijen voor het
standhouden van de democratie:
1. Rekrutering en selectie: Een politieke partij moet kandidaten rekruteren en
selecteren. Rekruteren houdt in dat mensen worden benaderd om op de
kieslijst te staan. Maar niet iedereen natuurlijk geschikt. Daarom is er een
selectieproces. Een partij selecteert in het ideale geval de beste kandidaten
om die hoog op de lijst te plaatsen.
2. Mobilisatie: Het interesseren van burgers voor deelname aan politieke
besluitvormingsprocessen.
3. Articulatie: Het verwoorden en uitspreken van standpunten die een politieke
partij belangrijk vindt op basis van gevoelens die leven in een samenleving.
4. Aggregatie: Het tegen elkaar afwegen en bij elkaar brengen van wensen,
eisen en belangen.
5. Communicatie: Het op gang brengen van communicatie tussen de overheid
en de burgers.
2
Maatschappijwetenschappen
Hoofdstuk 6: Politiek in de praktijk
Paragraaf 6.1: Representatie en representativiteit
Representatie en representativiteit
● Volkssoevereiniteit is het principe waarbij de inwoners samen de politieke koers
van een land bepalen door hun eigen vertegenwoordigers te kiezen.
● Representatie is de vertegenwoordiging van een groep in (politieke)
organisaties door één of enkele betrokkenen die namens de groep optreden.
ー Denk bijvoorbeeld aan de Tweede Kamer. Een persoon uit een politieke partij
treedt op. Dus bij representatie gaat het om wie een groep vertegenwoordigd.
● Representativiteit is de mate waarin de (politieke) besluiten, de standpunten of
achtergrondkenmerken van vertegenwoordigers overeenkomen met die van de
groep die vertegenwoordigd wordt.
ー Dus bij representativiteit gaat het erom of de vertegenwoordiging
daadwerkelijk doet wat de groep wilt.
● Bij representativiteit wordt gekeken naar overeenkomsten op de volgende
punten:
1. Achtergrondkenmerken: Lijkt de politiek wat betreft variabelen als leeftijd en
geslacht op de bevolking die zij vertegenwoordigen? (Verdeling tussen man
en vrouw, opleidingsniveau en geloof)
2. Standpunten: Vinden mensen bij één van de politieke partijen uit het politiek
landschap hun eigen standpunten terug? Vertegenwoordigt deze partij de
standpunten ook nog nadat je erop hebt gestemd?
3. Besluiten: Komen de besluiten van de volksvertegenwoordiging of van het
kabinet wel overeen met de standpunten van de partijen die daarin zitten en
de wensen van de kiezers?
1
, Gebrek aan representativiteit
● Naast het vertrouwen in het politieke systeem is ook het vertrouwen in de
democratische rechtsstaat belangrijk.
ー Burgers moeten de besluiten door de rechterlijke macht als onafhankelijk
ervaren. Ook moeten ze erop kunnen vertrouwen dat de overheid zich aan de
wet houdt en regelmatig handeld.
ー Door rechterlijke dwangen of kritiek vanuit het politieke systeem of de media
kan het vertrouwen in de rechtspraak dalen.
Paragraaf 6.2: Politieke partijen
Ontstaan van politieke stromingen
● Pragmatische partijen willen oplossingen die door experts als beste worden
gezien. Pragmatici kijken naar de praktische gevolgen van een besluit.
● Populistische partijen claimen dat alleen zij het volk vertegenwoordigen.
Functies van politieke partijen
● Politicologen zijn 5 belangrijke functies van politieke partijen voor het
standhouden van de democratie:
1. Rekrutering en selectie: Een politieke partij moet kandidaten rekruteren en
selecteren. Rekruteren houdt in dat mensen worden benaderd om op de
kieslijst te staan. Maar niet iedereen natuurlijk geschikt. Daarom is er een
selectieproces. Een partij selecteert in het ideale geval de beste kandidaten
om die hoog op de lijst te plaatsen.
2. Mobilisatie: Het interesseren van burgers voor deelname aan politieke
besluitvormingsprocessen.
3. Articulatie: Het verwoorden en uitspreken van standpunten die een politieke
partij belangrijk vindt op basis van gevoelens die leven in een samenleving.
4. Aggregatie: Het tegen elkaar afwegen en bij elkaar brengen van wensen,
eisen en belangen.
5. Communicatie: Het op gang brengen van communicatie tussen de overheid
en de burgers.
2
