Inleiding:
Aandoeningen: verstoring van de normale structuur en/of werking van organen of
orgaansystemen
7 Categorieën van ziekten (heel belangrijk!)
1. Aangeboren
→ Vooral embryologie, komt in andere cursussen aanbod
2. Ontsteking (-itis)
3. Tumoren
4. Bloedvaten
→ Bv hartinfarct: bloedvataandoening
5. Functioneel
→ Je ziet niet noodzakelijk iets verkeerd maar het werkt niet zoals normaal
6. Traumatisch
a. Die wij als zorgverlener aanbrengen
b. Iets doen bij een patiënt met een verwikkeling
7. Degeneratief
a. Is ouder worden een ziekte?
b. Er zijn een aantal aandoeningen, vooral neurologisch, die vooral te maken
hebben met het afsterven van hersenen
c. Slijtage op gewrichten, …
Symptomen en klinische tekenen:
- Symptoom = waar een patiënt over klaagt, bv. hoesten, wordt door een patiënt
spontaan vermeld, moet je als arts ook achter vragen, goede anamnese doen van
een patiënt is moeilijk
Symptomen worden door de patiënt spontaan vermeld (klachten), andere moeten
actief worden bevraagd (anamnese).
- Klinische tekenen is wat je opspoort tijdens het onderzoek, wordt vaak opgemerkt
door iemand anders, symptoms & sience
Klinische tekenen: worden opgespoord door het lichamelijk onderzoek
- Specifiek-algemeen
→ Bv. als je buikpijn hebt is het vaak zo dat er iets in je buik mis is
→ Bv. braken: meestal te maken met buik, maar kan ook door evenwicht of
zwanger
→ Op examen: casus van patiënt, symptomen uithalen en onderverdelen in
verschillende delen
→ Eerder specifiek voor een bepaald orgaanstelsel (vb. buikpijn, braken,
geelzucht)
→ Meer algemene klachten (vermoeidheid, koorts, vermagering,
groeiachterstand, huidafwijkingen, gewrichtsklachten).
1
,Concept: symptoom – ziektebeeld – aandoening:
- De combinatie van de klachten (symptomen) en de afwijkingen die bij het
lichamelijk onderzoek worden vastgesteld (klinische tekenen) noemen wij in deze
cursus een “ziektebeeld”.
- Het ziektebeeld vormt voor de arts de leidraad voor het uitvoeren van bijkomende
onderzoeken om te komen tot de diagnose van een bepaalde aandoening.
- Eenmaal de diagnose gesteld kan de gepaste behandeling worden gegeven.
Links: symptomen, rechterkant: aandoening, ziekte
- Iets ertussen: ziektebeeld! Zou je moeten kunnen herkennen, als je symptomen en
aandoeningen herkent dan kan je tot deze komen
- In casus moet je deze herkennen
- Buikvliesontsteking (peritonitis) = bepaald ziektebeeld, patiënt heeft buikpijn, als je
aan buik zou voelen zou je relatief weinig afwijkingen hebben, na een paar uur zieker
+ braken en dan hand op buik -> acute appendicitis
Algemeen deel inflammatie:
Inzicht in de normale werking van het immuunsysteem:
Lokale ontsteking (Rubor, Calor, Dolor, Tumor) én algemeen zieke patiënt:
- Rode onderbenen: rubor
- Calor: warm
- Dolor: pijnlijk
- Tumor: gezwollen → met je vinger putjes in duwen en die
gaan blijven staan
- Patiënt is ook zwaar ziek (koorts,)
- Dit proces kan je overal in je lichaam hebben
- Dit zijn de basiskenmerken van ontsteking
- Hersenvliezen ontsteken? Ook rood warm pijnlijk? JA
Wat is het immuunsysteem?
