– PHILLIPE VANDAELE
De regelgeving verschilt in de 3 gemeenschappen. We bekijken het Vlaamse jeugdrecht tijdens dit opleidingsonderdeel.
1 LES 1
1.1 INLEIDING
Een heel grote spelen is de Vlaamse overheid. Binnen Vlaanderen heb je een minister van welzijn en sinds kort ook
een minister van justitie en veiligheid.
Recht = vertaling van een samenleving waarbij men probeert orde en structuur te brengen binnen deze realiteit
Recht = een beperkte vertaling van de realiteit
Recht = oordeel van de realiteit en (hulp)middelen binnen deze realiteit
Recht is voor de mensen
!! vergeet de mensen niet !!
Bij het jeugdrecht is de sfeer anders (niet enkel wetten en elkaar “pakken” op de kleine dingen, bij het jeugdrecht is het
menselijke ook heel belangrijk)
CORONA … en plots is niets nog vanzelfsprekend!
Afspreken met vrienden in de tuin → geluidsoverlast → politiecontrole → 5 i.p.v. 4 → verhoor door politie → BE AWARE!!
Deze vrienden worden verhoord (waren jongeren), daarna moeten zij bellen naar de PdK. Hij beslist dat die jongeren
de dag erna naar de JRB moeten. → Er is hier voor het recht niets fouts gelopen, het recht is juist toegepast. Maar na
het verhaal te horen heeft de JR toch beslist om ze te laten beschikken.
Jongeren = universeel
Rechten voor jongeren = universeel?
1.1.1 WAT VALT ER ONDER HET JEUGDRECHT?
- Een persoon die een MOF pleegt, spreken we nu van een jeugddelinquent
- Kinderen met verontrustende opvoedingssituatie (VOS)
- Slachtoffers van misdrijven
- Onderscheid tussen JRB en familierechtbank
o Bovenstaande dingen behoren tot de JRB
o Ouders die uit elkaar gaan en zaken m.b.t. de kinderen behoord tot de familierechtbank Vb. Waar verblijft
het kind, geldzaken...
▪ Als de strijd te groot wordt, en het kind komt in een verontrustende opvoedingssituatie, het ziet te
hard af, dan gaat dit naar de JRB. De familierechtbank blijft bevoegd, maar de beslissingen zullen
genomen worden door de JR.
1
,1.1.2 FOTO OLIFANTEN
Niet iedereen bekijkt bepaalde zaken op dezelfde manier.
- Een autistisch kind gaat enkel kleuren en zaken beschrijven, niets met emoties.
- Fantasierijk kind is, dan gaat het over gevoelens of andere fantasierijke dingen.
- Je moet bekijken hoe anderen bepaalde zaken zien. En hoe bepaalde personen zaken voelen (gevoelens in een
foto of bepaalde situatie)
- Inleven/waarnemen
- Wat zijn de feiten/ omgeving
1.1.3 WAARNEMEN MET DE BRIL VAN HET JEUGDRECHT
- Kennis van andere rechtstakken
- Vooroordelen
- De feiten / omgeving
- Inleven / waarnemen
- …
Voorbeeld: jongen betrokken bij zware overval met geweld, tijdens het verhoor zit hij de hele tijd te lachen.
- Het feit is dat hij lacht, de feiten die hij heeft gepleegd.
- De eerste reactie is dat je zeer kwaad wordt, als je hierop voortgaat kan je verkeerde dingen zeggen door je
frustratie. Als jongeren dit doen, dan weet je dat deze jongeren emotioneel helemaal geblokkeerd zijn.
- Belangrijk dat je niet meegaat met je vooroordelen of irritaties
1.1.4 INFORMATIE
- De goede zaken zijn de zaken waar je veel informatie krijgt. De slechte zijn diegene waar je geen of nauwelijks
informatie hebt.
- Via politionele weg heb je meestal meer informatie (PV, procureur die beslist om de JR te belasten).
- Er wordt gebeld voor informatie en daarna op papier gezet. Als er cruciale stukken dus niet in staan doordat het
niet op papier werd gezet, dan is dit informatie die mist in het dossier van de JR.
- JR houdt zich bezig met verzamelen en onderzoeken van informatie zoals de thuissituatie van het kind…
1.1.5 BELANGRIJKE VRAGEN
- Wat doe je met al die informatie?
- Hoe ga je daarmee om?
- Wat is er nodig om controle te houden over al die informatie?
- Hoe vind je je weg hierin terug?
2
,1.1.6 WAT IS JEUGDRECHT VOOR DE LECTOR?
