Samenvatting Management Accounting 2
Week 1 – Hoofdstuk 10 en 12
Hoofdstuk 10 – Relevante informatie t.b.v. het maken van beslissingen
Beslissingsmodel = formele methode om
een keuze te kunnen maken, waarbij
rekening gehouden wordt met zowel
kwantitatieve als kwalitatieve aspecten.
Kosten en opbrengsten zijn alleen
relevant als:
• De kosten of opbrengsten in de
toekomst zijn; en
• De kosten of opbrengsten
verschillen per alternatief.
Let op: niet alle variabele kosten zijn relevant en niet alle vaste kosten zijn irrelevant.
Bij het verzamelen van informatie is het belangrijk dat je alleen relevante informatie verzamelt;
• Relevante kosten en opbrengsten;
• Op de toekomst gebaseerd;
• Toegespitst op verschillende alternatieven.
Differentiële kosten = het totale verschil in kosten tussen de verschillende alternatieven.
Incrementele kosten = kosten die je extra maakt als je meer produceert (relevante kosten).
Opportunity costs = omzet van het beste niet gekozen alternatief dat een bedrijf niet kan realiseren,
omdat zij de benodigde capaciteit al heeft benut.
Sunk costs = kosten gemaakt in het verleden die niet veranderd kunnen worden en dus niet relevant
zijn.
Voorbeeld 10.1 – Sunk costs
Het is 16 maart 2022 en ik heb niet te annuleren kaartjes voor een concert gekocht voor € 50.
Aankomende zaterdag is het concert. Ik wordt uitgenodigd voor een superleuk feestje, maar dat is op
dezelfde tijd als het concert. Als ik dit had geweten, had ik de concertkaartjes niet gekocht. Ik ga toch
maar naar het concert, anders is deze € 50 weggegooid geld.
Voorbeeld 10.2 – Opportunity costs
Een bedrijf heeft 10.000 kg grondstof X in voorraad, wat in het verleden is ingekocht voor € 4,30 per
kilo. Grondstof X wordt niet meer gebruikt voor productiedoeleinden. De totale hoeveelheid werd vorig
jaar gewaardeerd op € 1,50 per kilo. Grondstof X kan voor € 1,60 per kilo worden getransformeerd naar
grondstof Y. De huidige inkoopprijs voor 1 kilo grondstof Y is € 3,60. Grondstof X kan ook verkocht
worden buiten het bedrijf voor € 1,00 per kilo. Wat zijn de opportunity costs van 1 kilo grondstof X?
Bij verder verwerken verdien je € 2,00 per kilo, bij verkopen verlies je € 0,50. Verder verwerken is dus
de beste optie. De kosten van het eerste alternatief (verkopen) is € 1,00. De opportunity costs zijn dus
€ 1,00.
Bij relevante informatie moet je goed opletten op de volgende valkuilen;
• Alle vaste kosten als relevant zien;
• Alle variabele kosten als irrelevant zien.
, Bij de kosten van de voorraad bekijk je de kosten van de verschillende alternatieven.
Voorbeeld 10.3 – Kosten voorraad
Stel: je hebt 120.000 stuks halffabricaten per jaar nodig. De orders tot 10.000 stuks zijn voor € 10 per
stuk. Orders groter dan 10.000 stuks zijn € 9,80 per stuk. De rentevoet is 4,7%. Wat zijn de verschillen
tussen inkopen in 1x of in 12x?
In 1x inkopen In 12x inkopen
Kosten per jaar € 1.176.000 120.000 x € 9,80 € 1.200.000 12 x 10.000 x € 10
Gemiddelde € 588.000 € 50.000
waarde
Rentevoet 4,7% € 27.636 € 2.350
Relevante kosten € 1.203.636 € 1.202.350
Als er een beperkte capaciteit is en een bedrijf heeft de keuze uit meerdere producten om te
produceren, moet een bedrijf een keuze baseren op het contributiemarge per beperkende factor.
Daarmee wordt bedoeld datgene dat de productie van een bepaalde product beperkt.
Voorbeeld 10.4 - Product-mix met beperkte capaciteit
Appelflappen Kaneelbroodjes
Verkoopprijs € 2,10 € 3,00
Variabele kosten € 1,60 € 0,75
Contributiemarge € 0,50 € 2,25
De beperkende factor is de oven, die staat 12 uur per dag aan.
Appelflappen Kaneelbroodjes
Oventijd 12 minuten 1 uur
Contributiemarge € 0,50 € 2,25
Contributiemarge per uur € 2,50 € 2,25
Totale contributiemarge € 30,00 € 27,00
Vervolgens wijs je de capaciteit toe aan de activiteit met de hoogste contributiemarge per beperkende
factor, in dit geval dus de appelflappen.
Er kunnen wijzigingen in klanten of machines plaatsvinden, zoals:
• Afstoten van een bestaande klant of het opnemen van een nieuwe klant → de kosten van de
ongebruikte capaciteit zijn relevant.
• Machine repareren of een nieuwe kopen → reeds gemaakte kosten zijn irrelevant. De winst
op de verkoop is irrelevant. De verkoop- en aankoopprijs zijn wel relevant, net als de
afschrijvingskosten.
Voorbeeld 10.5 – Relevante kosten van houden of vervangen
Houden Vervangen Verschil
Operationele kosten € 157.000 € 95.000 € 62.000
Verwijderingskosten € 40.000 - € 40.000
Afschrijvingskosten nieuw € 60.000 - € 60.000
Totale relevante kosten € 157.000 € 195.000 - € 38.000
Verwijderingskosten € 40.000 - € 40.000
Week 1 – Hoofdstuk 10 en 12
Hoofdstuk 10 – Relevante informatie t.b.v. het maken van beslissingen
Beslissingsmodel = formele methode om
een keuze te kunnen maken, waarbij
rekening gehouden wordt met zowel
kwantitatieve als kwalitatieve aspecten.
