Examentrainer Als de ontstekingsreactie aanhoudt, sterven
darmwandcellen af en verdwijnen er darmvlokken
coeliakie, een onbekende volksziekte (vlokatrofie). Mensen met coeliakie kunnen als gevolg
Bron: pilotexamen vwo 2015-1, vraag 7 en 8. hiervan na het eten van gluten chronische darmklachten
krijgen, zoals aanhoudende diarree. In het fragment uit de
folder (zie afbeelding 1) staan nog vijf andere symptomen
Coeliakie is een aandoening aan de dunne darm die het die het gevolg kunnen zijn van coeliakie.
gevolg is van overgevoeligheid voor gluteneiwitten uit 2p 2 Kies twee van de andere symptomen en licht bij beide
tarwe en andere granen. De ziekte coeliakie wordt vaak symptomen toe hoe deze als gevolg van coeliakie
niet herkend. De Nederlandse Coeliakie Vereniging kunnen ontstaan.
attendeert huisartsen op ‘verborgen’ patiënten door
middel van een folder. Een bewerkt fragment daaruit is suikerziekte
in afbeelding 1 weergegeven. Bron: bezemexamen vwo 2016-1, vraag 9, 11 en 12.
Bepaalde gluteneiwitten, de gliadines, zijn relatief
bestand tegen enzymatische afbraak. Bij coeliakie
ontstaat een afweerreactie tegen gliadines, met als Als de β-cellen in de alvleesklier te weinig of geen
gevolg een ontsteking van de dunne darm. insuline produceren, kan suikerziekte ontstaan.
De vorming van insuline verloopt in een groot
▼ Afb. 1 aantal stappen, waarvan er drie in afbeelding 2 zijn
weergegeven.
▼ Afb. 2
prepro-insuline
pro-insuline
insuline
De meeste eiwitten uit de voeding worden in het verterings-
stelsel volledig verteerd. Drie organen van het verterings-
stelsel zijn de maag, de alvleesklier en de dunne darm. Bij de vorming van insuline uit pro-insuline wordt het
2p 1 Welk van deze organen produceert of welke produceren koppelstuk, het C-peptide, enzymatisch afgesplitst van
(pro-)enzymen met een functie bij de eiwitvertering? de A- en de B-keten. In afbeelding 3 zijn met vier pijlen
A alleen de maag plaatsen aangegeven waar de splitsing van de A-keten en
B alleen de alvleesklier het C-peptide zou kunnen plaatsvinden.
C alleen de dunne darm
D alleen de maag en de alvleesklier
E alleen de alvleesklier en de dunne darm
F de maag, de alvleesklier en de dunne darm