Wat is er nodig in de organisatiecultuur van de afdeling XXX
van XXX om aan te sluiten op de ondersteuningsbehoeften van
de scholen?
Praktijkplan door XXX
Studentnummer: XXX
Datum: XX december 2021
NCOI Master Management, Cultuur en Verandering (MCC)
Masterclass Organisatie en Cultuur, docent: XXX
,Voorwoord
Als bovenschools intern begeleider ben ik werkzaam op het bedrijfsbureau van XXX, een schoolbestuur met
scholen in en rond XXX. Ik heb een groot hart voor onderwijs en ontwikkeling en zet mij in de scholen te
ondersteunen bij het bieden van goed onderwijs. Dat doe ik samen met het team van de afdeling XXX dat
sinds twee jaar draait. De opdracht bij de oprichting van deze afdeling was: het realiseren van samenhang
tussen de ondersteuningsactiviteiten en zorgen voor aansluiting bij de diversiteit in hulpvragen vanuit de
scholen.
Dit praktijkplan is geschreven als afsluiting van de masterclass Organisatie en Cultuur bij de NCOI. In dit
praktijkplan is de centrale vraag: Wat is er nodig in de organisatiecultuur van de afdeling XXX om aan te
sluiten op de ondersteuningsbehoeften van de scholen? De aanleiding voor deze vraag is evaluatief van aard.
Het is voor XXX van belang om twee jaar na het opzetten van de afdeling XXX te evalueren hoe aan deze
opdracht wordt voldaan en daar levert dit praktijkplan een bijdrage aan.
Het aansluiten op ondersteuningsbehoeften is van belang in alle lagen van onze organisatie: leerkrachten
moeten aansluiten op ondersteuningsbehoeften van leerlingen, schoolleiders en intern begeleiders moeten
aansluiten op ondersteuningsbehoeften van hun teamleden en het bedrijfsbureau moet aansluiten op
ondersteuningsbehoeften van de scholen. Dit gegeven onderstreept het belang van dit onderwerp, zowel voor
de organisatie als voor mij persoonlijk.
Deze masterclass was voor mij de start van de master Cultuur en Verandering, die ik ben gaan doen vanuit
mijn drang om mezelf te ontwikkelen op het gebied van veranderprocessen. Het is de eerste keer dat ik een
praktijkplan heb gemaakt; een proces van schrijven en schrappen, vallen, opstaan en vooral doorgaan. Dit
proces had ik niet kunnen doorlopen zonder de lessen van XXX, waar ik hem hartelijk voor wil bedanken. Ook
het sparren met mijn medestudenten heeft mij veel opgeleverd. In het speciaal wil ik XXX bedanken, zij
voorzag mij geregeld van constructieve feedback. XXX wil ik bedanken omdat zij zo vriendelijk was de tekst
na te lopen op taal, spelling en samenhang. Maar vooral bedank ik XXX die mij bewonderenswaardig veel tijd
en ruimte hebben geboden om me volop op dit praktijkplan te kunnen storten.
Nu het is afgerond kijk ik met trots terug op deze periode van heel hard werken. De opgedane kennis en
vaardigheden hebben mij in mijn werk blijvend versterkt en daar ben ik dankbaar voor.
XXX
XXX, 13 december 2021
2
, Samenvatting
Dit praktijkonderzoek is uitgevoerd op het bedrijfsbureau van schoolbestuur XXX, op de afdeling XXX. Onder
dit schoolbestuur vallen scholen in en rond XXX die van elkaar verschillen in grootte, populatie en omgeving.
De afdeling XXX is in september 2019 opgezet met als opdracht het aanbieden van een samenhangend
pakket aan ondersteuningsactiviteiten en -instrumenten waarbij recht wordt gedaan aan de diversiteit van de
vraag van de scholen. Vanuit de scholen en de afdeling XXX wordt duidelijk dat dit de ene keer beter lukt dan
de andere keer.
Dit praktijkplan geeft antwoord op de evaluatieve vraag: Wat is er nodig in de organisatiecultuur van de
afdeling XXX om aan te sluiten op de ondersteuningsbehoeften van de scholen?
