lOMoARcPSD|12798044
Gaswisseling en uitscheiding Biologie Havo
Basisstof 1 Het ademhalingsstelsel van de mens
->Bestaat uit de longen en de luchtwegen.
Gaswisseling: de verplaatsing van de gassen zuurstof en CO2 tussen het inwendige en het
uitwendige milieu.
- Dit gebeurt door diffusie
Uitscheiding: de afgifte van overtollige en schadelijke stoffen aan het milieu.
- Hierbij spelen de lever en de nieren een rol.
1.Neusholte met reukzintuig
- In de neusholte wordt lucht gereinigd, gekeurd, verwarmd en vochtig gemaakt.
- De binnenwand is bekleed met neusslijmvlies, waar van de buitenste laag cellen bestaat
uit trilhaarepitheel.
Trilhaarepitheel: dekweefsel met slijm producerende cellen en trilhaarcellen.
- Aan het slijm blijven verontreinigingen en ziekteverwekkers kleven
- Door de beweging van trilharen wordt het slijm naar de keelholte verplaatst.
De neusholte is door nauwe openingen verbonden met de
2. Bijholten (kaakholten & voorhoofdsholte)
- De binnenwand is bekleed met slijmvlies, dat wordt afgevoerd via de neusholte
- Bij verkoudheid zwelt het neus en bijholteslijmvlies op, waardoor de uitgangen van de
bijholten worden afgesloten. Het slijm hoopt zich dan op, waardoor je neus verstopt
raakt.
3. Keelholte
- Hierin bevinden zich de huig en het strotklepje
4. Strottenhoofd
- Hierin liggen de stembanden: stevige vliezen die gaan trillen als er lucht langs komt. Hierdoor
ontstaan geluiden.
- Zit tussen de keelholte en de luchtpijp
5. Luchtpijp
- De binnenwand is bekleed met slijmvlies en dus ook trilhaarepitheel.
- Door hoefijzervormige kraakbeenringen in de wand blijft de luchtpijp altijd open staan.
De luchtpijp splitst zich in 2
6. Bronchiën
- De binnenwand is bekleed met slijmvlies en dus ook trilhaarepitheel.
- De wand bevat kraakbeenringen.
De bronchiën vertakken zich in steeds fijnere zijtakjes:
7. Bronchiolen
- De binnenwand is bekleed met slijmvlies en dus ook trilhaarepitheel
- Door spierweefsel in de wand kunnen de bronchiolen zich verwijden of vernauwen.
- Onder invloed van het orthosympatische deel van het autonome zenuwstelsel en van
het hormoon adrenaline worden de bronchiolen verwijd.
, lOMoARcPSD|12798044
Aan de uiteinden van de fijnste bronchiolen zitten:
8. Longblaasjes met daar omheen een netwerk van fijne bloedvaatjes >longhaarvaten
- Longblaasjes hebben een wand van maar 1 cellaag dik, die aan de binnenkant is bedekt
met een dun laagje vocht.
- In de longblaasjes vindt de gaswisseling plaats.
Gaswisseling tussen longblaasjes en longhaarvaten
Diffusie in longblaasje
Vanuit de lucht in de longblaasjes lost zuurstof eerst op in het laagje vocht in de longblaasjes; van
daaruit vindt diffusie plaats naar het bloed in de longhaarvaten.
-Oorzaak diffusie in longblaasje: verschil in zuurstofspanning tussen het vocht in de longblaasjes en
het bloedplasma in het haarvat.
In de longhaarvaten worden O2-moleculen gebonden aan hemoglobine in rode bloedcellen.
- Hemoglobine (Hb) + O2 >oxyhemoglobine (HbO2)
- Door de binding van O2 aan Hb blijft er een verschil bestaan tussen de zuurstofspanning in
het vocht in de longblaasjes en in het bloedplasma, waardoor er weer diffusie plaatsvindt
en er meer zuurstof kan worden opgenomen in de haarvaten.
- Als alle hemoglobine is omgezet in oxyhemoglobine is de oplossing verzadigd. Pas als
de oplossing verzadigd is, kan de zuurstofspanning gelijk worden.
In een omgeving met een lage zuurstofspanning (haarvaten van organen) vindt omzetting van
oxyhemoglobine in hemoglobine en zuurstof plaats. Hoe lager de zuurstofspanning, hoe meer
zuurstof er vrij komt. De zuurstofmoleculen diffunderen dan via de weefselvloeistof naar de
cellen.
Diffusie in longhaarvat
Deze zuurstof is nodig bij de dissimilatie in cellen waarbij CO2 ontstaat. Door spanningsverschil
diffundeert de CO2 van de cellen naar de haarvaten.
-Een deel hiervan wordt door het bloedplasma vervoert.
-Een ander deel wordt opgenomen door rode bloedcellen en gebonden aan hemoglobine.
De longhaarvaten bevatten dus CO2, opgelost in het bloedplasma, en gebonden aan de hemoglobine.
-Oorzaak diffusie in longhaarvat: verschil in koolstofdioxidespanning tussen het vocht in de
longblaasjes en het bloedplasma in het haarvat.
Er is geen verschil in stikstofdruk tussen de lucht in de longblaasjes en het bloedplasma in de
longhaarvaten. Er gaan evenveel stikstofmoleculen vanuit de lucht in de longblaasjes naar
het bloedplasma als andersom.
Factoren die de uitwisselingssnelheid vergroten:
I. Gaswisselingsoppervlak: door de vele longblaasjes is dit groot.
II. Kleine diffusieafstand: dunne wand van longblaasjes en longhaarvaten.
III. Groot verschil in zuurstof- en koolstofdioxidespanning: door ventileren van de lucht in
de longblaasjes en door stroming van het bloed in de longhaarvaten
Gaswisseling en uitscheiding Biologie Havo
Basisstof 1 Het ademhalingsstelsel van de mens
->Bestaat uit de longen en de luchtwegen.