- Een geheel van mechanismen die ons organisme beschermen tegen:
- Omvat sensoren en effectors gegroepeerd in aangeboren (innate) en adaptieve
immuniteit
We worden continu blootgesteld aan bacteriën, virussen en parasieten
We moeten ons ook beschermen tegen fysische of chemische prikkels
Moeilijker: beschadigde lichaamscellen → bv. beschadiging erfelijke cellen, door UV-licht,…
Dankzij immuunsysteem worden kankercellen opgeruimd, ook bij gezonde mensen!
Hoe herkennen wij bacterie, virus, parasiet?
2
,Aangeboren (innate) versus adaptieve immuniteit:
- Als het in het Nederlands staat: belangrijker!!!!
- De aangeboren immuniteit is iets dat veel organismen hebben, belangrijk om
virussen te bestrijden, speelt voor veel ziekteverwekkers een rol
- Er is geen geheugen, als je eenmaal een bepaalde bacterie hebt opgeruimd, als de
bacterie opnieuw komt begin je terug van het begin
- Aanwezig van de geboorte, al voor dat je iets van vreemde zaken gezien hebt
- Er zijn heel wat componenten in het aangeboren immuunsysteem
- Normale barrière: belangrijk als bescherming
- Complement: soort eiwit dat in het bloed geactiveerd kan worden en kan
cellen die beschadigd zijn opruimen
- Inflammatie: maakt deel uit van innate immunity
- Cellen die daar een rol spelen zie ppt
- Aan de andere kant heb je specifieke immuniteit, T en B cellen komen in het beeld,
hier is wel geheugen en heel specifiek, duurt een tijd voor het operationeel is
- Dit is de basis als je vaccins ontwikkelt, dit wil je met een vaccin bekomen, nog voor
je innate immunity veel kan doen wordt het al uitgeschakeld voor T en B cellen
Tijdslijn van een normaal immuunantwoord tegen een virus:
- COVID 19: (eerst bij dieren dan op mens overgegaan, geschubde dieren)
Coronavirus, gaat binnendringen in slijmvlies van luchtwegen en gaat zich
vermenigvuldigen, er zal ook wat van dat virus in het bloed terechtkomen maar gaan
zich ophopen in de cellen → cellen versmelten
met elkaar zonder dat het initieel in het bloed
terechtkomt, daardoor verbergt het zich voor
het immuunsysteem
- Normaal is het zo dat het aangeboren
immuunsysteem onmiddellijk in gang schiet
- Cellen die besmet zijn met virussen zullen …
aanmaken
3
, - Geleidelijk aan daling in de tijd maar initieel zal aangeboren systeem eerste
verdediging zijn tegen het virus
- Na een paar dagen is het virus in principe onder controle
- SARS (respiratior syndroom)
- Severe adult
- MERS
- Middle east
- Na verloop van tijd krijg je T cellen en B cellen die antistoffen maken, die zorgen er
voor dat het virus volledig onder controle komt, moest dat zelfde virus zich maanden
nadien opnieuw aanbieden dan staat dat systeem klaar om het uit te schakelen
(beschermde immuniteit), op voorwaarde dat het hetzelfde virus is en geen mutaties
heeft ondergaan (geheugen!!!)
- Granulocyten: witte bloedcellen die korreltjes bevatten
- Hoe ga je nu over van je aangeboren naar adaptieve immuniteit?
- Dendritische cel, gespecialiseerd dat er voor kan zorgen dat je vanuit
aangeboren imm de adaptieve imm
- Link! Van het één naar het ander
- Bij een aantal mensen die COVID 19 hebben, overgang van innate naar
adaptive wordt belemmerd, dat virus heeft iets waardoor het je
immuunsysteem tijdelijk onderdrukt
- Er is ook wat interactie tussen innate en adaptive
- Eenmaal dat je antistoffen hebt, maakt dat opnieuw gebruik van
componenten van innate immuunsysteem
- Scheiding is artificieel
- Antistoffen kunnen complementen activeren, ook mastcellen,
- Allergische reactie: je hebt antistoffen ontwikkeld tegen een bepaald allergeen, die
