Lesweek 1 Poging en voorbereiding
Kennisvragen:
1. Waarom heeft de wetgever ervoor gekozen om poging strafbaar te stellen?
Gedragingen die erop gericht zijn om een strafbaar feit te plegen, zijn
uiteraard maatschappelijk ongewenst, ook al is de delictsomschrijving niet
geheel vervuld, en moeten daarom tegengegaan worden.
OF
De misdadige wil, die blijkt uit de beginhandelingen van ene strafbaar feit,
wilde de wetgever uiteraard niet straffeloos laten (GNS 107/108)
2. A) Welk criterium hanteert de Hoge Raad om te kunnen bepalen of er sprake
is van een begin van uitvoering, B) noem het bijbehorende arrest.
A) Volgens de HR is sprake van een begin van uitvoering als het gaat om een
gedraging welke naar haar uiterlijke verschijningsvorm moet worden
beschouwd als te zijn gericht op de voltooiing van het voorgenomen
misdrijf (GNS p. 113
B) Dit betrof het CITO-arrest, HR 24 oktober 1987, NJ 1979, 52.
3. A) Leg uit wat wordt bedoeld met de subjectieve en objectieve theorie over
begin van uitvoering, B) wat een indicatie vormt voor het dicht genoeg
naderen van voltooiing van het misdrijf.
A) Bij de subjectieve theorie ligt de nadruk op de intentie van de dader, er is al sprake
van uitvoerig indien handelingen worden verricht waaruit blijkt dat men naar
voltooiing streeft of men uiting geeft aan de misdadige wil: begin van uitvoering van
het voornemen. Bij de objectieve theorie is begin van uitvoering een gedraging die
daadwerkelijk een begint vormt van voltooiing vh misdrijf. (par 5.2.2)
B) Concrete gevaarzetting voor door delictsomschrijving beschermde belang (p. 121)
4. Waarin verschilt de absoluut van de relatief ondeugdelijke poging?
Het verschil is of het middel het slagen in alle gevallen onmogelijk maakt of
door min of dat de voltooiing door meer toevallige omstandigheden uitblijft.
(GNS p. 116)
5. A) Wat is het verschil tussen strafbare voorbereiding en poging en B) waar ligt
de grens tussen beiden?
A) Het verschil is dat volgens het pogingscriterium de gedraging op
voltooiing moet zijn gericht (GNS 120).
, B) Men moet zich afvragen of sprake is van concrete gevaarzetting. (GNS
121)
Casusvragen:
Casus 1
Tijdens de huldiging van Ajax op het Leidseplein breken er verschillende relletjes uit.
‘Supporters’ gaan over tot het in brand steken van auto’s en plunderen van winkels.
Lodewijk denkt nu een goede gelegenheid te hebben om eindelijk aan die dure
sneakers te komen. Hij gooit met kracht een stoeptegel tegen de etalageruit van de
schoenenzaak. Tot zijn verbazing blijven de sneakers buiten zijn bereik. Achter de
ruit is een zogenaamde Lexan-ruit geplaatst, die onbreekbaar is. Teleurgesteld druipt
Lodewijk af.
Vraag: Is sprake van strafbare poging tot diefstal met braak?
Rechtsregel: art. 45 lid 1 Sr
Rechtsgevolg: poging tot misdrijf
Bestanddelen poging:
• misdrijf
• voornemen dader (opzet)
• er moet een begin van uitvoering geopenbaard zijn
Toepassing:
Misdrijf: Artikel 311 lid 1 sub 5 Sr. Ja, want in art. 311 lid 1 sub 5 Sr staat diefstal
met braak vermeld.
Het voornemen van de dader (=opzet): Lodewijk denkt nu een goede gelegenheid
te hebben om eindelijk aan die dure sneakers te komen. Hij gooit met kracht een
stoeptegel tegen de etalageruit van de schoenenzaak. Ja, er is sprake van opzet op
diefstal, aangezien hij willens en wetens een baksteen tegen de ruit gooit. Hieraan is
voldaan.