Om die vraag te beantwoorden komt eerst aan de orde wat organisatiecultuur is, waarop geen eenduidig
antwoord te vinden is. Er wordt een blik geworpen op de verschillende invalshoeken en definities, waaruit een
keuze wordt gemaakt. Vervolgens wordt teruggeblikt op het ontstaan van de organisatiecultuur van de
afdeling XXX, waarop interne en externe factoren van invloed waren, bijvoorbeeld de manier waarop de
afdeling is gevormd, corona, de kantoortuin en het gedrag van de leider. Als dit helder is, komt de diagnose
van de huidige organisatiecultuur aan bod. Deze krijgt vorm door het gebruik van kwantitatief onderzoek door
middel van een vragenlijst en een enquête, aangevuld met kwalitatief onderzoek in de vorm van
vertrouwelijke gesprekken. Dit onderzoek maakt helder dat de familie- en adhocratiecultuur (Cameron &
Quinn, 2011) sterk vertegenwoordigd zijn. Dit wordt gestimuleerd door het sterke managementgedrag van de
leider. De omgeving vraagt inmiddels ook om kenmerken van de hiërarchie- en de marktcultuur. Er komt ook
aan het licht dat een gezamenlijke visie ontbreekt en dat er verschillen bestaan in aanpak, zienswijze en
verbinding tussen de medewerkers van de afdeling XXX. Dan komen de gewenste veranderingen in de
organisatiecultuur in beeld om beter aan te sluiten op de ondersteuningsbehoeften van de scholen, namelijk
een verschuiving richting de hiërarchiecultuur, gezamenlijk zicht op de bedoeling, en zicht op het gewenste
managementgedrag door de leider. Om deze verandering te bewerkstelligen, worden drie interventies
aanbevolen. Ten eerste het werken vanuit een gezamenlijk gedeelde visie, missie en strategie, ten tweede
het ontwikkelen van transformationeel leiderschap en ten derde het aanduiden van ‘wat zij doen en wat zij
definiëren als kwaliteit’, die zijn uitgewerkt in het laatste gedeelte van dit praktijkplan.
3
van XXX om aan te sluiten op de ondersteuningsbehoeften van
de scholen?
Praktijkplan door XXX
Studentnummer: XXX
Datum: XX december 2021
NCOI Master Management, Cultuur en Verandering (MCC)
Masterclass Organisatie en Cultuur, docent: XXX
,Voorwoord
Als bovenschools intern begeleider ben ik werkzaam op het bedrijfsbureau van XXX, een schoolbestuur met
scholen in en rond XXX. Ik heb een groot hart voor onderwijs en ontwikkeling en zet mij in de scholen te
ondersteunen bij het bieden van goed onderwijs. Dat doe ik samen met het team van de afdeling XXX dat
sinds twee jaar draait. De opdracht bij de oprichting van deze afdeling was: het realiseren van samenhang
tussen de ondersteuningsactiviteiten en zorgen voor aansluiting bij de diversiteit in hulpvragen vanuit de
scholen.
Dit praktijkplan is geschreven als afsluiting van de masterclass Organisatie en Cultuur bij de NCOI. In dit
praktijkplan is de centrale vraag: Wat is er nodig in de organisatiecultuur van de afdeling XXX om aan te
sluiten op de ondersteuningsbehoeften van de scholen? De aanleiding voor deze vraag is evaluatief van aard.
Het is voor XXX van belang om twee jaar na het opzetten van de afdeling XXX te evalueren hoe aan deze
opdracht wordt voldaan en daar levert dit praktijkplan een bijdrage aan.
Het aansluiten op ondersteuningsbehoeften is van belang in alle lagen van onze organisatie: leerkrachten
moeten aansluiten op ondersteuningsbehoeften van leerlingen, schoolleiders en intern begeleiders moeten
aansluiten op ondersteuningsbehoeften van hun teamleden en het bedrijfsbureau moet aansluiten op
ondersteuningsbehoeften van de scholen. Dit gegeven onderstreept het belang van dit onderwerp, zowel voor
de organisatie als voor mij persoonlijk.
