Samenvatting Artikelen In the Best Interest of the Child (Barnes & McDougall en Notini)

A Genealogy of the CRC – Barnes (2014)
CRC = Convention of the Rights of the Child = Internationale Verdrag van de Rechten van het Kind
(IVRK). Hierna verwijs ik telkens naar de IVRK.

In de IVRK staan de algemene rechten van het kind beschreven. In dit artikel worden echter
verschillende kritiekpunten op de IVRK beschreven. Zo wordt er een onderscheid gemaakt tussen
kinderen in het Westen en kinderen in het Zuiden van de wereld, oftewel: de rechten zijn niet
universeel.

Bij het opstellen van het IVRK is er een bepaalde groep kinderen in gedachten genomen, namelijk de
blanke, Westerse kinderen. De rest van de kinderen die niet in dit plaatje vallen, worden
buitengesloten.

Visie op kindertijd
In de IVRK worden twee visies van kindertijd met elkaar versmolten:
 Een kind is iemand die fysiek en mentaal nog niet rijp is  het is nog in ontwikkeling
 Een kind is iemand die zich ontwikkelt tot rijpheid, oftewel: volwassenheid

Het IVRK is een Westers verdrag. Dat kun je zien aan twee elementen:
 Alle rechten zijn gebaseerd op de Westerse begrippen van vrijheid (kinderen in het zuiden
van de wereld hebben deze vrijheden niet altijd). VB: kinderen gaan naar school en hoeven
niet te werken.
 Er wordt vanuit gegaan dat er zoiets bestaat als een universeel kindmodel met universele
basisbehoeftes en dat deze allemaal op dezelfde manier vervuld kunnen worden. VB: ieder
kind heeft de behoefte om te spelen, maar kinderen in het zuiden van de wereld voelen bv ook
de verantwoordelijkheid om geld te verdienen.

Kritiek op de IVRK
 Eerste kritiekpunt: de kindertijd wordt als universeel beschreven. Met andere woorden:
kindertijd is cultuur onafhankelijk.

De kindertijd is echter een sociaal construct. Het is per cultuur verschillend hoe de kindertijd wordt
ingevuld. Kinderen in het Westen leven heel anders dan kinderen in het Zuiden van de wereld.

 Tweede kritiekpunt: kinderen worden als afhankelijk van volwassenen beschreven.

Hiermee wordt het idee dat kinderen zelf ook actief en verantwoordelijk zijn, genegeerd. Sommige
kinderen moeten bijvoorbeeld al werken, hier wordt geen rekening mee gehouden. Ook in Westerse
landen zijn er kinderen die niet aan de standaarden van de ‘kindertijd’ voldoen.
Artikel 31 zegt bijvoorbeeld dat alle kinderen recht hebben op vrije tijd, uitrusten etc. Niet alle
kinderen hebben echter een zorgeloos bestaan. Kinderen die dit niet hebben, worden hiermee
buitengesloten.

 Derde kritiekpunt: er wordt een ideaalbeeld van afhankelijkheid van volwassenen geschetst
 biologische ouders zouden beter dan zijn dan andere relaties.

Niet alle kinderen zijn afhankelijk van volwassenen. Sommigen staan er alleen voor in het leven en
moeten bijvoorbeeld voor hun broertjes/zusjes zorgen. Bovendien zijn er veel kinderen die bij
pleegouders wonen of zijn geadopteerd.

, Het IVRK beschrijft dat alle kinderen die niet onder de standaarden van de ‘kindertijd’ vallen, een
interventie nodig hebben (van de staat/regering). Dit zijn dus alle kinderen die op straat leven, geen
afhankelijke volwassene hebben etc. Volgens het IVRK leven deze kinderen in een problematische
situatie en zijn het ‘probleemkinderen’.

Bovendien negeert het IVRK de problemen van kinderen die wel in een gezinssituatie opgroeien. Ook
deze kinderen ervaren problemen, maar dan op een heel ander niveau. Denk aan:
genderdiscriminatie (jongetjes worden voorgetrokken). Deze problemen worden echter genegeerd in
het IVRK. Daarbij wordt de aandacht van professionals vaak getrokken door kinderen die veel
stress/armoede ervaren  andere problematiek/kinderen worden als irrelevant gezien en hiermee
genegeerd.

Kortom: ‘de normale kindertijd’ is op weinig kinderen van toepassing. Bijna ieder kind heeft zo wel
zijn eigen problemen. Oftewel: kindertijd is niet generaliseerbaar  het kan niet worden samengevat
in 1 verdrag.

Het belang van familie wordt heel erg opgehemeld in het IVRK. Volgens het IVRK heeft ieder kind een
verantwoordelijke volwassene nodig. Kinderen die dit niet hebben, krijgen hierdoor weinig tot geen
aandacht/hulp.

Kind als hoofd van het gezin
Definitie van een kind volgens de IVRK: een kind wordt verzorgd door een verantwoordelijke
ouder/volwassene  geldt echter niet voor iedereen.

Zorg wordt in heel veel artikelen genoemd en staat hiermee centraal in het IVRK. Echter niet alle
kinderen ontvangen dit, waarmee ze buiten het IVRK vallen en essentiële rechten missen. Volgens
het IVRK kunnen kinderen namelijk niet zelf die zorg/verantwoordelijkheid dragen. Het IVKR maakt
het hebben van een familie of ouder noodzakelijk om recht te hebben op bepaalde rechten.

Daarbij zijn er sommige kinderen die wel ouders hebben, maar deze ouders zijn incapabel of zijn
buiten beeld. De staat mag dan de verantwoordelijkheid dragen over deze kinderen. Dit staat
vermeld in Artikel 3. Voorwaarden hierbij:
 De staat moet willen ingrijpen
 De interventie moet de huidige situatie van het kind verbeteren
 Het kind wil zelf ook hulp van de staat

Kinderen mogen dus meebeslissen of ze wel of niet hulp willen van de staat, maar de waarde van
hun visie wordt afgewogen aan de hand van hun leeftijd en rijpheid. Met andere woorden: het IVRK
ziet het kind als incapabel en volwassenen als capabel. De vraag die je je hierbij kunt stellen, is: is het
wel eerlijk om kinderen als afhankelijk te zien en dus niet mee te laten beslissen?

Het IVRK sluit hiermee alsnog een grote groep kinderen buiten. Bovendien tonen veel staten weinig
wil en betrokkenheid met het IVRK, omdat het zakelijke verdragen zijn.

Kinderen die buiten het IVRK vallen
In het IVRK worden drie situaties van kinderen beschreven die buiten het IVRK vallen:
1. Kinderen van ouders met een alcoholverslaving
2. Kinderen van wie de ouders HIV/Aids hebben
3. Straatkinderen