antistoffen kunnen wanneer ze die allergenen zien, binden op mastcellen, alle
granules kunnen worden vrijgezet, alle symptomen komen vrij
4
Aandoeningen: verstoring van de normale structuur en/of werking van organen of
orgaansystemen
7 Categorieën van ziekten (heel belangrijk!)
1. Aangeboren
→ Vooral embryologie, komt in andere cursussen aanbod
2. Ontsteking (-itis)
3. Tumoren
4. Bloedvaten
→ Bv hartinfarct: bloedvataandoening
5. Functioneel
→ Je ziet niet noodzakelijk iets verkeerd maar het werkt niet zoals normaal
6. Traumatisch
a. Die wij als zorgverlener aanbrengen
b. Iets doen bij een patiënt met een verwikkeling
7. Degeneratief
a. Is ouder worden een ziekte?
b. Er zijn een aantal aandoeningen, vooral neurologisch, die vooral te maken
hebben met het afsterven van hersenen
c. Slijtage op gewrichten, …
Symptomen en klinische tekenen:
- Symptoom = waar een patiënt over klaagt, bv. hoesten, wordt door een patiënt
spontaan vermeld, moet je als arts ook achter vragen, goede anamnese doen van
een patiënt is moeilijk
Symptomen worden door de patiënt spontaan vermeld (klachten), andere moeten
actief worden bevraagd (anamnese).
- Klinische tekenen is wat je opspoort tijdens het onderzoek, wordt vaak opgemerkt
door iemand anders, symptoms & sience
Klinische tekenen: worden opgespoord door het lichamelijk onderzoek
- Specifiek-algemeen
→ Bv. als je buikpijn hebt is het vaak zo dat er iets in je buik mis is
→ Bv. braken: meestal te maken met buik, maar kan ook door evenwicht of
zwanger
→ Op examen: casus van patiënt, symptomen uithalen en onderverdelen in
verschillende delen
→ Eerder specifiek voor een bepaald orgaanstelsel (vb. buikpijn, braken,
geelzucht)
→ Meer algemene klachten (vermoeidheid, koorts, vermagering,
groeiachterstand, huidafwijkingen, gewrichtsklachten).
1
,Concept: symptoom – ziektebeeld – aandoening:
- De combinatie van de klachten (symptomen) en de afwijkingen die bij het
lichamelijk onderzoek worden vastgesteld (klinische tekenen) noemen wij in deze
cursus een “ziektebeeld”.
- Het ziektebeeld vormt voor de arts de leidraad voor het uitvoeren van bijkomende
onderzoeken om te komen tot de diagnose van een bepaalde aandoening.
- Eenmaal de diagnose gesteld kan de gepaste behandeling worden gegeven.
Links: symptomen, rechterkant: aandoening, ziekte
- Iets ertussen: ziektebeeld! Zou je moeten kunnen herkennen, als je symptomen en
aandoeningen herkent dan kan je tot deze komen
- In casus moet je deze herkennen
- Buikvliesontsteking (peritonitis) = bepaald ziektebeeld, patiënt heeft buikpijn, als je
aan buik zou voelen zou je relatief weinig afwijkingen hebben, na een paar uur zieker
+ braken en dan hand op buik -> acute appendicitis
Algemeen deel inflammatie:
Inzicht in de normale werking van het immuunsysteem:
Lokale ontsteking (Rubor, Calor, Dolor, Tumor) én algemeen zieke patiënt:
- Rode onderbenen: rubor
- Calor: warm
- Dolor: pijnlijk
- Tumor: gezwollen → met je vinger putjes in duwen en die
gaan blijven staan
- Patiënt is ook zwaar ziek (koorts,)
- Dit proces kan je overal in je lichaam hebben
- Dit zijn de basiskenmerken van ontsteking
- Hersenvliezen ontsteken? Ook rood warm pijnlijk? JA
Wat is het immuunsysteem?
- Een geheel van mechanismen die ons organisme beschermen tegen:
- Omvat sensoren en effectors gegroepeerd in aangeboren (innate) en adaptieve
immuniteit
We worden continu blootgesteld aan bacteriën, virussen en parasieten
We moeten ons ook beschermen tegen fysische of chemische prikkels
Moeilijker: beschadigde lichaamscellen → bv. beschadiging erfelijke cellen, door UV-licht,…
Dankzij immuunsysteem worden kankercellen opgeruimd, ook bij gezonde mensen!
