Medische Microbiologie
Diagnostiek
Inhoud
Les 1 – Luchtweginfecties.......................................................................................................................2
CASUS 1: Pharyngitis = keelontsteking...............................................................................................2
CASUS 2: Acute bronchitis..................................................................................................................3
CASUS 3: Pneumonie = longontsteking...............................................................................................3
CASUS 4 = COVID-19...........................................................................................................................4
CASUS 5 = Tuberculose.......................................................................................................................5
CASUS 6 = Q-koorts............................................................................................................................5
Les 2 – Urineweginfecties.......................................................................................................................7
Nieren.................................................................................................................................................7
Les 3 – Antibiotica en Resistentie.........................................................................................................10
Detectie van resistentie....................................................................................................................11
BRMO...............................................................................................................................................11
Beta-lactam......................................................................................................................................11
Beta-lactamases...............................................................................................................................12
ESBL..............................................................................................................................................12
Carbapenemase............................................................................................................................12
MRSA............................................................................................................................................12
Les 4 – Infecties van het zenuwstelsel en sepsis...................................................................................14
Les 5 – Infecties van het maagdarmkanaal...........................................................................................16
Casus 1..............................................................................................................................................16
Casus 2..............................................................................................................................................16
Casus 3..............................................................................................................................................17
Les 6 – Afweer stoornissen...................................................................................................................18
Les 7 – Huid..........................................................................................................................................20
IN HET LAB........................................................................................................................................20
HOE...................................................................................................................................................20
ONTSTEKING.....................................................................................................................................20
INFECTIES – van oppervlakte naar dieper.........................................................................................22
ENGE INFECTIES (NECROTISEREND = vleesetend)............................................................................22
Les 8 – SOA’s.........................................................................................................................................24
,Les 1 – Luchtweginfecties
De luchtwegen worden verdeeld tussen bovenste en lagere luchtwegen. De stembanden
onderscheiden deze twee luchtwegen. De bovenste luchtwegen, met de infecties:
- Neusholte en sinus = holte rhinitis, sinusitis
- Pharynx = slokdarmhoofd pharyngitis, tonsillitis
- Larynx = strottenhoofd laryngitis
- Epiglottis = strotklepje epiglottitis
Andere infecties zijn otitis media, ontsteking aan het middenoor en conjuctivitis, ontsteking aan het
oogbindvlies.
De lagere luchtwegen:
- Trachea = luchtpijp
- Bronchus = eerste vertakking van de luchtpijp
- Bronchioli = kleinste vertakking van de luchtpijp
- Alveoli
De luchtwegen hebben hun eigen afweer, dit bestaat uit trilharen, antibacteriele componenten
(lysozym), slijmproductie en alveolaire macrofagen.
Infecties van de luchtwegen eindigen allemaal op -itis. De bovenste luchtweginfecties worden vooral
veroorzaakt door virussen, waardoor rust de belangrijkste behandeling is. De virussen hebben allerlei
seizoenen waarin ze naar buiten komen met veel besmettingen. Door corona is dit allemaal
overhoop gehaald, waardoor er nu virussen besmettingen geven welke nog niet in het seizoen zijn.
CASUS 1: Pharyngitis = keelontsteking
Symptomen:
- Keelpijn
- Opgezwollen keelamandelen en lymfeklieren
- Koorts
Verwekkers:
- Rhinovirus
- Coronavirus
- Adenovirus
- Herpes virus type 1 en 2
- EBV
- Influenza A en B
Naast virussen zijn er ook enkele bacteriën die voor een keelholte ontsteking zorgen. De belangrijkste
groep hiervan is Streptococcus Pyogenese groep A, 10-15% wordt veroorzaakt door deze bacterie.
De gouden standaard is kweek en de behandeling is feneticilline (antibiotica), vele andere antibiotica
helpen niet. Het is een beta-hemolytische bacterie met witte, kleine, ronde kolonies in ketens. Het is
een toxine producerende bacterie.