Kosten en opbrengsten zijn alleen
relevant als:
• De kosten of opbrengsten in de
toekomst zijn; en
• De kosten of opbrengsten
verschillen per alternatief.
Let op: niet alle variabele kosten zijn relevant en niet alle vaste kosten zijn irrelevant.
Bij het verzamelen van informatie is het belangrijk dat je alleen relevante informatie verzamelt;
• Relevante kosten en opbrengsten;
• Op de toekomst gebaseerd;
• Toegespitst op verschillende alternatieven.
Differentiële kosten = het totale verschil in kosten tussen de verschillende alternatieven.
Incrementele kosten = kosten die je extra maakt als je meer produceert (relevante kosten).
Opportunity costs = omzet van het beste niet gekozen alternatief dat een bedrijf niet kan realiseren,
omdat zij de benodigde capaciteit al heeft benut.
Sunk costs = kosten gemaakt in het verleden die niet veranderd kunnen worden en dus niet relevant
zijn.
Voorbeeld 10.1 – Sunk costs
Het is 16 maart 2022 en ik heb niet te annuleren kaartjes voor een concert gekocht voor € 50.
Aankomende zaterdag is het concert. Ik wordt uitgenodigd voor een superleuk feestje, maar dat is op
dezelfde tijd als het concert. Als ik dit had geweten, had ik de concertkaartjes niet gekocht. Ik ga toch
maar naar het concert, anders is deze € 50 weggegooid geld.
Voorbeeld 10.2 – Opportunity costs
Een bedrijf heeft 10.000 kg grondstof X in voorraad, wat in het verleden is ingekocht voor € 4,30 per
kilo. Grondstof X wordt niet meer gebruikt voor productiedoeleinden. De totale hoeveelheid werd vorig
jaar gewaardeerd op € 1,50 per kilo. Grondstof X kan voor € 1,60 per kilo worden getransformeerd naar
grondstof Y. De huidige inkoopprijs voor 1 kilo grondstof Y is € 3,60. Grondstof X kan ook verkocht
worden buiten het bedrijf voor € 1,00 per kilo. Wat zijn de opportunity costs van 1 kilo grondstof X?
Bij verder verwerken verdien je € 2,00 per kilo, bij verkopen verlies je € 0,50. Verder verwerken is dus
de beste optie. De kosten van het eerste alternatief (verkopen) is € 1,00. De opportunity costs zijn dus
€ 1,00.
Bij relevante informatie moet je goed opletten op de volgende valkuilen;
• Alle vaste kosten als relevant zien;
• Alle variabele kosten als irrelevant zien.
, Bij de kosten van de voorraad bekijk je de kosten van de verschillende alternatieven.
Voorbeeld 10.3 – Kosten voorraad
Stel: je hebt 120.000 stuks halffabricaten per jaar nodig. De orders tot 10.000 stuks zijn voor € 10 per
stuk. Orders groter dan 10.000 stuks zijn € 9,80 per stuk. De rentevoet is 4,7%. Wat zijn de verschillen
tussen inkopen in 1x of in 12x?
In 1x inkopen In 12x inkopen
Kosten per jaar € 1.176.000 120.000 x € 9,80 € 1.200.000 12 x 10.000 x € 10
Gemiddelde € 588.000 € 50.000
waarde
Rentevoet 4,7% € 27.636 € 2.350
Relevante kosten € 1.203.636 € 1.202.350
Als er een beperkte capaciteit is en een bedrijf heeft de keuze uit meerdere producten om te
produceren, moet een bedrijf een keuze baseren op het contributiemarge per beperkende factor.
Daarmee wordt bedoeld datgene dat de productie van een bepaalde product beperkt.
Voorbeeld 10.4 - Product-mix met beperkte capaciteit
Appelflappen Kaneelbroodjes
Verkoopprijs € 2,10 € 3,00
Variabele kosten € 1,60 € 0,75
Contributiemarge € 0,50 € 2,25
De beperkende factor is de oven, die staat 12 uur per dag aan.
Appelflappen Kaneelbroodjes
Oventijd 12 minuten 1 uur
Contributiemarge € 0,50 € 2,25
Contributiemarge per uur € 2,50 € 2,25
Totale contributiemarge € 30,00 € 27,00
Vervolgens wijs je de capaciteit toe aan de activiteit met de hoogste contributiemarge per beperkende
factor, in dit geval dus de appelflappen.
Er kunnen wijzigingen in klanten of machines plaatsvinden, zoals:
• Afstoten van een bestaande klant of het opnemen van een nieuwe klant → de kosten van de
ongebruikte capaciteit zijn relevant.
• Machine repareren of een nieuwe kopen → reeds gemaakte kosten zijn irrelevant. De winst
op de verkoop is irrelevant. De verkoop- en aankoopprijs zijn wel relevant, net als de
afschrijvingskosten.
Voorbeeld 10.5 – Relevante kosten van houden of vervangen
Houden Vervangen Verschil
Operationele kosten € 157.000 € 95.000 € 62.000
Verwijderingskosten € 40.000 - € 40.000
Afschrijvingskosten nieuw € 60.000 - € 60.000
Totale relevante kosten € 157.000 € 195.000 - € 38.000
Verwijderingskosten € 40.000 - € 40.000