Gedwongen
hulpverlening
VOS Minderjarige Jeugddelinquentie
(vroeger de MOF)
Vrijwillige
hulpverlening
Collocatie - Gedwongen opname in psychiatrisch centrum
- Vb. Iemand die van de brug dreigt te springen, hierbij de is kans groot dat deze
persoon wordt gecolloqueerd
- Collocatie bij minderjarige gebeurt door de JR
Uithandengeving Het jeugdrecht volstaat niet meer voor deze situatie en zal het uithandengegeven worden.
Een zaak die nu loopt: in het asielcentrum van Ranst is er een jongetje vermoord (2 jaar
geleden). 2 zijn er opgepakt, men dacht toen dat dit 2 meerderjarige waren. Nu blijkt dat
dat 1 ervan op de moment van de feiten minderjarig was.
De zaak werd nu terug naar de JR gestuurd. De JR moet nu beslissen of de zaak
uithanden gegeven wordt of niet.
Maatregelen tegen Ouderlijk gezag van ouders kan ontnomen worden.
ouders
Geschillen tijdens of Meeste vragen in de praktijk gaan hierover
na scheiding van
ouders
De ouders kunnen het dossier van de jongere steeds inkijken, behalve als er aanwijzingen zijn dat een of beide ouders
betrokken is in dergelijke misdrijven.
Bij VOS-jongeren is de hulpverlening altijd gedwongen!
In psychiatrie wel probleem, je kan niet een persoon gedwongen opnemen, zo werken wij niet. Hij moet vrijwillig
openstaan aan deze hulpverlening.
1.2 GESCHIEDENIS
1.2.1 19 D E EEUW
- Strafrechter → gevangenisstraf
- > 16 jaar = schuldbekwaam
- < 16 = voldoende oordeel des onderscheids???
o Ja? Gevangenisstraf
o Nee? Vrijspraak → slechte opvoeding → verbeteringshuis / liefdadigheidsinstelling
ENKEL BIJ PLEGEN VAN MISDRIJVEN (GEEN VOS)
3
, 1.2.2 WET VAN 1912
- Apart soort strafrecht
- Niet meer straffen maar begeleiden van jongeren
- > 16 jaar: strafrechter
- < 16 jaar: kinderrechter
o KINDERRECHTER → bevoegd misdrijven (MOF) (‘strafrecht’) EN preventief optreden (VOS)
(beschermingsrecht) zonder dat misdrijf werd gepleegd
o Ontzetting ouderlijke macht
1.2.3 WET VAN 1965 (NOG STEEDS VAN TOEPASSING)
- Jeugdbeschermingsrecht
- Strafrechtelijke verantwoordelijkheid: 18 jaar
- Kinderrechter → JR
- Jeugdbeschermingscomité → POS (VOS)
- Focus op persoonlijkheid van jongeren en omgeving
- Jongeren worden afzonderlijk berecht (mededaders)
o Dus elks een apart proces + persoonlijke begeleiding
- POS (VOS) en MOF jongeren worden NIET gescheiden in voorzieningen
o POS en MOF wordt in z’n geheel bekeken.
1.2.4 6 D E STAATSHERVORMING SINDS 1980
Persoonsgebonden materie → gemeenschappen (decreten / ordonnanties)
restcategorie → federaal (wetten)
1.2.5 LAATSTE STAND VAN ZAKEN M.B.T. OVERDRACHT VAN BEVOEGDH EDEN VAN DE
GEMEENSCHAPPEN
- Decreet integrale jeugdhulp (2013)
- Decreet jeugddelinquentierecht (2019)
Hier is het het één of het ander. Tegenwoordig zijn ze steeds meer bruggen aan het zoeken tussen de 2.
1.3 WIE IS BEVOEGD?
1.3.1 PROBLEEM MET SAMEN WERKING: GEMEENSCH APPEN / FEDERALE OVERHEID
De JR beslist MAAR is afhankelijk van de middelen die de gemeenschappen ter beschikking stellen!
- Er is nu een wachtlijst voor hulpverlening. Dit zou niet mogen kunnen. Als een kind een bed nodig heeft, dan moeten
ze ervoor zorgen dat die een bed krijgt.
Vergelijk positie onderzoeksrechter!
- Dit zou hetzelfde zijn als een zware crimineel niet naar de gevangenis kan gaan omdat er geen plaats is.
Onderzoeksrechter probeert dan ook te regelen om die persoon binnen te krijgen.
1.3.2 EN WAT MET…
Psychiatrie? (volksgezondheid)
Uitvoering collocatie? (justitie)
Politie (Binnenlandse zaken)
FEDERALTE MATERIE → MAAR → VERSCHILLENDE MINISTERIES
4
De regelgeving verschilt in de 3 gemeenschappen. We bekijken het Vlaamse jeugdrecht tijdens dit opleidingsonderdeel.
