Samenvatting - PDT

Psychodynamische therapie



Inleiding
1. Introductie
 Kennis en inzicht
o Het particuliere van psychodynamische therapieën, en de daarmee verbonden
basisassumpties en therapeutische basisprincipes in eigen woorden kunnen
bespreken
 Toepassing
o Kennis kunnen herkennen in en toepassen op nieuwe informatie en kritisch kunnen
bespreken, bijv. a.h.v. een casusvignet
 Waarom belangrijk als klinisch psycholoog?
o Als klinisch psycholoog zit je in een gesprekskamer
 De bedoeling is dat de kennis gaat zakken en dat je die gaat verwerken
 Vanuit je buik iets doen is heel intuïtief en spontaan maar het moet
verwerkte kennis zijn om een keuze te maken (je moet een impliciete kennis
hebben, het is een stroom tussen je hoofd en buik)
 Als klinisch psycholoog ben jij het belangrijkste
instrument
 Er moet een soort van huwelijk zijn tussen je hoofd en
hart (het is gefundeerd vanuit je eigen kennis en
ervaringen)
 Waarom dan belang van PDT?
o ‘Dodo bird verdict’: “Everybody has won,
and all must have prizes
o Alice in wonderland: dieren zijn nat,
wedstrijdje om ter snelst droogrennen,
maar niemand heeft eraan gedacht om te
meten hoe snel ze liepen, hoe snel ze
droogden, hoe lang ze hebben gelopen 
wie heeft er nu gewonnen? Niemand
heeft gemeten dus we weten het niet 
Dodo-bird is een intelligentie vogel die zegt “nobody has won, all must have prices”
o Alle therapieën zijn ongeveer even effectief/even werkzaam om mensen te helpen
 Men heeft ontdekt dat non-specifieke factoren die niet eigen zijn een
therapie veel belangrijker zijn dan therapie specifieke factoren
 Sinds Rozensweig (1936) en zeker vanaf Luborsky, Singer, en Luborsky (1975):
o Alle therapieën zijn even effectief
 Belang van non-specifieke factoren (factoren die niet kenmerkend zijn voor
een specifieke therapie)  belang van therapie-specifieke factoren in
bepalen van therapie-uitkomst


 Taart van 100% verklaarde variantie in een
therapie-uitkomst!!
o Placebo 15% = gewoon de hoop, het
weten dat men geholpen gaat worden
(groen stukje)




1

, Psychodynamische therapie


o Grootste deel 40% = cliëntspecifieke factoren (kenmerken van cliënt en
cliëntsysteem) + dingen die buiten de therapie gebeuren (blauwe stukje)
 Het gaat over dingen waar een therapeut geen invloed op heeft
o Maar 15% therapiespecifiek (paars stukje)
 Bijv. een gedragstherapeut die huiswerk meegeeft aan de cliënt en denkt
dat dit de therapie goed maakt
o 30% waar wij als therapeut mee invloed in hebben, waar wij helpend kunnen zijn
(het gaat over de manier waarop je een therapeutische relatie gaat hebben)
o Er zit een confound in: elke therapievorm gaat de therapie relatievorm anders gaan
invullen
 Dit impliceert tevens dat psychodynamische therapie, zoals andere psychotherapeutische
stromingen, voor verschillende vormen van psychopathologie een effectieve, en dus te
overwegen, optie kan zijn


2. Inhoud
 1. Introductie: Evidence base van PDT
o Psychodynamische therapieën zijn evidence-based  vormt kern van deze cursus
 2. Basisassumpties (basisveronderstellingen) en Basisprincipes van PDT
 3. Dynamic Interpersonal Therapy (DIT) als prototype van kortdurende PDT
 4. Mentalization-Based Treatment (MBT) als prototype van langerdurende PD
o Volwassenen
o Adolescenten (MBT-A)
o Kinderen (MBT-C)

3. Examen
 Schriftelijk (on campus)
 Gesloten-boek
 Examenvragen
o Kennisvragen
 Bantwoorden op een manier dat ze merkt dat je je de leerstof eigen hebt
gemaakt, niet zomaar alles na-papegaaien
 Inzichts- en toepassingsvragen (“papieren” casussen)
 Geen verplicht handboek, maar enkele artikels die als verplicht te lezen staan  bieden
meer achtergrond (worden ook behandeld tijdens de les)