Deze masterclass was voor mij de start van de master Cultuur en Verandering, die ik ben gaan doen vanuit
mijn drang om mezelf te ontwikkelen op het gebied van veranderprocessen. Het is de eerste keer dat ik een
praktijkplan heb gemaakt; een proces van schrijven en schrappen, vallen, opstaan en vooral doorgaan. Dit
proces had ik niet kunnen doorlopen zonder de lessen van XXX, waar ik hem hartelijk voor wil bedanken. Ook
het sparren met mijn medestudenten heeft mij veel opgeleverd. In het speciaal wil ik XXX bedanken, zij
voorzag mij geregeld van constructieve feedback. XXX wil ik bedanken omdat zij zo vriendelijk was de tekst
na te lopen op taal, spelling en samenhang. Maar vooral bedank ik XXX die mij bewonderenswaardig veel tijd
en ruimte hebben geboden om me volop op dit praktijkplan te kunnen storten.
Nu het is afgerond kijk ik met trots terug op deze periode van heel hard werken. De opgedane kennis en
vaardigheden hebben mij in mijn werk blijvend versterkt en daar ben ik dankbaar voor.
XXX
XXX, 13 december 2021
2
, Samenvatting
Dit praktijkonderzoek is uitgevoerd op het bedrijfsbureau van schoolbestuur XXX, op de afdeling XXX. Onder
dit schoolbestuur vallen scholen in en rond XXX die van elkaar verschillen in grootte, populatie en omgeving.
De afdeling XXX is in september 2019 opgezet met als opdracht het aanbieden van een samenhangend
pakket aan ondersteuningsactiviteiten en -instrumenten waarbij recht wordt gedaan aan de diversiteit van de
vraag van de scholen. Vanuit de scholen en de afdeling XXX wordt duidelijk dat dit de ene keer beter lukt dan
de andere keer.
Dit praktijkplan geeft antwoord op de evaluatieve vraag: Wat is er nodig in de organisatiecultuur van de
afdeling XXX om aan te sluiten op de ondersteuningsbehoeften van de scholen?
Om die vraag te beantwoorden komt eerst aan de orde wat organisatiecultuur is, waarop geen eenduidig
antwoord te vinden is. Er wordt een blik geworpen op de verschillende invalshoeken en definities, waaruit een
keuze wordt gemaakt. Vervolgens wordt teruggeblikt op het ontstaan van de organisatiecultuur van de
afdeling XXX, waarop interne en externe factoren van invloed waren, bijvoorbeeld de manier waarop de
afdeling is gevormd, corona, de kantoortuin en het gedrag van de leider. Als dit helder is, komt de diagnose
van de huidige organisatiecultuur aan bod. Deze krijgt vorm door het gebruik van kwantitatief onderzoek door
middel van een vragenlijst en een enquête, aangevuld met kwalitatief onderzoek in de vorm van
vertrouwelijke gesprekken. Dit onderzoek maakt helder dat de familie- en adhocratiecultuur (Cameron &
Quinn, 2011) sterk vertegenwoordigd zijn. Dit wordt gestimuleerd door het sterke managementgedrag van de
leider. De omgeving vraagt inmiddels ook om kenmerken van de hiërarchie- en de marktcultuur. Er komt ook
aan het licht dat een gezamenlijke visie ontbreekt en dat er verschillen bestaan in aanpak, zienswijze en
verbinding tussen de medewerkers van de afdeling XXX. Dan komen de gewenste veranderingen in de
organisatiecultuur in beeld om beter aan te sluiten op de ondersteuningsbehoeften van de scholen, namelijk
een verschuiving richting de hiërarchiecultuur, gezamenlijk zicht op de bedoeling, en zicht op het gewenste
managementgedrag door de leider. Om deze verandering te bewerkstelligen, worden drie interventies
aanbevolen. Ten eerste het werken vanuit een gezamenlijk gedeelde visie, missie en strategie, ten tweede
het ontwikkelen van transformationeel leiderschap en ten derde het aanduiden van ‘wat zij doen en wat zij
definiëren als kwaliteit’, die zijn uitgewerkt in het laatste gedeelte van dit praktijkplan.
3