Begin van uitvoering (door een begin van uitvoering heeft geopenbaard)
(gedraging die naar uiterlijke verschijningsvorm gericht is op het voltooien van
het misdrijf): Hij gooit met kracht een stoeptegel tegen de etalageruit van de
schoenenzaak. Het gooien van een steen tegen de ruit is gericht op voltooien van de
diefstal. Hieraan is voldaan
,Aan alle voorwaarden voor poging tot diefstal met braak is voldaan
Conclusie: Er is sprake van een stafbare poging tot diefstal met braak.
Vraag: Is er sprake van vrijwillige terugtred?
Rechtsregel: art. 46b Sr
Rechtsgevolg: sprake van vrijwillige terugtred
Bestanddelen vrijwillige terugtred:
• misdrijf
• niet is voltooid
• Omstandigheden van de wil van de dader afhankelijk
Toepassing:
Misdrijf: Artikel 311 lid 1 sub 5 Sr, ja er is sprake van een misdrijf. Hieraan is
voldaan.
Niet is voltooid: dat is inderdaad niet voltooid, hij heeft de schoenen wegens gebrek
aan toegang niet daadwerkelijk kunnen wegnemen. Hieraan is voldaan
Omstandigheden van de wil van de dader afhankelijk (Nieuwe externe
omstandigheden die min of meer dwingen de poging te staken): Lood druipt
teleurgesteld af door de externe omstandigheid dat de ruit onbreekbaar is. Het
zwaartepunt bij het terugtreden ligt dus niet bij het tot bezinning komen van
verdachte, maar bij de hiervoor beschreven externe omstandigheid. Hij heeft zijn wil
niet veranderd omdat hij op andere gedachten is gekomen maar door externe
omstandigheden, namelijk de ruit brak niet. Hieraan is niet voldaan.
Conclusie: Er is dus geen sprake van vrijwillige terugtred.
Casus 2
Bij een nachtelijk alcoholcontrole in Tilburg krijgt Johannes W. een stopteken van de
politie. Terwijl Johannes zich onderwerpt aan de blaastest, loopt één van de agenten
een rondje om de bestelbus. Aan de achterkant van de bus ziet de agent twee
spoorbielzen uitsteken. Als hij de achterklep verder opent, ziet hij dat de bielzen in de
laadruimte van de bus zijn gemonteerd met zware kettingen. In de laadruimte van de
, bus is verder een motorfiets geplaatst. Johannes vertelt dat deze spullen van hem
zijn. De routeplanner in de bus blijkt te zijn ingesteld op een plein in Tilburg waar
twee bankfilialen zijn gevestigd. Een getuige bevestigt desgevraagd aan de politie
dat Johannes de avond tevoren zijn plan om een ramkraak te zetten bij een bank uit
de doeken heeft gedaan.
Vraag: Kan Johannes worden veroordeeld voor poging van diefstal met braak?
Rechtsregel: art. 45 lid 1 Sr
Rechtsgevolg: poging tot misdrijf
Bestanddelen poging:
• misdrijf
• voornemen dader (opzet)
• er moet een begin van uitvoering geopenbaard zijn
Toepassing:
Misdrijf: Artikel 311 lid 1 sub 5 Sr. ja, want in artikel 311 lid 1 sub 5 Sr staat diefstal
met braak vermeld. Hieraan is voldaan.
Voornemen dader (=opzet): Getuigenverklaring van Johannes. Ja, want hij heeft
zijn plan verteld, er is een getuigenverklaring over het plan van de bank overval.
Hieraan is voldaan.
Begin van uitvoering (door een begin van uitvoering heeft geopenbaard):
(gedraging die naar uiterlijke verschijningsvorm gericht is op het voltooien van
het misdrijf): Johannes is nog te ver verwijderd van de bankfilialen om te kunnen
spreken van concrete gevaarzetting. Op weg naar de bankfilialen kan nog veel
gebeuren (Johannes kan bijvoorbeeld alsnog besluiten van de ramkraak af te zien).
Er is hier zeker nog niet voldaan aan het jetzt-geht-es-los-criterium (Nu gaat het
beginnen). Johannes is nog niet begonnen met de uitvoering van de handeling van
het misdrijf (Jetzt geht es los), het gevolg hiervan is dat er geen sprake is van een
uitvoering of concrete gevaarzetting. Hieraan is niet voldaan.
Er is niet voldaan aan alle bestanddelen van poging van diefstal met braak.
Conclusie: Johannes kan niet worden veroordeeld voor poging van diefstal met
braak.