1 LES 1
1.1 INLEIDING
Een heel grote spelen is de Vlaamse overheid. Binnen Vlaanderen heb je een minister van welzijn en sinds kort ook
een minister van justitie en veiligheid.
Recht = vertaling van een samenleving waarbij men probeert orde en structuur te brengen binnen deze realiteit
Recht = een beperkte vertaling van de realiteit
Recht = oordeel van de realiteit en (hulp)middelen binnen deze realiteit
Recht is voor de mensen
!! vergeet de mensen niet !!
Bij het jeugdrecht is de sfeer anders (niet enkel wetten en elkaar “pakken” op de kleine dingen, bij het jeugdrecht is het
menselijke ook heel belangrijk)
CORONA … en plots is niets nog vanzelfsprekend!
Afspreken met vrienden in de tuin → geluidsoverlast → politiecontrole → 5 i.p.v. 4 → verhoor door politie → BE AWARE!!
Deze vrienden worden verhoord (waren jongeren), daarna moeten zij bellen naar de PdK. Hij beslist dat die jongeren
de dag erna naar de JRB moeten. → Er is hier voor het recht niets fouts gelopen, het recht is juist toegepast. Maar na
het verhaal te horen heeft de JR toch beslist om ze te laten beschikken.
Jongeren = universeel
Rechten voor jongeren = universeel?
1.1.1 WAT VALT ER ONDER HET JEUGDRECHT?
- Een persoon die een MOF pleegt, spreken we nu van een jeugddelinquent
- Kinderen met verontrustende opvoedingssituatie (VOS)
- Slachtoffers van misdrijven
- Onderscheid tussen JRB en familierechtbank
o Bovenstaande dingen behoren tot de JRB
o Ouders die uit elkaar gaan en zaken m.b.t. de kinderen behoord tot de familierechtbank Vb. Waar verblijft
het kind, geldzaken...
▪ Als de strijd te groot wordt, en het kind komt in een verontrustende opvoedingssituatie, het ziet te
hard af, dan gaat dit naar de JRB. De familierechtbank blijft bevoegd, maar de beslissingen zullen
genomen worden door de JR.
1
,1.1.2 FOTO OLIFANTEN
Niet iedereen bekijkt bepaalde zaken op dezelfde manier.
- Een autistisch kind gaat enkel kleuren en zaken beschrijven, niets met emoties.
- Fantasierijk kind is, dan gaat het over gevoelens of andere fantasierijke dingen.
- Je moet bekijken hoe anderen bepaalde zaken zien. En hoe bepaalde personen zaken voelen (gevoelens in een
foto of bepaalde situatie)
- Inleven/waarnemen
- Wat zijn de feiten/ omgeving
1.1.3 WAARNEMEN MET DE BRIL VAN HET JEUGDRECHT
- Kennis van andere rechtstakken
- Vooroordelen
- De feiten / omgeving
- Inleven / waarnemen
- …
Voorbeeld: jongen betrokken bij zware overval met geweld, tijdens het verhoor zit hij de hele tijd te lachen.
- Het feit is dat hij lacht, de feiten die hij heeft gepleegd.
- De eerste reactie is dat je zeer kwaad wordt, als je hierop voortgaat kan je verkeerde dingen zeggen door je
frustratie. Als jongeren dit doen, dan weet je dat deze jongeren emotioneel helemaal geblokkeerd zijn.
- Belangrijk dat je niet meegaat met je vooroordelen of irritaties
1.1.4 INFORMATIE
- De goede zaken zijn de zaken waar je veel informatie krijgt. De slechte zijn diegene waar je geen of nauwelijks
informatie hebt.
- Via politionele weg heb je meestal meer informatie (PV, procureur die beslist om de JR te belasten).
- Er wordt gebeld voor informatie en daarna op papier gezet. Als er cruciale stukken dus niet in staan doordat het
niet op papier werd gezet, dan is dit informatie die mist in het dossier van de JR.
- JR houdt zich bezig met verzamelen en onderzoeken van informatie zoals de thuissituatie van het kind…
1.1.5 BELANGRIJKE VRAGEN
- Wat doe je met al die informatie?
- Hoe ga je daarmee om?
- Wat is er nodig om controle te houden over al die informatie?
- Hoe vind je je weg hierin terug?
2
,1.1.6 WAT IS JEUGDRECHT VOOR DE LECTOR?
