Taak 2.
Probleemstelling: Hoe werkt het immuunsysteem?
Leerdoelen:
1. Wat is het immuunsysteem en welke soorten heb je? (aangeboren en verworven)
2. Welke soorten micro-organismen zijn er? (goed/slecht)
3. Hoe komt een pathogeen je lichaam binnen?
a. Welke barrières moeten worden doorbroken?
b. Hoe verloopt de transmissie?
c. Wat is pathogeniteit? En virulentie?
4. Hoe worden de slechte micro-organismen herkend?
5. Hoe werkt fagocytose? En welke cellen zijn hierbij betrokken? (hoe gaat de cel uit
je bloedbaan? Signaalstoffen.
Voorbeeld: Wat zijn de mazelen?
Uitwerking:
1. Wat is het immuunsysteem en welke soorten heb je? (aangeboren en
verworven)
Het immuunsysteem beschermt het lichaam doordat het snel micro-organismen
onschadelijk kan maken. Daarnaast kan het immuunsysteem een specifiek geheugen
opbouwen tegen infecties die het lichaam al overwonnen heeft. Vaccinaties kunnen
ervoor zorgen dat het immuunsysteem geheugencellen aanmaken tegen de
desbetreffende ziektes zodat het in het vervolg resistent is tegen die ziekte.
, Soorten immuniteit:
- Specifieke afweer gericht op één soort micro-organisme
Niet-specifieke afweer tegen alle slechte micro-organisme
- Vasculaire ontstekingsreactie en cellulaire ontstekingsreactie
Verschil in ontstekingsmediatoren = eiwitten die worden gemaakt door de
lever, of door cellen die deelnemen aan de ontstekingsreactie ter plaatste van de
schade (vaak al in niet actieve vorm aanwezig). Vb. Histamine (van te voren
aangemaakt), cytokinen en chemokinen (niet van te voren aangemaakt)
Vasculaire reactie begin van reactie vaatverwijding (vasodilatatie) toenemende en
vertragende bloedstroom roodheid en warmte (klinische symptomen) + ophoping
(Stasis) van de rode bloedcellen en van aan de reactie deelnemende cellen. cellen
hechten makkelijker aan het endotheel.
In het begin van de reactie neemt ook de doorlaatbaarheid van het endotheel toe voor
vocht en grote eiwitten eiwitrijk vocht (exsudaat) hoopt zich op in extracellulaire
ruimte klinische symptoom: zwelling; pus = exsudaat met overmaat aan neutrofiele
granulocyten, debris van dode cellen en soms microben
Cellulaire reactie gevolg op vasculaire reactie fagocytose
- Innate afweer (aangeboren) Adaptieve afweer (verworven)
Herkenning van antigenen patroonherkenning (PAMP’s*) Antigeenreceptoren (antilichamen en T-
door o.a. toll-like receptoren celreceptoren) met zeer variabele
(TLR*), C-type structuur
lectinereceptoren,
scavengerreceptoren
Specificiteit van antigeenherkenning niet specifiek Hoge mate van specificiteit mogelijk
Snelheid van reageren Zeer snel receptoren zijn Langzaam geschikte cellen moeten
altijd aanwezig eerst geselecteerd en geactiveerd worden
Betrokken celtypen - monocyten, macrofagen, - T-lymfocyten
dendritische cellen - B-lymfocyten
- granulocyten
- naturalkillercellen
Immunologisch geheugen Afwezig Aanwezig ontstaan bij activatie T/B-
lymfocyten
Plaats reactie Lokaal waar pathogeen Eerste selectie en activatie van T/B-
binnendringt lymfocyten in georganiseerd lymfoïde
weefsel
Werkingsmechanisme Fagocytose en doden - antilichamen
patroonherkenning; kan leiden - helper T-lymfocyten
tot cytokine- en - cytotoxische T-lymfocyten
chemokineproductie
* PAMP’s = pathogen-associated molecular patterns structuren die bij grote groepen
micro-organismen aanwezig zijn worden door receptoren van het innate
immuunsysteem herkend. = PRR = pattern recognition receptors
Vb. PRR * TLR = toll-like receptoren toll-gen codeert voor een
transmembraaneiwit met een lang extracellulair deel brengt (net als IL-1-receptoren
bij zoogdieren) een signaaltransductiecascade op gang die leidt tot activatie van de
nucleaire factor κB speelt een belangrijke rol bij het op gang brengen van immuun- en
ontstekingsreacties.
IL-1 is een ontsteking inducerend cytokine; zitten op het celmembraan en in
intracellulaire endosomen.
Er zijn 3 niveaus van immunisatie:
- Het binnendringen van pathogenen voorkomen door chemische, mechanische en
biologische barrières vb. huid, slijmlagen, zuurtegraad, etc.