Gaswisseling: de verplaatsing van de gassen zuurstof en CO2 tussen het inwendige en het
uitwendige milieu.
- Dit gebeurt door diffusie
Uitscheiding: de afgifte van overtollige en schadelijke stoffen aan het milieu.
- Hierbij spelen de lever en de nieren een rol.
1.Neusholte met reukzintuig
- In de neusholte wordt lucht gereinigd, gekeurd, verwarmd en vochtig gemaakt.
- De binnenwand is bekleed met neusslijmvlies, waar van de buitenste laag cellen bestaat
uit trilhaarepitheel.
Trilhaarepitheel: dekweefsel met slijm producerende cellen en trilhaarcellen.
- Aan het slijm blijven verontreinigingen en ziekteverwekkers kleven
- Door de beweging van trilharen wordt het slijm naar de keelholte verplaatst.
De neusholte is door nauwe openingen verbonden met de
2. Bijholten (kaakholten & voorhoofdsholte)
- De binnenwand is bekleed met slijmvlies, dat wordt afgevoerd via de neusholte
- Bij verkoudheid zwelt het neus en bijholteslijmvlies op, waardoor de uitgangen van de
bijholten worden afgesloten. Het slijm hoopt zich dan op, waardoor je neus verstopt
raakt.
3. Keelholte
- Hierin bevinden zich de huig en het strotklepje
4. Strottenhoofd
- Hierin liggen de stembanden: stevige vliezen die gaan trillen als er lucht langs komt. Hierdoor
ontstaan geluiden.
- Zit tussen de keelholte en de luchtpijp
5. Luchtpijp
- De binnenwand is bekleed met slijmvlies en dus ook trilhaarepitheel.
- Door hoefijzervormige kraakbeenringen in de wand blijft de luchtpijp altijd open staan.
De luchtpijp splitst zich in 2
6. Bronchiën
- De binnenwand is bekleed met slijmvlies en dus ook trilhaarepitheel.
- De wand bevat kraakbeenringen.
De bronchiën vertakken zich in steeds fijnere zijtakjes:
7. Bronchiolen
- De binnenwand is bekleed met slijmvlies en dus ook trilhaarepitheel
- Door spierweefsel in de wand kunnen de bronchiolen zich verwijden of vernauwen.
- Onder invloed van het orthosympatische deel van het autonome zenuwstelsel en van
het hormoon adrenaline worden de bronchiolen verwijd.
, lOMoARcPSD|12798044
Aan de uiteinden van de fijnste bronchiolen zitten:
8. Longblaasjes met daar omheen een netwerk van fijne bloedvaatjes >longhaarvaten
- Longblaasjes hebben een wand van maar 1 cellaag dik, die aan de binnenkant is bedekt
met een dun laagje vocht.
- In de longblaasjes vindt de gaswisseling plaats.
Gaswisseling tussen longblaasjes en longhaarvaten
Diffusie in longblaasje
Vanuit de lucht in de longblaasjes lost zuurstof eerst op in het laagje vocht in de longblaasjes; van
daaruit vindt diffusie plaats naar het bloed in de longhaarvaten.
-Oorzaak diffusie in longblaasje: verschil in zuurstofspanning tussen het vocht in de longblaasjes en
het bloedplasma in het haarvat.
In de longhaarvaten worden O2-moleculen gebonden aan hemoglobine in rode bloedcellen.
- Hemoglobine (Hb) + O2 >oxyhemoglobine (HbO2)
- Door de binding van O2 aan Hb blijft er een verschil bestaan tussen de zuurstofspanning in
het vocht in de longblaasjes en in het bloedplasma, waardoor er weer diffusie plaatsvindt
en er meer zuurstof kan worden opgenomen in de haarvaten.
- Als alle hemoglobine is omgezet in oxyhemoglobine is de oplossing verzadigd. Pas als
de oplossing verzadigd is, kan de zuurstofspanning gelijk worden.
In een omgeving met een lage zuurstofspanning (haarvaten van organen) vindt omzetting van
oxyhemoglobine in hemoglobine en zuurstof plaats. Hoe lager de zuurstofspanning, hoe meer
zuurstof er vrij komt. De zuurstofmoleculen diffunderen dan via de weefselvloeistof naar de
cellen.
Diffusie in longhaarvat
Deze zuurstof is nodig bij de dissimilatie in cellen waarbij CO2 ontstaat. Door spanningsverschil
diffundeert de CO2 van de cellen naar de haarvaten.
-Een deel hiervan wordt door het bloedplasma vervoert.
-Een ander deel wordt opgenomen door rode bloedcellen en gebonden aan hemoglobine.
De longhaarvaten bevatten dus CO2, opgelost in het bloedplasma, en gebonden aan de hemoglobine.
-Oorzaak diffusie in longhaarvat: verschil in koolstofdioxidespanning tussen het vocht in de
longblaasjes en het bloedplasma in het haarvat.
Er is geen verschil in stikstofdruk tussen de lucht in de longblaasjes en het bloedplasma in de
longhaarvaten. Er gaan evenveel stikstofmoleculen vanuit de lucht in de longblaasjes naar
het bloedplasma als andersom.
Factoren die de uitwisselingssnelheid vergroten:
I. Gaswisselingsoppervlak: door de vele longblaasjes is dit groot.
II. Kleine diffusieafstand: dunne wand van longblaasjes en longhaarvaten.
III. Groot verschil in zuurstof- en koolstofdioxidespanning: door ventileren van de lucht in
de longblaasjes en door stroming van het bloed in de longhaarvaten