Evidence Base van PDT
1. Evidence-based?
 Stelling: Een ‘Evidence-based’ behandeling is een
behandeling die de toets van wetenschappelijk
onderzoek succesvol doorstaan heeft’



2

, Psychodynamische therapie


o De stelling is juist: Het is in onderzoek aangetoond dat de behandeling werkzaam is
o De stelling is fout: onderzoek levert geen bewijs maar zorgt eerder voor empirische
ondersteuning
 Er zouden ook andere manieren kunnen zijn dan wetenschappelijk
o De stelling was een strikvraag
 APA 2005 Presidential Task Force on Evidence-Based
Practice: “Evidence-based practice in psychology (EBPP) is the integration of the best
available research with clinical expertise in the context of patient characteristics, culture, and
preferences.”
o De term wordt vaak gelijkgesteld als wetenschappelijk onderzoek maar het niet
gelijk aan ondersteuning vanuit de wetenschap
 Evidence-based’  ‘empirically supported’
o Evidence based is veel breder als empiricially
supported!
o Via studies/experimenten wordt er na gegaan of het
al dan niet werkt
o Stelling: het is niet omdat er bij iets nu bewezen is
dat het effectief is dat dit later ook nog zal zijn en
dat er geen ruimte voor verbetering is
 Stelling niet juist maar ook niet fout
o 2 andere belangrijke componenten naast evidence
based
 Ervaring als clinicus/ klinische expertise
 Wat we leren in de klinische praktijk kan soms tegenspreken dan
wat er in onderzoek wordt gevonden
 Kenmerken van de patiënt, de cultuur en de voorkeuren van die cliënt
 Bijv. voorkeuren voor tips en handvaten dan eerder wel
gedragstherapie
o Impliceert dat evidence based als concept veel breder is dan empirically supported
 Vaak worden deze door elkaar gehaald
 Empirically supported slaat op het wetenschappelijke onderzoeksluik
o Gebrek aan bewijs (lack of evidence) is niet gelijk aan evidence of lack
 De beperking is: er is nog niet onderzocht
 Het is niet omdat een bepaalde behandeling nog niet onderzocht is dat er
geen steun zou zijn voor een behandeling
 Meten is niet hetzelfde als weten

2. Empirically supported




3

, Psychodynamische therapie


 3 luiken aan empirically supported (verschillende niveau’s van wetenschappelijke evidentie)
 In onderzoek wordt vaak vooral ingezet op:
o De effectiviteit: (werkt het? Worden mensen met depressieve klachten minder
depressief?
 Behaald een behandeling de effecten die het pretendeert te behalen
o De andere 2 luiken worden vaak verwaarloosd
 Daar is een reden voor: als het al niet werkzaam is waarom zou je dan nog
verder onderzoeken?
o Toepasselijkheid & implementeerbaarheid (perspectief van cliënt)
 Appropriateness gaat vooral over het perspectief van cliënt of cliëntsysteem
 is de behandeling ook echt afgestemd op je patiënt en wat die
hoopt/verwacht van een behandeling?
 De toepasselijkheid: vindt een patiënt dat het geholpen heeft
 Ga je in de literatuur vaak niet tegenkomen omdat ze dat samen steken met
perspectief van de therapeut
 Feasibility (haalbaarheid): in hoeverre kan een interventie waarvan
aangetoond is dat die effectief is ook in de echte wereld
geïmplementeerd worden?

Empirische ondersteuning Empirically supported
Evidence based Effectiviteit
Ervaring als clinicus Appropriateness
Kenmerken van de patiënt Feasibility


3. Psychodynamische therapie




 Van elke stroming is er een hele brede waaier van mogelijkheden die allemaal werkzaam zijn
gebleken
 3 soorten benaderingen die gradueel van elkaar verschillen, kwalitatief niet zo verschillend
o A. klassieke analytische kuur (sofa kuur)
 Het is de bedoeling om tot diepgaande persoonlijkheidsveranderingen te
komen
 Als mensen frequenter komen

4