Gedwongen
hulpverlening
VOS Minderjarige Jeugddelinquentie
(vroeger de MOF)
Vrijwillige
hulpverlening
Collocatie - Gedwongen opname in psychiatrisch centrum
- Vb. Iemand die van de brug dreigt te springen, hierbij de is kans groot dat deze
persoon wordt gecolloqueerd
- Collocatie bij minderjarige gebeurt door de JR
Uithandengeving Het jeugdrecht volstaat niet meer voor deze situatie en zal het uithandengegeven worden.
Een zaak die nu loopt: in het asielcentrum van Ranst is er een jongetje vermoord (2 jaar
geleden). 2 zijn er opgepakt, men dacht toen dat dit 2 meerderjarige waren. Nu blijkt dat
dat 1 ervan op de moment van de feiten minderjarig was.
De zaak werd nu terug naar de JR gestuurd. De JR moet nu beslissen of de zaak
uithanden gegeven wordt of niet.
Maatregelen tegen Ouderlijk gezag van ouders kan ontnomen worden.
ouders
Geschillen tijdens of Meeste vragen in de praktijk gaan hierover
na scheiding van
ouders
De ouders kunnen het dossier van de jongere steeds inkijken, behalve als er aanwijzingen zijn dat een of beide ouders
betrokken is in dergelijke misdrijven.
Bij VOS-jongeren is de hulpverlening altijd gedwongen!
In psychiatrie wel probleem, je kan niet een persoon gedwongen opnemen, zo werken wij niet. Hij moet vrijwillig
openstaan aan deze hulpverlening.
1.2 GESCHIEDENIS
1.2.1 19 D E EEUW
- Strafrechter → gevangenisstraf
- > 16 jaar = schuldbekwaam
- < 16 = voldoende oordeel des onderscheids???
o Ja? Gevangenisstraf
o Nee? Vrijspraak → slechte opvoeding → verbeteringshuis / liefdadigheidsinstelling
ENKEL BIJ PLEGEN VAN MISDRIJVEN (GEEN VOS)
3
, 1.2.2 WET VAN 1912
- Apart soort strafrecht
- Niet meer straffen maar begeleiden van jongeren
- > 16 jaar: strafrechter
- < 16 jaar: kinderrechter
o KINDERRECHTER → bevoegd misdrijven (MOF) (‘strafrecht’) EN preventief optreden (VOS)
(beschermingsrecht) zonder dat misdrijf werd gepleegd
o Ontzetting ouderlijke macht
1.2.3 WET VAN 1965 (NOG STEEDS VAN TOEPASSING)
- Jeugdbeschermingsrecht
- Strafrechtelijke verantwoordelijkheid: 18 jaar
- Kinderrechter → JR
- Jeugdbeschermingscomité → POS (VOS)
- Focus op persoonlijkheid van jongeren en omgeving
- Jongeren worden afzonderlijk berecht (mededaders)
o Dus elks een apart proces + persoonlijke begeleiding
- POS (VOS) en MOF jongeren worden NIET gescheiden in voorzieningen
o POS en MOF wordt in z’n geheel bekeken.
1.2.4 6 D E STAATSHERVORMING SINDS 1980
Persoonsgebonden materie → gemeenschappen (decreten / ordonnanties)
restcategorie → federaal (wetten)
1.2.5 LAATSTE STAND VAN ZAKEN M.B.T. OVERDRACHT VAN BEVOEGDH EDEN VAN DE
GEMEENSCHAPPEN
- Decreet integrale jeugdhulp (2013)
- Decreet jeugddelinquentierecht (2019)
Hier is het het één of het ander. Tegenwoordig zijn ze steeds meer bruggen aan het zoeken tussen de 2.
1.3 WIE IS BEVOEGD?
1.3.1 PROBLEEM MET SAMEN WERKING: GEMEENSCH APPEN / FEDERALE OVERHEID
De JR beslist MAAR is afhankelijk van de middelen die de gemeenschappen ter beschikking stellen!
- Er is nu een wachtlijst voor hulpverlening. Dit zou niet mogen kunnen. Als een kind een bed nodig heeft, dan moeten
ze ervoor zorgen dat die een bed krijgt.
Vergelijk positie onderzoeksrechter!
- Dit zou hetzelfde zijn als een zware crimineel niet naar de gevangenis kan gaan omdat er geen plaats is.
Onderzoeksrechter probeert dan ook te regelen om die persoon binnen te krijgen.
1.3.2 EN WAT MET…
Psychiatrie? (volksgezondheid)
Uitvoering collocatie? (justitie)
Politie (Binnenlandse zaken)
FEDERALTE MATERIE → MAAR → VERSCHILLENDE MINISTERIES
4
