Samenvatting Toolkit mediation.
Pagina 343 t/m 369
1. Impasses effectief doorbreken
1.1 kenmerken van een impasse
Impasses: doodlopende weg
Een impasse in een onderhandeling of mediation kan zich uiten in:
- Geen stap voorwaarts maken, in cirkeltjes draaien
- Niet tot overeenstemming komen
- Communicatie die ongecoördineerd en moeizaam verloopt
- Emoties die hoop oplopen, die niet meer productief zijn en niet zijn te normaliseren
- Terugkerende argumenten of thema’s
- Hardnekkige weerstand tegen jou of het proces
Solution focused mediators stellen vaak dat weerstand van partijen niet bestaat, dat het een concept
in het hoofd van de mediator is. Weerstand is te zien als een hulpvraag van de cliënt.
1.2 oorzaken van een impasse
Communicatie:
Een impasse die zijn oorzaak vindt in de communicatie, ontstaat doordat partijen onvoldoende
effectief kunnen communiceren. Meestal is de oorzaak niet alleen een gebrekkige
uitdrukkingsvaardigheid of het niet kunnen/willen luisteren, maar zijn er complicerende factoren.
Deze complimenterende factoren zijn bijv.: beide partijen hebben andere informatie of gaan uit van
andere aannames (ook wel ladder of inference). Door de gebrekkige informatie kunnen betrokkenen
het spoor bijster raken.
Relatie:
Impasses die worden veroorzaakt door de relatie, ontstaan vaak in langdurige relaties. Bijv. door
disfunctionele communicatiepatronen die zich in de loop van de tijd hebben ontwikkeld. Het gaat
dan om terugkerende negatieve interacties zoals agressie etc. ook persoonlijke meningsverschillen of
antipathie kunnen een relationele impasse veroorzaken.
Financieel:
Vastlopen op financiele aspecten hang veelal samen met een ‘fixed pie assumption’. Partijen gaan
ervan uit dat er maar een beperkte hoeveelheid te verdelen is. daarnaast kan een impasse ontstaan
door het toekennen van een andere prioriteit aan het beschikbaar stellen en aanwenden van
financiele middelen.
Juridisch:
een impasse op technisch-juridisch argumenten ontstaat bijv. door een andere verwachting van het
antwoord op de vraag of iedereen zich aan de voorgeschreven regels heeft gehouden of door een
andere interpretatie van de rechtsspraak (jurisprudentie).
Emoties:
Emotionele impasses ontstaan doorgaans doordat een partij wordt overheerst door emoties en
daardoor niet meer (andere) opties kan kijken, waardoor geen goede communicatie meer mogelijk is.
emoties spelen een rol in elk conflict.
1
, Wantrouwen:
Partijen in een conflict denken meestal dat de ander niet te goeder trouw handelt en dus niet te
vertrouwen is. dit heeft te maken met perspectief en interpretatie. Ook reactive devalution speelt
een rol. Daarnaast is er in veel onderhandelingen sprake van een verborgen agenda die pas ter
sprake gebracht zal worden als het vertrouwen weer volledig is hersteld. Als deze niet op tafel komt,
onstaat er een impasse.
1.3 technieken en methoden
1.3.1 tussenevaluatie van het mediationproces
Fase 1: voorbereiding en opening
Fase 1/2: openingsstatements en de eerste uitwisseling tussen partijen en inventarisatie
Fase 2: de exploratie
Fase 3: genereren van opties en onderhandeling
Fase 4/5: overeenstemming bereiken, afsluiting en afstemmen met de achterban
1.3.2 technieken
Impasses door personen:
- Hercontextualiseren: als het taalgebruik van de betrokkenen de voortgang belemmert, kun je
positief/neutraal of in een belang reframen.
- Reflecteer op de voortgang
- De spelers of de locatie veranderen; vooral bij zakelijke mediations kunnen personen wel
veranderd worden.
- Verander het spel en de spelregels
- Maak emoties hanteerbaar zonder deze te bagatalliseren, door te normaliseren.
- Laat aanwezigen naar elkaar luisteren door te (laten) parafraseren
- Probeer de communicatiepatronen te veranderen
- Ga na of er voor een betrokken gezichtsverlies dreigt; kan goed in een caucus
- Doe niets of pleeg een paradoxale intereventie
- Caucus
- Stop met de mediation
Impasses over de inhoud:
- Stuctureer het mediationproces en fractioneer de geschillenpunten
- Maak een onderhandelingsagenda
- Beland niet te snel in details en ga niet te snel naar een oplossing
- Probeer thema’s in een ander of breder denkkader te plaatsen
- Stel circulaire vragen of spiegel
- Reflecteer op de impasse of op de voortgang
- Reality testing
- Gebruik BATNA, WATNA, RATNA of ZOPA
2. verschillende percepties
Definitie Toepassing
Aannames en perspectief verhelderen
Gedachtegang, eigen kijk op Door het verhelderen van misverstanden en het verduidelijken van
gebeurtenissen en perceptie het perspectief onstaat wederzijds begrip voor de andere partij
verduidelijken. Vooroordelen en
vooronderstellingen onderzoeken
en verhelderen
2
Pagina 343 t/m 369
1. Impasses effectief doorbreken
1.1 kenmerken van een impasse
Impasses: doodlopende weg
Een impasse in een onderhandeling of mediation kan zich uiten in:
- Geen stap voorwaarts maken, in cirkeltjes draaien
- Niet tot overeenstemming komen
- Communicatie die ongecoördineerd en moeizaam verloopt
- Emoties die hoop oplopen, die niet meer productief zijn en niet zijn te normaliseren
- Terugkerende argumenten of thema’s
- Hardnekkige weerstand tegen jou of het proces
Solution focused mediators stellen vaak dat weerstand van partijen niet bestaat, dat het een concept
in het hoofd van de mediator is. Weerstand is te zien als een hulpvraag van de cliënt.