Probleemstelling: Hoe werkt het immuunsysteem?
Leerdoelen:
1. Wat is het immuunsysteem en welke soorten heb je? (aangeboren en verworven)
2. Welke soorten micro-organismen zijn er? (goed/slecht)
3. Hoe komt een pathogeen je lichaam binnen?
a. Welke barrières moeten worden doorbroken?
b. Hoe verloopt de transmissie?
c. Wat is pathogeniteit? En virulentie?
4. Hoe worden de slechte micro-organismen herkend?
5. Hoe werkt fagocytose? En welke cellen zijn hierbij betrokken? (hoe gaat de cel uit
je bloedbaan? Signaalstoffen.
Voorbeeld: Wat zijn de mazelen?
Uitwerking:
1. Wat is het immuunsysteem en welke soorten heb je? (aangeboren en
verworven)
Het immuunsysteem beschermt het lichaam doordat het snel micro-organismen
onschadelijk kan maken. Daarnaast kan het immuunsysteem een specifiek geheugen
opbouwen tegen infecties die het lichaam al overwonnen heeft. Vaccinaties kunnen
ervoor zorgen dat het immuunsysteem geheugencellen aanmaken tegen de
desbetreffende ziektes zodat het in het vervolg resistent is tegen die ziekte.
, Soorten immuniteit:
- Specifieke afweer gericht op één soort micro-organisme
Niet-specifieke afweer tegen alle slechte micro-organisme
- Vasculaire ontstekingsreactie en cellulaire ontstekingsreactie
Verschil in ontstekingsmediatoren = eiwitten die worden gemaakt door de
lever, of door cellen die deelnemen aan de ontstekingsreactie ter plaatste van de
schade (vaak al in niet actieve vorm aanwezig). Vb. Histamine (van te voren
aangemaakt), cytokinen en chemokinen (niet van te voren aangemaakt)
Vasculaire reactie begin van reactie vaatverwijding (vasodilatatie) toenemende en
vertragende bloedstroom roodheid en warmte (klinische symptomen) + ophoping
(Stasis) van de rode bloedcellen en van aan de reactie deelnemende cellen. cellen
hechten makkelijker aan het endotheel.
In het begin van de reactie neemt ook de doorlaatbaarheid van het endotheel toe voor
vocht en grote eiwitten eiwitrijk vocht (exsudaat) hoopt zich op in extracellulaire
ruimte klinische symptoom: zwelling; pus = exsudaat met overmaat aan neutrofiele
granulocyten, debris van dode cellen en soms microben
Cellulaire reactie gevolg op vasculaire reactie fagocytose
- Innate afweer (aangeboren) Adaptieve afweer (verworven)
Herkenning van antigenen patroonherkenning (PAMP’s*) Antigeenreceptoren (antilichamen en T-
door o.a. toll-like receptoren celreceptoren) met zeer variabele
(TLR*), C-type structuur
lectinereceptoren,
scavengerreceptoren
Specificiteit van antigeenherkenning niet specifiek Hoge mate van specificiteit mogelijk
Snelheid van reageren Zeer snel receptoren zijn Langzaam geschikte cellen moeten
altijd aanwezig eerst geselecteerd en geactiveerd worden
Betrokken celtypen - monocyten, macrofagen, - T-lymfocyten
dendritische cellen - B-lymfocyten
- granulocyten
- naturalkillercellen
Immunologisch geheugen Afwezig Aanwezig ontstaan bij activatie T/B-
lymfocyten
Plaats reactie Lokaal waar pathogeen Eerste selectie en activatie van T/B-
binnendringt lymfocyten in georganiseerd lymfoïde
weefsel
Werkingsmechanisme Fagocytose en doden - antilichamen
patroonherkenning; kan leiden - helper T-lymfocyten
tot cytokine- en - cytotoxische T-lymfocyten
chemokineproductie
* PAMP’s = pathogen-associated molecular patterns structuren die bij grote groepen
micro-organismen aanwezig zijn worden door receptoren van het innate
immuunsysteem herkend. = PRR = pattern recognition receptors
Vb. PRR * TLR = toll-like receptoren toll-gen codeert voor een
transmembraaneiwit met een lang extracellulair deel brengt (net als IL-1-receptoren
bij zoogdieren) een signaaltransductiecascade op gang die leidt tot activatie van de
nucleaire factor κB speelt een belangrijke rol bij het op gang brengen van immuun- en
ontstekingsreacties.
IL-1 is een ontsteking inducerend cytokine; zitten op het celmembraan en in
intracellulaire endosomen.
Er zijn 3 niveaus van immunisatie:
- Het binnendringen van pathogenen voorkomen door chemische, mechanische en
biologische barrières vb. huid, slijmlagen, zuurtegraad, etc.
