Verpleegkunde Examen Verpleegplan B1-K1-W3

VERPLEEGPLAN




B1-K1-W3




1

,Inleiding

Bij de ziekte van Parkinson sterven bepaalde hersencellen af. Hierdoor kunnen klachten ontstaan als
stijfheid en veranderingen in de gemoedstoestand. Bij mensen met de ziekte van Parkinson wordt er
onvoldoende dopamine aangemaakt in de hersenen. Dopamine is een stof in de hersenen die ervoor
zorgt dat cellen in een bepaald gebied met elkaar kunnen communiceren.

In Nederland hebben ongeveer 50000 mensen de ziekte van Parkinson. Over de hele wereld zijn dit
er ongeveer 10000000. Bij de meeste mensen ontstaat de ziekte pas als je ouder bent (tussen de 50
en 70 jaar). Er is ook een groep mensen die de ziekte van Parkinson al voor het 40e levensjaar krijgt.
De ziekte van Parkinson kent niet één specifieke oorzaak, meerdere oorzaken spelen een rol bij het
ontstaan van deze ziekte:
 Tekort aan dopamine -> dit tekort ontstaat door het afsterven van dopamine producerende
zenuwcellen in een specifiek gebied van de hersenen: de substantia nigra. Wanneer
ongeveer 70% van deze dopamine producerende cellen is afgestorven, verschijnen de
Parkinson symptomen. Door het tekort aan dopamine kun je je spieren niet meer goed
sturen.
 Omgeving -> uit onderzoek is gebleken dat er een verband is tussen Parkinson en het wonen
en/of werken in een omgeving waar met zware metalen wordt gewerkt. Ook is er een
verband met het werken van bepaalde oplosmiddelen in de industrie. Ten slotte is er ook nog
een verband met het wonen en/of werken in een omgeving waar veel pesticiden (chemische
bestrijdingsmiddelen) worden gebruikt.
 Erfelijkheid -> in enkele gevallen kan Parkinson erfelijk zijn, met name wanneer het op jonge
leeftijd ontstaat. Dan komt de ziekte ook vaker voor in de familie. Er zijn namelijk afwijkingen
bekend in bepaalde genen die de kans op Parkinson vergroten.
Je kunt de interactie tussen het centrale zenuwstelsel en de reticulaire formatie bespreken aan de
hand van verschillende toestanden van het lichaam:
 Wakker zijn;
 Sluimeren;
 Slapen;
 Wakker worden.
Als je wakker bent, activeert de reticulaire formatie alle hersendelen tot hoge activiteit. Er gaan ook
veel impulsen van en naar de spieren. Je hebt een hoog bewustzijnsniveau en het motorische stelsel
is paraat, doordat de spierspanning hoog is. De geactiveerde toestand prikkelt op zijn beurt weer de
reticulaire formatie en houdt deze actief.




2

, De verpleegkundige methodiek wordt omschreven via de 11 gezondheidspatronen van Gordon: bij
de ziekte van Parkinson
1. Gezondheidsbeleving en -instandhoudingspatroon
Door de motorische problemen kan iemand flink belemmerd worden in het dagelijks leven.
Vanzelfsprekende dingen als boodschappen doen, traplopen of omdraaien in bed gaan
steeds moeizamer.

2. Voeding/stofwisselingspatroon
Gezond eten heeft een positief effect op de ziekte. Mensen kunnen terecht bij een diëtist
voor voedingsadviezen. Denk aan adviezen over voeding en drank in combinatie met
medicatie. Een hulpmiddel om gevarieerd te eten is de Schijf van Vijf.

3. Uitscheidingspatroon
Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen last krijgen van obstipatie. Laxerende middelen
kunnen noodzakelijk zijn. Verder kan dit zorgen voor buikpijn en een opgeblazen gevoel.

4. Activiteitenpatroon
Zoals ik in het 1e patroon al had benoemd kan de persoon flink belemmerd worden in zijn
dagelijks leven. Dit geldt dan ook voor de activiteiten die hij/zij graag doet. In beweging
blijven is van belang om soepel te blijven. Een fysiotherapeut kan hierbij helpen. Verder is
het van belang dat de zelfredzaamheid zo groot mogelijk blijft, zodat je zoveel mogelijke
(leuke) dingen nog zelfstandig kunt doen.

5. Slaap/rustpatroon
Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen last krijgen van slaapproblemen. Rustgevende
medicatie op natuurlijke basis zoals Valeriaan kan een mild hulpmiddel zijn voor dit
probleem. Helpt dit niet dan zal je al moeten denken aan zwaardere medicatie. Doordat
mensen onvoldoende (nacht)rust krijgen zijn ze door de dag heen vermoeid.
6. Cognitiepatroon
Door het afsterven van hersencellen ontstaan er ook cognitieve en mentale problemen bij
mensen met Parkinson. Het denkvermogen wordt minder, ze gaan trager denken, kunnen
lijden aan geheugenverlies. Maar ook op het mentale vlak kunnen er problemen optreden,
denk aan sombere stemmingen of het ontstaan van een depressie.

7. Zelfbelevingspatroon
De ziekte van Parkinson is een progressie ziekte. Dat wil zeggen dat het na verloop van tijd
alsmaar erger wordt. Het is dan niet gek dat iemand anders naar zichzelf gaat kijken. De
persoon kan zichzelf de vraag stellen: ‘Waarom gebeurt dit mij?’ Al deze vragen en
gedachten kunnen een enorme last geven. Een gesprek met een psycholoog kan dan helpen.

8. Rollen/relatiepatroon
Naast dat de ziekte zwaar is voor de persoon zelf, kan het ook voor zijn naaste omgeving
moeilijk zijn. Wanneer een persoon bijvoorbeeld in een ver stadium zit, kan bijvoorbeeld de
partner of een van de kinderen mantelzorgen worden van die persoon. Op zo’n moment
veranderd de relatie die je met iemand hebt. Er bestaan verschillende organisaties die de
naasten en familie van mensen met de ziekte van Parkinson kunnen helpen met de omgang
van deze ziekten.

9. Seksualiteit/voortplantingspatroon
Mede door de verstijving van de spieren zal geslachtsgemeenschap steeds lastiger worden.
Ook cognitieve problemen kunnen ervoor zorgen dat geslachtsgemeenschap moeilijker tot


3