1.2 oorzaken van een impasse
Communicatie:
Een impasse die zijn oorzaak vindt in de communicatie, ontstaat doordat partijen onvoldoende
effectief kunnen communiceren. Meestal is de oorzaak niet alleen een gebrekkige
uitdrukkingsvaardigheid of het niet kunnen/willen luisteren, maar zijn er complicerende factoren.
Deze complimenterende factoren zijn bijv.: beide partijen hebben andere informatie of gaan uit van
andere aannames (ook wel ladder of inference). Door de gebrekkige informatie kunnen betrokkenen
het spoor bijster raken.
Relatie:
Impasses die worden veroorzaakt door de relatie, ontstaan vaak in langdurige relaties. Bijv. door
disfunctionele communicatiepatronen die zich in de loop van de tijd hebben ontwikkeld. Het gaat
dan om terugkerende negatieve interacties zoals agressie etc. ook persoonlijke meningsverschillen of
antipathie kunnen een relationele impasse veroorzaken.
Financieel:
Vastlopen op financiele aspecten hang veelal samen met een ‘fixed pie assumption’. Partijen gaan
ervan uit dat er maar een beperkte hoeveelheid te verdelen is. daarnaast kan een impasse ontstaan
door het toekennen van een andere prioriteit aan het beschikbaar stellen en aanwenden van
financiele middelen.
Juridisch:
een impasse op technisch-juridisch argumenten ontstaat bijv. door een andere verwachting van het
antwoord op de vraag of iedereen zich aan de voorgeschreven regels heeft gehouden of door een
andere interpretatie van de rechtsspraak (jurisprudentie).
Emoties:
Emotionele impasses ontstaan doorgaans doordat een partij wordt overheerst door emoties en
daardoor niet meer (andere) opties kan kijken, waardoor geen goede communicatie meer mogelijk is.
emoties spelen een rol in elk conflict.
1
, Wantrouwen:
Partijen in een conflict denken meestal dat de ander niet te goeder trouw handelt en dus niet te
vertrouwen is. dit heeft te maken met perspectief en interpretatie. Ook reactive devalution speelt
een rol. Daarnaast is er in veel onderhandelingen sprake van een verborgen agenda die pas ter
sprake gebracht zal worden als het vertrouwen weer volledig is hersteld. Als deze niet op tafel komt,
onstaat er een impasse.
1.3 technieken en methoden
1.3.1 tussenevaluatie van het mediationproces
Fase 1: voorbereiding en opening
Fase 1/2: openingsstatements en de eerste uitwisseling tussen partijen en inventarisatie
Fase 2: de exploratie
Fase 3: genereren van opties en onderhandeling
Fase 4/5: overeenstemming bereiken, afsluiting en afstemmen met de achterban
1.3.2 technieken
Impasses door personen:
- Hercontextualiseren: als het taalgebruik van de betrokkenen de voortgang belemmert, kun je
positief/neutraal of in een belang reframen.
- Reflecteer op de voortgang
- De spelers of de locatie veranderen; vooral bij zakelijke mediations kunnen personen wel
veranderd worden.
- Verander het spel en de spelregels
- Maak emoties hanteerbaar zonder deze te bagatalliseren, door te normaliseren.
- Laat aanwezigen naar elkaar luisteren door te (laten) parafraseren
- Probeer de communicatiepatronen te veranderen
- Ga na of er voor een betrokken gezichtsverlies dreigt; kan goed in een caucus
- Doe niets of pleeg een paradoxale intereventie
- Caucus
- Stop met de mediation
Impasses over de inhoud:
- Stuctureer het mediationproces en fractioneer de geschillenpunten
- Maak een onderhandelingsagenda
- Beland niet te snel in details en ga niet te snel naar een oplossing
- Probeer thema’s in een ander of breder denkkader te plaatsen
- Stel circulaire vragen of spiegel
- Reflecteer op de impasse of op de voortgang
- Reality testing
- Gebruik BATNA, WATNA, RATNA of ZOPA
2. verschillende percepties
Definitie Toepassing
Aannames en perspectief verhelderen
Gedachtegang, eigen kijk op Door het verhelderen van misverstanden en het verduidelijken van
gebeurtenissen en perceptie het perspectief onstaat wederzijds begrip voor de andere partij
verduidelijken. Vooroordelen en
vooronderstellingen onderzoeken
en verhelderen
2
