Aardrijkskunde
2.9 mens en natuur
Erosie en sedimentatie
1. Verwering= uit elkaar vallen van gesteente boven in de bergen.
Mechanische verwering chemische verwering
- Water --> ijs - aantasting gesteente
- Temperatuur verschil *door verandering van samenstelling (kalksteen --> grotten)
- Boomwortels *hoe warmer en hoe vochtiger hoe sneller het gaat
*samenstelling veranderd niet
2. Erosie= schurende werking van wind ijs en water --> middenloop
- Wind --> met zand !
- ijs --> gletsjer --> u-dal
- Water --> v-dal
3. Sedimentatie= neerleggen van materialen --> sedimenten
Verwering, erosie en sedimentatie verkleinen het hoogte verschil.
Versnelde bodemerosie
Plantengroei beperkt erosie. Het remt het stromende water, breekt de wind en houdt de losse bodem bij elkaar. Door droge zomers,
overbeweiding en brand rondom het middellandse zeegebied erodeerd de bodem sneller dan normaal --> versnelde bodem erosie.
Als de bovenste laag door water wordt meegenomen noem je dat afspoeling. Concentreert het water in de geulen dan spreken we van geulerosie.
Het laatste zorgt voor een stenige en daardoor onbruikbare bodem voor de landbouw.
Verzilting en verwoestijning
Als de bodem sterk geërodeerd is, kan de vegetatie moeilijk herstellen. In regenachtige jaren herstelt de vegetatie enigszins en verbeterd ook de
bodem weer. Maar door te weinig regen of veel verzilting kan de bodem niet herstellen.
Duurzaam landgebruik
Landdegradatie wordt tegen gegaan door beweiding, bebossing e drainage De kwaliteit van de bodem door geen bestrijdingsmiddelen en
kunstmest te gebruiken --> biologische landbouw.
3.1 mens en natuur
produceren in de stad
In een kenniseconomie is het menselijk brein de belangrijkste productiefactor. In de stad werken deze beste. Er wordt veel geld geïnvesteerd in
het bedenken van nieuwe technologieën en producten. Het gaat daarbij om twee soorten kennis:
1. technologische kennis
- vooral in de industrie gebruikt
2. sociale kennis
- vooral in handel en dienstverlening gebruikt
, zakelijke dienstverlening: leveren diensten aan het bedrijfsleven en de overheid. Delen ook kennis en informatie wat erg belangrijk is voor de
kenniseconomie.
De aantrekkelijke stad
Tussen 1975-1990 is er crisis in de stad. Bedrijven vertrokken en de werkgelegenheid nam af in de stad. Ook met de economie ging het slecht. Na 1990
toen de kenniseconomie opkwam werd de stad weer aantrekkelijk. Mensen met creatieve beroepen vestigen zich weer in de stad en werkten als een
motor voor economische ontwikkeling. Ook leveren ze werkgelegenheid en belasting op en stimuleren de economie om twee redenen:
1. De ‘creatieve’ wonen graag in steden en geven relatief veel geld uit aan stedelijke voorzieningen.
2. De creatieve roepen een aantrekkelijke sfeer op van schoonheid, plezier en succes en daarvan profiteren andere bedrijven weer.
Een stad met veel werkgelegenheid in creatieve beroepen heet een creatieve stad.
Steden proberen tegenwoordig vooral innovatieve bedrijven in de mode, wetenschap, kunst, media en entertainmentsector aan te trekken. Dat kan op
twee manieren.
1. Scienceparken ontwikkelen
2. Beschikbaars stellen van goedkope bedrijfsruimten --> broedplaatsen
Sociale ongelijkheid
Hoog opgeleide kunnen in kenniseconomie een flink salaris verdienen. Maar door de globalisering is veel eenvoudig werk in de industrie naar
lagelonenlanden verplaats. Voor lager opgeleide zijn er alleen nog slecht betaalde banen over. Het verschil in inkomen tussen hoog—en laagopgeleide
mensen is groot. Er is sprake van sociale ongelijkheid.
3.2 de stad van de toekomst
Jongeren en bedrijven verhuizen vaak naar grotere steden om twee redenen:
1. hoge bevolkingsdichtheid
2. veel en grote variëteit aan voorzieningen: winkels, gezondheidszorg, cultuur, scholen.
Vooral grote steden zijn aantrekkelijk en groeien daarom sterk. Wat als gevolg veel luchtvervuiling door al het verkeerd, afval stromen en hoge
CO2 uitstoot door verwarming van verouderde en niet geïsoleerde woningen.
Aan de gemeente aan de randen Maastricht. Terneuzen en Delfzijl trekken jongeren juist weg voor studie of werk in de stad. Het geboortecijfer
daalt, de bevolking vergrijst en ontgroent --> bevolkingskrimp. Met leegstand in de gemeente als gevolg. Ook winkels en scholen moeten dan
uiteindelijk sluiten.
Oplossingen voor lager termijn
Duurzame stad (sustainable city) --> energie neutrale stad die afval hergebruikt, zodat toekomstige generaties er goed kunnen blijven leven. Ook
doen ze dingen als:
- gebouwen isoleren
- duurzame energiebronnen
- flexibele in te richten gebouwen
- stadstuinen
- efficiënt en schoon vervoer
- het nieuwe werken --> vanuit huis
Bij stedenbouw wordt nu naar een lage termijn visie gekeken.
Slimme oplossingen
Smart city maakt maximaal gebruik van digitale technologie: computers en internet. Een smart city maakt gebruik van big data gegevens
verzamelt uit allerlei bronnen. Daarmee kan voorspelt worden wanneer de drukte in de stad maximaal is en of er om leidingen nodig zijn bv.
