1) LEVEN:
1.1) BIOLOGISCHE EENHEID
1.1.1) DE CEL: SUBMICROSCOPISCH
Prokaryote cellen: Eukaryote cellen:
• GEEN kern • WEL kern
→ Erfelijk materiaal vrij in cel
Bacteriën Schimmelcellen Plantencellen Dierlijke cellen
• Celwand • Celwand • Celwand • Geen celwand
• Geen bladgroenkorrels • Geen • Bladgroenkorrels • Geen bladgroenkorrels
• Geen vacuole bladgroenkorrels • één grote vacuole • Geen/enkele kleine
vacuole
Onderdelen Bacterie Plantencel Dierencel
Celkern Ja Ja Ja
Celmembraan Ja Ja Ja
Celwand Nee Ja Nee
Ribosomen Ja Ja Ja
Vacuolen Kan, maar zeldzaam Ja (groot) Nee
Lysosomen Nee Nee Ja
Centriolen Ja Nee Nee
Plastiden Nee Ja Nee
Mitochondriën Nee Ja Ja
Endoplasmatisch reticulum Nee Ja Ja
Golgi-apparaat Nee Ja Ja
Cytoskelet Ja Ja Ja
Microtubuli Nee Ja Nee
Cytoplasma Ja Ja Ja
,PLANTENCEL:
DIERENCEL:
= inhoud van de cel
Bestaat uit:
CYTOPLASMA Alle cellen • Water
• Stoffen opgelost in water
• Alle celorganellen
= omgeven membraan rond cytoplasma en de organellen
Dierlijke cellen = buitenkant cel
Planten/schimmels = nog celwand errond
CELMEMBRAAN Alle cellen Functie:
• Afsluiting
• Selectieve stofuitwisseling met de omgeving
• Communicatie/Interactie met andere cellen
= wand buiten het celmembraan
Functie:
Alle cellen behalve
CELWAND
Dierlijke cellen • Geeft cel de nodige stevigheid tegen krachten die erop worden
uitgeoefend
• Beschermt cel tegen indringers
, = netwerk van eiwitten dat verbonden is met celmembraan
3 functies:
• Verstevigt de cel en geeft haar vorm
CYTOSKELET Alle cellen
• Verkeersnet bij het transport van stoffen door de cel
• Vervormings- en bewegingsstructuur die cellen het mogelijk
maakt om zich voort te bewegen
= ligt nauw in contact met het Endoplasmatisch reticulum
Functie:
Alle cellen behalve • Eiwitten worden omgebouwd + opgeslagen /getransporteerd
GOLGI-APPARAAT
Prokaryote cellen naar andere delen van cel
• Produceert lipiden
• Verpakken van moleculen om ze klaar te maken voor transport
= bevinden zich op het ruwe ER
RIBOSOMEN Alle cellen Functie:
• Rol bij de eiwitsynthese
= netwerk van membranen rond celkern
ENDOPLASMATISCH Alle cellen behalve
Verbonden met de kern en celmembraan
RETICULUM Prokaryote cellen
→ Kan eiwit maken
= blaasjes verantwoordelijk voor de afbraak van allerlei
LYSOSOMEN Alleen dierlijke cellen afvalproducten en groter molecule
Worden geproduceerd door Golgi-apparaat
= met vocht opgevulde blaasjes die omgeven zijn door een
vacuolenmembraan
• Jonge cellen = meerdere kleine vacuolen
→ Verenigen zich later tot 1 grote
Als deze vergroot wordt de cel uitgerekt
VACUOLE Alleen plantencellen = celstrekking → versteviging en groei
Functie:
• Reservestoffen opslaan
• Extra stevigheid → vacuole goed gevuld is
• Pigmenten = kleur van de bloem
= productie van de energie die de cel nodig heeft voor de
Alle cellen behalve verschillende processen
MITOCHONDRIËN
Prokaryote cellen Er is een verband tussen het aantal mitochondriën in de cel en de
energiebehoefte
= organellen die vetdruppels bevatten
• Eigen DNA
PLASTIDEN Alleen plantencellen
• Eigen ribosomen
• Omgeven door dubbel membraan
= bevat het DNA van de cel
Alle cellen behalve • Elke cel heeft kopie van erfelijk materiaal
CELKERN
Prokaryote cellen • Regelt de processen van DNA, RNA, chromosomen en erfelijk
materiaal
= buisvormige eiwitstructuren opgebouwd uit eiwit tubuline
Functie:
Alle cellen behalve Van belang bij:
MICROTUBULI
Prokaryote cellen • Celdeling
• Celmigratie
• Intracellulair transport