Pharyngitis kan ook andere complicaties brengen aan het lichaam, deze zijn onder te verdelen in
twee grote groepen. Purulent (pusvormend) en non-purulent (toxine vormend). De purulente
complicaties zijn:
- Abcessen
, - Otitis media
- Sinusitis
- Mastoiditis
- Huid- en wekedelen infecties
Non-purulente complicaties:
- Acuut gewrichtsreuma
- Post streptococcen glomerulonefritis
- Scarlatina (roodvonk)
- STSS = streptococcal toxic shock syndrome
CASUS 2: Acute bronchitis
Een ontsteking in de kleinde buisjes van de longen (bronchiën).
Symptomen:
- Hoest
- Verstopte neus
- Koorts
Verwekkers:
- Influenzae
- Parainfluenzae
- Coronavirus
- Rhinovirus
- RSV
Ook hier zijn het voornamelijk virussen die acute bronchitis veroorzaken. Een klein deel is bacterieel.
RSV is een virus wat onder de kinderen veel bronchitis veroorzaakt. Het seizoenspatroon is van
november tot april, maar door corona zijn er nu al veel gevallen in juni/juli. De diagnostiek van
bronchitis is PCR op een neus- en/of keelwat. Ondanks dat het een veel voorkomend virus is onder
kinderen en ouderen is er nog geen behandeling. Het lichaam moet uit zichzelf het virus bestrijden.
Er is 1 behandelmethode met palivizumab voor hoogrisico patiënten, maar dit is er duur.
CASUS 3: Pneumonie = longontsteking
Ontsteking aan onderste luchtwegen (kleinere luchtwegen en longblaasjes)
Symptomen:
- Hoesten
- Benauwd
- Moeheid
- Pijn rechts op de borst
- Geel/bruin sputum
- Koorts
- Infiltraat op X-ray
Verwekkers typisch:
- Streptococcus Pneumoniae = pneumokok
- Haemophilus Influenzae
Diagnostiek
Inhoud
Les 1 – Luchtweginfecties.......................................................................................................................2
CASUS 1: Pharyngitis = keelontsteking...............................................................................................2
CASUS 2: Acute bronchitis..................................................................................................................3
CASUS 3: Pneumonie = longontsteking...............................................................................................3
CASUS 4 = COVID-19...........................................................................................................................4
CASUS 5 = Tuberculose.......................................................................................................................5
CASUS 6 = Q-koorts............................................................................................................................5
Les 2 – Urineweginfecties.......................................................................................................................7
Nieren.................................................................................................................................................7
Les 3 – Antibiotica en Resistentie.........................................................................................................10
Detectie van resistentie....................................................................................................................11
BRMO...............................................................................................................................................11
Beta-lactam......................................................................................................................................11
Beta-lactamases...............................................................................................................................12
ESBL..............................................................................................................................................12
Carbapenemase............................................................................................................................12
MRSA............................................................................................................................................12
Les 4 – Infecties van het zenuwstelsel en sepsis...................................................................................14
Les 5 – Infecties van het maagdarmkanaal...........................................................................................16
Casus 1..............................................................................................................................................16
Casus 2..............................................................................................................................................16
Casus 3..............................................................................................................................................17
Les 6 – Afweer stoornissen...................................................................................................................18
Les 7 – Huid..........................................................................................................................................20
IN HET LAB........................................................................................................................................20
HOE...................................................................................................................................................20
ONTSTEKING.....................................................................................................................................20
INFECTIES – van oppervlakte naar dieper.........................................................................................22
ENGE INFECTIES (NECROTISEREND = vleesetend)............................................................................22
Les 8 – SOA’s.........................................................................................................................................24
,Les 1 – Luchtweginfecties
De luchtwegen worden verdeeld tussen bovenste en lagere luchtwegen. De stembanden
onderscheiden deze twee luchtwegen. De bovenste luchtwegen, met de infecties:
- Neusholte en sinus = holte rhinitis, sinusitis
- Pharynx = slokdarmhoofd pharyngitis, tonsillitis
- Larynx = strottenhoofd laryngitis
- Epiglottis = strotklepje epiglottitis
Andere infecties zijn otitis media, ontsteking aan het middenoor en conjuctivitis, ontsteking aan het
oogbindvlies.
