XHO1509
Umsebenzi 1
Name:
Student Number:
Module Code:
Unique Number:
Due Date:
1
, Umbuzo 1:
KwaXhosa iintsomi zisetyenziswa ukubumba isizwe. Sukela kulo mbono
ngokuthi uxoxe ngokubaluleka kweentsomi kumaAfrika. Ingxoxo yakho
mayibandakanye imizekelo kunye nokuzixhasa. Umfundi akhumbule ukuba
kulindeleke ukuba asebenzise isincoko ukuphendula apha. (25)
KwaXhosa intsomi ibalulekile ukubumba isizwe, intsomi ke ngamabali esithi
siwabaliselwe kwaye ngawakudala asuka Kotatomkhulu agqithiswe ke
kwizizukulwana ngezizukulwana.
Intsomi zibalulekile kakhulu kuma Afrika ngoba ngelinye ixesha ziye zibenemfundiso
malunga nelizwe lethu kwaye iye ibengamabali asicacisela ngemvelaphi yethu thina
singabantu abasakhulayo. Zininzi indlela zokufunda nge Afrika kwaye ke intsomi
yenye yazo kuba ezi zindlela abaphile ngazo ngenene nangenyaniso nangona
ezintsomi ungenakuzifumana kwiincwadi zamaziko emfundo ephakamileyo
ezibhalwe zizifundiswa.
Zikhona iintsomi esasizibaliselwa nathi sisakhula singabantwana kwaye sikhula
nazo sibalisele abethu sekufana nje namabali afundelwa abantwana xabezakulala.
Ndizakusebenzisa umzekelo wentsomi omfutshane kwesisincoko Sam kwaye
ndicacise injongo yalentsomi nokuba sitsho kanjani ukuba zibumba isizwe kwaye
zibalulekile kuma Afrika.
“Kwathi ke kaloku ngantsomi kwakukho umakhulu othile no dyakalashe wavuka
udyakalashe wathi makhulu masidlale uphekana, uMakhulu ke ebengaqinisekanga
ngalomdlalo kodwa ke kuba emazi udyakalashe waqhubeka wadlala xa esitsha
omnye kuvunyelwene bazakumane bekhuphana embizeni kodwa ngoku xa ingu
Makhulu osembizeni akakhutshwa watsha ke uMakhulu waphela wabe ke
uDyakalashe uyamtya uMakhulu kanjalo phela phela ngantsomi” imfundiso ke
yalentsombi ibikukuthi sukuthemba nasiphi Isihlobo nokuba uyasazi kangakanani
enye imfundiso I zama ukulumkisa abantwana ukuba mabangayingeni imidlalo
enobungozi. Ndizama ukuthi ke nokuba lamabali ayonyaniso emsulwa kodwa ke
anazo iimfundiso yiyo lento sisithi intsomi ibalulekile kakhulu kwaye ingayinto
yokubumba isizwe.
Kwi ziko lemfundo ephakamileyo imisebenzi yeskolo ifuna ucacise apho uthathe
khona impendulo zomsebenzi ngokuthi wenze into ekuthwa yi Referencing. Intsomi
ke kunzima ukuyenza lonto ngoba libali Elisuka kude akho mnikazi wayo intsomi
ihamba ngokuhamba ngezizukulwana ngezizukulwana.
Iintsomi zinokusetyenziselwa ukunceda abantwana bakhulise izakhono zokufunda
ezinamandla, bafunde ezinye iinkcubeko, babonise iimpawu ezintle, kwaye
bafumane uthando lwamabali.
Ingqokelela yethu yeentsomi yaphuhliswa ukuntywilisela abantwana kumabali
aphelelwe lixesha kwaye ubancede bafumane uthando lokufunda. La mabali
abandakanyeka kakhulu abonisa uluhlu lweendlela ezahlukeneyo zamabali.
2
Umsebenzi 1
Name:
Student Number:
Module Code:
Unique Number:
Due Date:
1
, Umbuzo 1:
KwaXhosa iintsomi zisetyenziswa ukubumba isizwe. Sukela kulo mbono
ngokuthi uxoxe ngokubaluleka kweentsomi kumaAfrika. Ingxoxo yakho
mayibandakanye imizekelo kunye nokuzixhasa. Umfundi akhumbule ukuba
kulindeleke ukuba asebenzise isincoko ukuphendula apha. (25)
KwaXhosa intsomi ibalulekile ukubumba isizwe, intsomi ke ngamabali esithi
siwabaliselwe kwaye ngawakudala asuka Kotatomkhulu agqithiswe ke
kwizizukulwana ngezizukulwana.
Intsomi zibalulekile kakhulu kuma Afrika ngoba ngelinye ixesha ziye zibenemfundiso
malunga nelizwe lethu kwaye iye ibengamabali asicacisela ngemvelaphi yethu thina
singabantu abasakhulayo. Zininzi indlela zokufunda nge Afrika kwaye ke intsomi
yenye yazo kuba ezi zindlela abaphile ngazo ngenene nangenyaniso nangona
ezintsomi ungenakuzifumana kwiincwadi zamaziko emfundo ephakamileyo
ezibhalwe zizifundiswa.
Zikhona iintsomi esasizibaliselwa nathi sisakhula singabantwana kwaye sikhula
nazo sibalisele abethu sekufana nje namabali afundelwa abantwana xabezakulala.
Ndizakusebenzisa umzekelo wentsomi omfutshane kwesisincoko Sam kwaye
ndicacise injongo yalentsomi nokuba sitsho kanjani ukuba zibumba isizwe kwaye
zibalulekile kuma Afrika.
“Kwathi ke kaloku ngantsomi kwakukho umakhulu othile no dyakalashe wavuka
udyakalashe wathi makhulu masidlale uphekana, uMakhulu ke ebengaqinisekanga
ngalomdlalo kodwa ke kuba emazi udyakalashe waqhubeka wadlala xa esitsha
omnye kuvunyelwene bazakumane bekhuphana embizeni kodwa ngoku xa ingu
Makhulu osembizeni akakhutshwa watsha ke uMakhulu waphela wabe ke
uDyakalashe uyamtya uMakhulu kanjalo phela phela ngantsomi” imfundiso ke
yalentsombi ibikukuthi sukuthemba nasiphi Isihlobo nokuba uyasazi kangakanani
enye imfundiso I zama ukulumkisa abantwana ukuba mabangayingeni imidlalo
enobungozi. Ndizama ukuthi ke nokuba lamabali ayonyaniso emsulwa kodwa ke
anazo iimfundiso yiyo lento sisithi intsomi ibalulekile kakhulu kwaye ingayinto
yokubumba isizwe.
Kwi ziko lemfundo ephakamileyo imisebenzi yeskolo ifuna ucacise apho uthathe
khona impendulo zomsebenzi ngokuthi wenze into ekuthwa yi Referencing. Intsomi
ke kunzima ukuyenza lonto ngoba libali Elisuka kude akho mnikazi wayo intsomi
ihamba ngokuhamba ngezizukulwana ngezizukulwana.
Iintsomi zinokusetyenziselwa ukunceda abantwana bakhulise izakhono zokufunda
ezinamandla, bafunde ezinye iinkcubeko, babonise iimpawu ezintle, kwaye
bafumane uthando lwamabali.
Ingqokelela yethu yeentsomi yaphuhliswa ukuntywilisela abantwana kumabali
aphelelwe lixesha kwaye ubancede bafumane uthando lokufunda. La mabali
abandakanyeka kakhulu abonisa uluhlu lweendlela ezahlukeneyo zamabali.
2