1.1) BIOLOGISCHE EENHEID
1.1.1) DE CEL: SUBMICROSCOPISCH
Prokaryote cellen: Eukaryote cellen:
• GEEN kern • WEL kern
→ Erfelijk materiaal vrij in cel
Bacteriën Schimmelcellen Plantencellen Dierlijke cellen
• Celwand • Celwand • Celwand • Geen celwand
• Geen bladgroenkorrels • Geen • Bladgroenkorrels • Geen bladgroenkorrels
• Geen vacuole bladgroenkorrels • één grote vacuole • Geen/enkele kleine
vacuole
Onderdelen Bacterie Plantencel Dierencel
Celkern Ja Ja Ja
Celmembraan Ja Ja Ja
Celwand Nee Ja Nee
Ribosomen Ja Ja Ja
Vacuolen Kan, maar zeldzaam Ja (groot) Nee
Lysosomen Nee Nee Ja
Centriolen Ja Nee Nee
Plastiden Nee Ja Nee
Mitochondriën Nee Ja Ja
Endoplasmatisch reticulum Nee Ja Ja
Golgi-apparaat Nee Ja Ja
Cytoskelet Ja Ja Ja
Microtubuli Nee Ja Nee
Cytoplasma Ja Ja Ja
,PLANTENCEL:
DIERENCEL:
= inhoud van de cel
Bestaat uit:
CYTOPLASMA Alle cellen • Water
• Stoffen opgelost in water
• Alle celorganellen
= omgeven membraan rond cytoplasma en de organellen
Dierlijke cellen = buitenkant cel
Planten/schimmels = nog celwand errond
CELMEMBRAAN Alle cellen Functie:
• Afsluiting
• Selectieve stofuitwisseling met de omgeving
• Communicatie/Interactie met andere cellen
= wand buiten het celmembraan
Functie:
Alle cellen behalve
CELWAND
Dierlijke cellen • Geeft cel de nodige stevigheid tegen krachten die erop worden
uitgeoefend
• Beschermt cel tegen indringers
, = netwerk van eiwitten dat verbonden is met celmembraan
3 functies:
• Verstevigt de cel en geeft haar vorm
CYTOSKELET Alle cellen
• Verkeersnet bij het transport van stoffen door de cel
• Vervormings- en bewegingsstructuur die cellen het mogelijk
maakt om zich voort te bewegen
= ligt nauw in contact met het Endoplasmatisch reticulum
Functie:
Alle cellen behalve • Eiwitten worden omgebouwd + opgeslagen /getransporteerd
GOLGI-APPARAAT
Prokaryote cellen naar andere delen van cel
• Produceert lipiden
• Verpakken van moleculen om ze klaar te maken voor transport
= bevinden zich op het ruwe ER
RIBOSOMEN Alle cellen Functie:
• Rol bij de eiwitsynthese
= netwerk van membranen rond celkern
ENDOPLASMATISCH Alle cellen behalve
Verbonden met de kern en celmembraan
RETICULUM Prokaryote cellen
→ Kan eiwit maken
= blaasjes verantwoordelijk voor de afbraak van allerlei
LYSOSOMEN Alleen dierlijke cellen afvalproducten en groter molecule
Worden geproduceerd door Golgi-apparaat
= met vocht opgevulde blaasjes die omgeven zijn door een
vacuolenmembraan
• Jonge cellen = meerdere kleine vacuolen
→ Verenigen zich later tot 1 grote
Als deze vergroot wordt de cel uitgerekt
VACUOLE Alleen plantencellen = celstrekking → versteviging en groei
Functie:
• Reservestoffen opslaan
• Extra stevigheid → vacuole goed gevuld is
• Pigmenten = kleur van de bloem
= productie van de energie die de cel nodig heeft voor de
Alle cellen behalve verschillende processen
MITOCHONDRIËN
Prokaryote cellen Er is een verband tussen het aantal mitochondriën in de cel en de
energiebehoefte
= organellen die vetdruppels bevatten
• Eigen DNA
PLASTIDEN Alleen plantencellen
• Eigen ribosomen
• Omgeven door dubbel membraan
= bevat het DNA van de cel
Alle cellen behalve • Elke cel heeft kopie van erfelijk materiaal
CELKERN
Prokaryote cellen • Regelt de processen van DNA, RNA, chromosomen en erfelijk
materiaal
= buisvormige eiwitstructuren opgebouwd uit eiwit tubuline
Functie:
Alle cellen behalve Van belang bij:
MICROTUBULI
Prokaryote cellen • Celdeling
• Celmigratie
• Intracellulair transport
