Samenvatting Probleem 7 2.5 Deviantie En Criminaliteit In De Stad

Probleem 2.5.7- Radicaal of Extreem?
LD 1: Wat wordt er verstaan onder ‘radicalisme’ en ‘(rechts-) extremisme’?
Bron: Koomen & van der Pligt, 2009
 Van terrorisme en politiek geweld hebben we in de laatste decennia veel
voorbeelden gezien en deze tonen dat het om een niet simpel verschijnsel
gaat  sociaal-revolutionair terrorisme, rechtsterrorisme, nationaal-
separatistisch terrorisme, religieus-extremistisch etc.
 De besproken determinanten worden verondersteld een effect te hebben
op de mate waarin men zich bedreigd voelt. Als je dreiging ervaart, begin
je met denken over eigen identiteit, vervolgens leiden meerdere processen
tot de ‘sociale identiteit’ en de mate waarin die afwijkt van een andere
groep. Hierdoor vergroot de afstand tussen de eigen groep en andere
groepen.
Factoren in de eerste fase van radicalisering
 De sociale context: achterstelling en discriminatie
o De achtergestelde sociale positie wordt vaak gezien als een
belangrijke factor die bijdraagt aan radicalisering en mogelijk
terrorisme. Die achterstelling zien we in het onderwijs terugkomen
en ook in de politiek is participatie minimaal.
o Contacten tussen verschillende groepen wordt als een belangrijk
middel gezien om radicalisering en terrorisme te bestrijden. Deze
verminderen namelijk de dreiging van het ervaren van isolatie en
marginalisatie.
o We bespreken hier de relatieve deprivatie en niet de absolute.
Het gaat dus vooral om de ervaring van mensen dat ze in relatie tot
andere achtergesteld zijn, maar dit hoeft in werkelijkheid niet zo te
zijn.
 Individuele factoren
o We verklaren terroristisch gedrag door de persoonlijkheid van de
terrorist zelf = blijken niet per se echt abnormaler te zijn.
o Autoritarisme  het zijn mensen die behoefte hebben aan leiding en
gezag. Dat autoriteitsgevoel vinden ze bij een radicale groep waar
leiding, gezag, autoriteit heel gebruikelijk zijn. Dit bevredigd dus hun
behoefte hieraan.
o Leeftijd en geslacht spelen en rol  terroristen zijn wat hun
persoonlijkheid betreft niet abnormaal. Specifieke
persoonlijkheidstrek als autoritarisme zou een rol kunnen spelen bij
radicalisering en terrorisme. Leeftijd & geslacht en opleiding zijn
additionele relevante factoren.
Dreiging: aard, cognitieve en emotionele gevolgen
 Er is hierin onderscheid tussen: symbolische dreiging (dreiging naar de
islam), een realistische dreiging (de dreiging voor de economische status
van de groep) en de intergroup anxiety (angst die een persoon ervaart
wanneer het interacteert met iemand van een andere groep)
 De genoemde dreigingen kunnen tot onzekerheid op een breed vlak leiden
 wie ben je, wat geloof je en hoe handel je. Dit proces kan een rol spelen

, bij het ontstaan van religieus extremisme. Meer vertrouwen in de god of
godsdienst die vastigheid en zekerheid biedt, is een van de oplossingen
voor gevoelde onzekerheid. Vanuit die onzekerheid kan men de eigen
godsdienst als superieur zien.
 Rol van emoties  angst leidt tot terugtrekken in bepaalde situaties en
gaat gepaard met een opstelling die leidt tot grotere afzondering en
isolatie van de eigen sociale groep. Ze hebben direct invloed op gedrag;
kijk naar minachting bijvoorbeeld. Een persoon kijkt vanuit morele
superioriteit neer op andere groepen. De negatieve emoties kunnen de
relatie tussen groepen polariseren.
Sociale identiteit en ideologie
 Mensen ontlenen hun zelfwaardering niet alleen aan hun individuele
kenmerken en prestaties, maar ok aan de lidmaatschap van de groep(en)
waar ze toe behoren.
 Groepslidmaatschap en het streven naar het positief onderscheid van
eigen groep vs. andere groep neemt toe als de eigenwaarde van mensen
wordt bedreigd.
 Dreiging  gaat gepaard met onzekerheid, waardoor het belang van
groepslidmaatschap en de sociale identiteit toe neemt.
 Sociaal economische achterstelling en geringe ervaren waardering voor de
eigen cultuur zijn dreigingen die de groepscohesie doen toenemen, maar
ook vaak leiden tot een wij/zij manier van denken en een toegenomen
afstand tussen groepen.  neemt verder toe als men de situatie van de
eigen groep onterecht vindt.
Factoren in de tweede fase van radicalisering
 Groepsprocessen en Radicalisering  er zijn andere groepsprocessen die
leiden tot het extremer worden van meningen, voorkeuren en gedrag die
uiteindelijk leiden tot radicalisering.
o Een van die processen is het extremer worden van groepen. De
belangrijke voorwaarde is daarbij dat de groep overeen komt op 1
bepaalde mening. De gemiddelde mening in de groep wordt
extremer in de richting van de meerderheid.
o Relatieve isolatie van de groep  de dreiging leidt tot aanzienlijke
druk om te isoleren en de intolerantie voor afwijkende meningen te
laten zien. Kleine groepen die zich bedreigd voelen tonen meer
saamhorigheid en cohesie (dus polarisatie), minder tolerantie en
hebben de neiging de normen en waarden van de groep te
idealiseren.
 Sociale omgeving  sociale steun is een belangrijke factor; er is een
belang van toegang tot bepaalde goederen (Denk aan instrumenteel;
versterken van inkomen/ symbolisch; bereiken van status) als gevolg van
de bereidheid om te kiezen voor het martel schappen
 Rechtvaardigheidsprocessen  niet-gelovige regimes worden ‘omver
geworpen’. Slachtoffer bestempelen als schuldig, dehumanisering van de
buitenstaande groep.


Factoren in de derde fase van radicalisering naar terrorisme