Hoe herkennen wij bacterie, virus, parasiet?
2
,Aangeboren (innate) versus adaptieve immuniteit:
- Als het in het Nederlands staat: belangrijker!!!!
- De aangeboren immuniteit is iets dat veel organismen hebben, belangrijk om
virussen te bestrijden, speelt voor veel ziekteverwekkers een rol
- Er is geen geheugen, als je eenmaal een bepaalde bacterie hebt opgeruimd, als de
bacterie opnieuw komt begin je terug van het begin
- Aanwezig van de geboorte, al voor dat je iets van vreemde zaken gezien hebt
- Er zijn heel wat componenten in het aangeboren immuunsysteem
- Normale barrière: belangrijk als bescherming
- Complement: soort eiwit dat in het bloed geactiveerd kan worden en kan
cellen die beschadigd zijn opruimen
- Inflammatie: maakt deel uit van innate immunity
- Cellen die daar een rol spelen zie ppt
- Aan de andere kant heb je specifieke immuniteit, T en B cellen komen in het beeld,
hier is wel geheugen en heel specifiek, duurt een tijd voor het operationeel is
- Dit is de basis als je vaccins ontwikkelt, dit wil je met een vaccin bekomen, nog voor
je innate immunity veel kan doen wordt het al uitgeschakeld voor T en B cellen
Tijdslijn van een normaal immuunantwoord tegen een virus:
- COVID 19: (eerst bij dieren dan op mens overgegaan, geschubde dieren)
Coronavirus, gaat binnendringen in slijmvlies van luchtwegen en gaat zich
vermenigvuldigen, er zal ook wat van dat virus in het bloed terechtkomen maar gaan
zich ophopen in de cellen → cellen versmelten
met elkaar zonder dat het initieel in het bloed
terechtkomt, daardoor verbergt het zich voor
het immuunsysteem
- Normaal is het zo dat het aangeboren
immuunsysteem onmiddellijk in gang schiet
- Cellen die besmet zijn met virussen zullen …
aanmaken
3
, - Geleidelijk aan daling in de tijd maar initieel zal aangeboren systeem eerste
verdediging zijn tegen het virus
- Na een paar dagen is het virus in principe onder controle
- SARS (respiratior syndroom)
- Severe adult
- MERS
- Middle east
- Na verloop van tijd krijg je T cellen en B cellen die antistoffen maken, die zorgen er
voor dat het virus volledig onder controle komt, moest dat zelfde virus zich maanden
nadien opnieuw aanbieden dan staat dat systeem klaar om het uit te schakelen
(beschermde immuniteit), op voorwaarde dat het hetzelfde virus is en geen mutaties
heeft ondergaan (geheugen!!!)
- Granulocyten: witte bloedcellen die korreltjes bevatten
- Hoe ga je nu over van je aangeboren naar adaptieve immuniteit?
- Dendritische cel, gespecialiseerd dat er voor kan zorgen dat je vanuit
aangeboren imm de adaptieve imm
- Link! Van het één naar het ander
- Bij een aantal mensen die COVID 19 hebben, overgang van innate naar
adaptive wordt belemmerd, dat virus heeft iets waardoor het je
immuunsysteem tijdelijk onderdrukt
- Er is ook wat interactie tussen innate en adaptive
- Eenmaal dat je antistoffen hebt, maakt dat opnieuw gebruik van
componenten van innate immuunsysteem
- Scheiding is artificieel
- Antistoffen kunnen complementen activeren, ook mastcellen,
- Allergische reactie: je hebt antistoffen ontwikkeld tegen een bepaald allergeen, die
antistoffen kunnen wanneer ze die allergenen zien, binden op mastcellen, alle
granules kunnen worden vrijgezet, alle symptomen komen vrij
4