De lagere luchtwegen:
- Trachea = luchtpijp
- Bronchus = eerste vertakking van de luchtpijp
- Bronchioli = kleinste vertakking van de luchtpijp
- Alveoli
De luchtwegen hebben hun eigen afweer, dit bestaat uit trilharen, antibacteriele componenten
(lysozym), slijmproductie en alveolaire macrofagen.
Infecties van de luchtwegen eindigen allemaal op -itis. De bovenste luchtweginfecties worden vooral
veroorzaakt door virussen, waardoor rust de belangrijkste behandeling is. De virussen hebben allerlei
seizoenen waarin ze naar buiten komen met veel besmettingen. Door corona is dit allemaal
overhoop gehaald, waardoor er nu virussen besmettingen geven welke nog niet in het seizoen zijn.
CASUS 1: Pharyngitis = keelontsteking
Symptomen:
- Keelpijn
- Opgezwollen keelamandelen en lymfeklieren
- Koorts
Verwekkers:
- Rhinovirus
- Coronavirus
- Adenovirus
- Herpes virus type 1 en 2
- EBV
- Influenza A en B
Naast virussen zijn er ook enkele bacteriën die voor een keelholte ontsteking zorgen. De belangrijkste
groep hiervan is Streptococcus Pyogenese groep A, 10-15% wordt veroorzaakt door deze bacterie.
De gouden standaard is kweek en de behandeling is feneticilline (antibiotica), vele andere antibiotica
helpen niet. Het is een beta-hemolytische bacterie met witte, kleine, ronde kolonies in ketens. Het is
een toxine producerende bacterie.
Pharyngitis kan ook andere complicaties brengen aan het lichaam, deze zijn onder te verdelen in
twee grote groepen. Purulent (pusvormend) en non-purulent (toxine vormend). De purulente
complicaties zijn:
- Abcessen
, - Otitis media
- Sinusitis
- Mastoiditis
- Huid- en wekedelen infecties
Non-purulente complicaties:
- Acuut gewrichtsreuma
- Post streptococcen glomerulonefritis
- Scarlatina (roodvonk)
- STSS = streptococcal toxic shock syndrome
CASUS 2: Acute bronchitis
Een ontsteking in de kleinde buisjes van de longen (bronchiën).
Symptomen:
- Hoest
- Verstopte neus
- Koorts
Verwekkers:
- Influenzae
- Parainfluenzae
- Coronavirus
- Rhinovirus
- RSV
Ook hier zijn het voornamelijk virussen die acute bronchitis veroorzaken. Een klein deel is bacterieel.
RSV is een virus wat onder de kinderen veel bronchitis veroorzaakt. Het seizoenspatroon is van
november tot april, maar door corona zijn er nu al veel gevallen in juni/juli. De diagnostiek van
bronchitis is PCR op een neus- en/of keelwat. Ondanks dat het een veel voorkomend virus is onder
kinderen en ouderen is er nog geen behandeling. Het lichaam moet uit zichzelf het virus bestrijden.
Er is 1 behandelmethode met palivizumab voor hoogrisico patiënten, maar dit is er duur.
CASUS 3: Pneumonie = longontsteking
Ontsteking aan onderste luchtwegen (kleinere luchtwegen en longblaasjes)
Symptomen:
- Hoesten
- Benauwd
- Moeheid
- Pijn rechts op de borst
- Geel/bruin sputum
- Koorts
- Infiltraat op X-ray
Verwekkers typisch:
- Streptococcus Pneumoniae = pneumokok
- Haemophilus Influenzae
