Samenvatting Aantekeningen Inleiding Onderwijswetenschappen

,Inhoudsopgave
College 1 onderwijskundig referentiekader ................................................................................ 2
College 2: De functies van onderwijs............................................................................................. 4
Opdracht bij kenniscafé ................................................................................................................ 5
Onderwijskunde als ontwerpwetenschap, Thema 1: Onderwijskunde: een
gestructureerde kijk op actoren, processen en variabelen. ................................................ 6
College 3 de leerling centraal .......................................................................................................... 6
Onderwijsraad: de leerling centraal? (2017) ............................................................................ 7
College 4 ............................................................................................................................................... 9
Onderwijskunde als ontwerpwetenschap thema 8 en 9 (deel) + artikel 23 grondwet . 12
College 5 ............................................................................................................................................. 12
Onderwijskunde als ontwerpwetenschap 8.4 + artikel Bosker ......................................... 15
College 6 ............................................................................................................................................. 16
Artikel: Ontwikkeling in de pedagogische didactische vaardigheid van leraren in het
basisonderwijs (van de Grift, van der Wal en Torenbeek) .................................................. 20
Hoofdstuk 9: Van startbekwaam naar bekwaam leraar (Snoek) ....................................... 20
College 7 onderwijs vanuit hoge leerkrachtverwachtingen .................................................. 21
College 7 visies op leren: behaviorisme en cognitivisme ....................................................... 23
Onderwijskunde als ontwerpwetenschap thema 3 en 4 (deel) .......................................... 26
College 8 visies op leren: constructivisme ................................................................................. 29
Onderwijskunde als ontwerpwetenschap thema 5 .............................................................. 31
College 9 ............................................................................................................................................. 32
Onderwijskunde als ontwerpwetenschap, thema 7 ............................................................. 35
College 10 ........................................................................................................................................... 36
Onderwijskunde als ontwerpwetenschap thema 8 & 10 ..................................................... 38
College 11 ........................................................................................................................................... 39
Onderwijskunde als ontwerpwetenschap, thema 5, 6 & 9 .................................................. 42




1

,College 1 onderwijskundig referentiekader

Wat is onderwijs?
Onderwijs is geïnstitutionaliseerde en geprofessionaliseerde socialisatie
• Geïnstitutionaliseerd – in instellingen, gebonden aan wetten en (ongeschreven) regels
• Geprofessionaliseerd – door daartoe opgeleide mensen
• Socialisatie – inleiding in de cultuur, voorbereiding op te vervullen rol

Voorbeelden van problemen
• Leerlingen met opvoedings- en leerproblemen
• Leerlingen met fysieke en/of verstandelijke beperkingen
• Thuiszitters
• Het geringe onderwijssucces van
- Friezen
- Allochtonen
- Leerlingen uit de lagere sociaaleconomische milieus
Maar ook:
• Ondermaats functionerende leerkrachten
• Falende scholen

Bij onderwijskunde gaat het erom dat de socialisatie zo goed mogelijk verloopt, leerling zo goed
mogelijk leren

Onderwijskunde
• Van Dale: “Wetenschappelijke kennis en studie van het onderwijs.”
• Wikipedia: “Onderwijskunde wordt beschouwd als een wetenschap die leren, opleiden en
ontwikkelen in onderwijs en bedrijfsleven wil beschrijven, begrijpen en verklaren.” (wat mist in
deze definitie is het onderzoek naar onderwijs en het verbeteren)
• Valke: “Wetenschapsgebied dat op leren en instructie richt.”
- Binnen een grote variatie aan formele en informele contexten
- Brede definitie
• Naast de definitie …. een beschrijving van een student: hij of zij weet alles over leren, breder
dan het onderwijs, kennis over leerprincipes

Onderwijswetenschappen
Dit wordt zo genoemd om het wetenschappelijke karakter van onderwijskunde te benadrukken.

Leren en instructie: formeel (school) / informeel
: verschillende doelgroepen
: verschillende contexten

Onderwijskundig referentiekader
Gebaseerd op Hattie (2009)
• meta-analyse
- effectgrootte ‘d’
- d= .40 is benchmark
• ‘Wat werkt in het onderwijs?’
• Ofwel: ‘Hoeveel leren leerlingen van verschillende aanpakken?’

Te onderscheiden niveaus
• Macro-niveau: niveau van de samenleving en landelijk beleid
• Meso-niveau: niveau van de school (organisaties)
• Micro-niveau: niveau van de klas (leraren en leerlingen in de klas)

Referentiekader voor onderwijs
Micro-meso-macro niveau van het onderwijs


2

, Op elk niveau zijn er verschillende dimensies
• Actoren – personen of organisaties de zij vertegenwoordigen
• Context
• Begeleiding
• Organisatie
• Leeractiviteiten




Microniveau
Vragen op dit niveau:
• Hoe leert een leerling?
• Wat is de invloed van de leerkracht-leerling interacties?
• Werkt dit anti-pest programma?

Mesoniveau
• Wat is een goede school?
• Hoe kun je leerkrachten beoordelen?
• Hoe kunnen leerkrachten van elkaar leren?

Macroniveau
• Hoe monitort de overheid de onderwijskwaliteit?
• Hoe moet het onderwijs leerlingen voorbereiden op
de maatschappij?
• Wat is de rol en invloed van de overheid?

Alle niveaus hangen samen.
• Visie/perspectief op concrete situaties m.b.t. leren in instructie
Verschilt per niveau
• Ieder niveau kent zijn eigen vragen

Opdracht
Beargumenteer: “Examentraining is een negatief verschijnsel”
Per positie:
1. Minister van onderwijs: goed omdat meer leerlingen hun examen halen maar het zorgt wel
voor een grotere ongelijkheid binnen scholen en leerlingen
2. Schooldirecteur: motivatie om het onderwijs te verbeteren kleiner kunnen worden omdat
leerlingen de examens welk blijken te halen maar dat kan door de externe hulp komen. Twijfel
over eigen onderwijs.
3. Leerkracht: geen specifieke feedback om hun lessen doormiddel van de examencijfers.
4. Ouder (met of zonder bijstandsuitkering): soms niet kunnen betalen, waardoor meer
ongelijkheid




3