Kennisvragen:
1. Waarom heeft de wetgever ervoor gekozen om poging strafbaar te stellen?
Gedragingen die erop gericht zijn om een strafbaar feit te plegen, zijn
uiteraard maatschappelijk ongewenst, ook al is de delictsomschrijving niet
geheel vervuld, en moeten daarom tegengegaan worden.
OF
De misdadige wil, die blijkt uit de beginhandelingen van ene strafbaar feit,
wilde de wetgever uiteraard niet straffeloos laten (GNS 107/108)
2. A) Welk criterium hanteert de Hoge Raad om te kunnen bepalen of er sprake
is van een begin van uitvoering, B) noem het bijbehorende arrest.
A) Volgens de HR is sprake van een begin van uitvoering als het gaat om een
gedraging welke naar haar uiterlijke verschijningsvorm moet worden
beschouwd als te zijn gericht op de voltooiing van het voorgenomen
misdrijf (GNS p. 113
B) Dit betrof het CITO-arrest, HR 24 oktober 1987, NJ 1979, 52.
3. A) Leg uit wat wordt bedoeld met de subjectieve en objectieve theorie over
begin van uitvoering, B) wat een indicatie vormt voor het dicht genoeg
naderen van voltooiing van het misdrijf.
A) Bij de subjectieve theorie ligt de nadruk op de intentie van de dader, er is al sprake
van uitvoerig indien handelingen worden verricht waaruit blijkt dat men naar
voltooiing streeft of men uiting geeft aan de misdadige wil: begin van uitvoering van
het voornemen. Bij de objectieve theorie is begin van uitvoering een gedraging die
daadwerkelijk een begint vormt van voltooiing vh misdrijf. (par 5.2.2)
B) Concrete gevaarzetting voor door delictsomschrijving beschermde belang (p. 121)
4. Waarin verschilt de absoluut van de relatief ondeugdelijke poging?
Het verschil is of het middel het slagen in alle gevallen onmogelijk maakt of
door min of dat de voltooiing door meer toevallige omstandigheden uitblijft.
(GNS p. 116)
5. A) Wat is het verschil tussen strafbare voorbereiding en poging en B) waar ligt
de grens tussen beiden?
A) Het verschil is dat volgens het pogingscriterium de gedraging op
voltooiing moet zijn gericht (GNS 120).
, B) Men moet zich afvragen of sprake is van concrete gevaarzetting. (GNS
121)
Casusvragen:
Casus 1
Tijdens de huldiging van Ajax op het Leidseplein breken er verschillende relletjes uit.
‘Supporters’ gaan over tot het in brand steken van auto’s en plunderen van winkels.
Lodewijk denkt nu een goede gelegenheid te hebben om eindelijk aan die dure
sneakers te komen. Hij gooit met kracht een stoeptegel tegen de etalageruit van de
schoenenzaak. Tot zijn verbazing blijven de sneakers buiten zijn bereik. Achter de
ruit is een zogenaamde Lexan-ruit geplaatst, die onbreekbaar is. Teleurgesteld druipt
Lodewijk af.
Vraag: Is sprake van strafbare poging tot diefstal met braak?
Rechtsregel: art. 45 lid 1 Sr
Rechtsgevolg: poging tot misdrijf
Bestanddelen poging:
• misdrijf
• voornemen dader (opzet)
• er moet een begin van uitvoering geopenbaard zijn
Toepassing:
Misdrijf: Artikel 311 lid 1 sub 5 Sr. Ja, want in art. 311 lid 1 sub 5 Sr staat diefstal
met braak vermeld.
Het voornemen van de dader (=opzet): Lodewijk denkt nu een goede gelegenheid
te hebben om eindelijk aan die dure sneakers te komen. Hij gooit met kracht een
stoeptegel tegen de etalageruit van de schoenenzaak. Ja, er is sprake van opzet op
diefstal, aangezien hij willens en wetens een baksteen tegen de ruit gooit. Hieraan is
voldaan.
Begin van uitvoering (door een begin van uitvoering heeft geopenbaard)
(gedraging die naar uiterlijke verschijningsvorm gericht is op het voltooien van
het misdrijf): Hij gooit met kracht een stoeptegel tegen de etalageruit van de
schoenenzaak. Het gooien van een steen tegen de ruit is gericht op voltooien van de
diefstal. Hieraan is voldaan
,Aan alle voorwaarden voor poging tot diefstal met braak is voldaan
Conclusie: Er is sprake van een stafbare poging tot diefstal met braak.