2.9 mens en natuur
Erosie en sedimentatie
1. Verwering= uit elkaar vallen van gesteente boven in de bergen.
Mechanische verwering chemische verwering
- Water --> ijs - aantasting gesteente
- Temperatuur verschil *door verandering van samenstelling (kalksteen --> grotten)
- Boomwortels *hoe warmer en hoe vochtiger hoe sneller het gaat
*samenstelling veranderd niet
2. Erosie= schurende werking van wind ijs en water --> middenloop
- Wind --> met zand !
- ijs --> gletsjer --> u-dal
- Water --> v-dal
3. Sedimentatie= neerleggen van materialen --> sedimenten
Verwering, erosie en sedimentatie verkleinen het hoogte verschil.
Versnelde bodemerosie
Plantengroei beperkt erosie. Het remt het stromende water, breekt de wind en houdt de losse bodem bij elkaar. Door droge zomers,
overbeweiding en brand rondom het middellandse zeegebied erodeerd de bodem sneller dan normaal --> versnelde bodem erosie.
Als de bovenste laag door water wordt meegenomen noem je dat afspoeling. Concentreert het water in de geulen dan spreken we van geulerosie.
Het laatste zorgt voor een stenige en daardoor onbruikbare bodem voor de landbouw.
Verzilting en verwoestijning
Als de bodem sterk geërodeerd is, kan de vegetatie moeilijk herstellen. In regenachtige jaren herstelt de vegetatie enigszins en verbeterd ook de
bodem weer. Maar door te weinig regen of veel verzilting kan de bodem niet herstellen.
Duurzaam landgebruik
Landdegradatie wordt tegen gegaan door beweiding, bebossing e drainage De kwaliteit van de bodem door geen bestrijdingsmiddelen en
kunstmest te gebruiken --> biologische landbouw.
3.1 mens en natuur
produceren in de stad
In een kenniseconomie is het menselijk brein de belangrijkste productiefactor. In de stad werken deze beste. Er wordt veel geld geïnvesteerd in
het bedenken van nieuwe technologieën en producten. Het gaat daarbij om twee soorten kennis:
1. technologische kennis
- vooral in de industrie gebruikt
2. sociale kennis
- vooral in handel en dienstverlening gebruikt
, zakelijke dienstverlening: leveren diensten aan het bedrijfsleven en de overheid. Delen ook kennis en informatie wat erg belangrijk is voor de
kenniseconomie.
De aantrekkelijke stad
Tussen 1975-1990 is er crisis in de stad. Bedrijven vertrokken en de werkgelegenheid nam af in de stad. Ook met de economie ging het slecht. Na 1990
toen de kenniseconomie opkwam werd de stad weer aantrekkelijk. Mensen met creatieve beroepen vestigen zich weer in de stad en werkten als een
motor voor economische ontwikkeling. Ook leveren ze werkgelegenheid en belasting op en stimuleren de economie om twee redenen:
1. De ‘creatieve’ wonen graag in steden en geven relatief veel geld uit aan stedelijke voorzieningen.
2. De creatieve roepen een aantrekkelijke sfeer op van schoonheid, plezier en succes en daarvan profiteren andere bedrijven weer.
Een stad met veel werkgelegenheid in creatieve beroepen heet een creatieve stad.
Steden proberen tegenwoordig vooral innovatieve bedrijven in de mode, wetenschap, kunst, media en entertainmentsector aan te trekken. Dat kan op
twee manieren.
1. Scienceparken ontwikkelen
2. Beschikbaars stellen van goedkope bedrijfsruimten --> broedplaatsen
Sociale ongelijkheid
Hoog opgeleide kunnen in kenniseconomie een flink salaris verdienen. Maar door de globalisering is veel eenvoudig werk in de industrie naar
lagelonenlanden verplaats. Voor lager opgeleide zijn er alleen nog slecht betaalde banen over. Het verschil in inkomen tussen hoog—en laagopgeleide
mensen is groot. Er is sprake van sociale ongelijkheid.
3.2 de stad van de toekomst
Jongeren en bedrijven verhuizen vaak naar grotere steden om twee redenen:
1. hoge bevolkingsdichtheid
2. veel en grote variëteit aan voorzieningen: winkels, gezondheidszorg, cultuur, scholen.
Vooral grote steden zijn aantrekkelijk en groeien daarom sterk. Wat als gevolg veel luchtvervuiling door al het verkeerd, afval stromen en hoge
CO2 uitstoot door verwarming van verouderde en niet geïsoleerde woningen.
Aan de gemeente aan de randen Maastricht. Terneuzen en Delfzijl trekken jongeren juist weg voor studie of werk in de stad. Het geboortecijfer
daalt, de bevolking vergrijst en ontgroent --> bevolkingskrimp. Met leegstand in de gemeente als gevolg. Ook winkels en scholen moeten dan
uiteindelijk sluiten.
Oplossingen voor lager termijn
Duurzame stad (sustainable city) --> energie neutrale stad die afval hergebruikt, zodat toekomstige generaties er goed kunnen blijven leven. Ook
doen ze dingen als:
- gebouwen isoleren
- duurzame energiebronnen
- flexibele in te richten gebouwen
- stadstuinen
- efficiënt en schoon vervoer
- het nieuwe werken --> vanuit huis
Bij stedenbouw wordt nu naar een lage termijn visie gekeken.
Slimme oplossingen
Smart city maakt maximaal gebruik van digitale technologie: computers en internet. Een smart city maakt gebruik van big data gegevens
verzamelt uit allerlei bronnen. Daarmee kan voorspelt worden wanneer de drukte in de stad maximaal is en of er om leidingen nodig zijn bv.