Vraag: Is er sprake van vrijwillige terugtred?
Rechtsregel: art. 46b Sr
Rechtsgevolg: sprake van vrijwillige terugtred
Bestanddelen vrijwillige terugtred:
• misdrijf
• niet is voltooid
• Omstandigheden van de wil van de dader afhankelijk
Toepassing:
Misdrijf: Artikel 311 lid 1 sub 5 Sr, ja er is sprake van een misdrijf. Hieraan is
voldaan.
Niet is voltooid: dat is inderdaad niet voltooid, hij heeft de schoenen wegens gebrek
aan toegang niet daadwerkelijk kunnen wegnemen. Hieraan is voldaan
Omstandigheden van de wil van de dader afhankelijk (Nieuwe externe
omstandigheden die min of meer dwingen de poging te staken): Lood druipt
teleurgesteld af door de externe omstandigheid dat de ruit onbreekbaar is. Het
zwaartepunt bij het terugtreden ligt dus niet bij het tot bezinning komen van
verdachte, maar bij de hiervoor beschreven externe omstandigheid. Hij heeft zijn wil
niet veranderd omdat hij op andere gedachten is gekomen maar door externe
omstandigheden, namelijk de ruit brak niet. Hieraan is niet voldaan.
Conclusie: Er is dus geen sprake van vrijwillige terugtred.
Casus 2
Bij een nachtelijk alcoholcontrole in Tilburg krijgt Johannes W. een stopteken van de
politie. Terwijl Johannes zich onderwerpt aan de blaastest, loopt één van de agenten
een rondje om de bestelbus. Aan de achterkant van de bus ziet de agent twee
spoorbielzen uitsteken. Als hij de achterklep verder opent, ziet hij dat de bielzen in de
laadruimte van de bus zijn gemonteerd met zware kettingen. In de laadruimte van de
, bus is verder een motorfiets geplaatst. Johannes vertelt dat deze spullen van hem
zijn. De routeplanner in de bus blijkt te zijn ingesteld op een plein in Tilburg waar
twee bankfilialen zijn gevestigd. Een getuige bevestigt desgevraagd aan de politie
dat Johannes de avond tevoren zijn plan om een ramkraak te zetten bij een bank uit
de doeken heeft gedaan.
Vraag: Kan Johannes worden veroordeeld voor poging van diefstal met braak?
Rechtsregel: art. 45 lid 1 Sr
Rechtsgevolg: poging tot misdrijf
Bestanddelen poging:
• misdrijf
• voornemen dader (opzet)
• er moet een begin van uitvoering geopenbaard zijn
Toepassing:
Misdrijf: Artikel 311 lid 1 sub 5 Sr. ja, want in artikel 311 lid 1 sub 5 Sr staat diefstal
met braak vermeld. Hieraan is voldaan.
Voornemen dader (=opzet): Getuigenverklaring van Johannes. Ja, want hij heeft
zijn plan verteld, er is een getuigenverklaring over het plan van de bank overval.
Hieraan is voldaan.
Begin van uitvoering (door een begin van uitvoering heeft geopenbaard):
(gedraging die naar uiterlijke verschijningsvorm gericht is op het voltooien van
het misdrijf): Johannes is nog te ver verwijderd van de bankfilialen om te kunnen
spreken van concrete gevaarzetting. Op weg naar de bankfilialen kan nog veel
gebeuren (Johannes kan bijvoorbeeld alsnog besluiten van de ramkraak af te zien).
Er is hier zeker nog niet voldaan aan het jetzt-geht-es-los-criterium (Nu gaat het
beginnen). Johannes is nog niet begonnen met de uitvoering van de handeling van
het misdrijf (Jetzt geht es los), het gevolg hiervan is dat er geen sprake is van een
uitvoering of concrete gevaarzetting. Hieraan is niet voldaan.
Er is niet voldaan aan alle bestanddelen van poging van diefstal met braak.
Conclusie: Johannes kan niet worden veroordeeld voor poging van diefstal met
braak.
