Samenvatting hersenen en aansturing
Het zenuwstelsel is opgebouwd uit neuronen. De soma is het cellichaam, daaraan vast
zitten de neuriten: dendrieten of axonen. Een axon is efferent en wegvoerend (van
CNS naar spier), een dendriet is afferent en dus aanvoerend (van huid naar CNS). Er
zijn veel soorten neuronen:
Bipolair
Pseudounipolair
Multipolair
o Piramide: hebben een uiterlijk wat aan een piramide doet denken
o Stellate: veel dendrieten waardoor ze stervormig zijn
Ook in grootte is er een enorm verschil, axonen kunnen wel een meter lang worden. In
het CNS zijn 1011 neuronen, elke neuron heeft wel 104 synapsen. Het membraan van
een neuron kan geëxciteerd worden. De axon hillock verbindt het cellichaam met het
axon, en is dus de laatste plek waar het membraan potentiaal samenkomt voor het
verder wordt gestuurd. Als het membraan potentiaal boven een bepaalde waarde komt
ontstaat een actiepotentiaal, die altijd dezelfde sterkte houdt. Langs een celmembraan
reist het actiepotentiaal vrij langzaam (2 m/s), maar met behulp van de myelin schede
met de knopen van ranvier (0,2-2 mm) haalt hij een snelheid van 100 m/s. Een post
synaptisch membraan potentiaal is niet hetzelfde als een actiepotentiaal. De
aankomst van het PSP zorgt voor de release van neurotransmitters in de synapsspleet
vanuit de axon hillock. Deze neurotransmitter kan exciterend (verhoogd kans op
actiepotentiaal) of inhiberend (verminderd kans op actiepotentiaal) zijn. De
neurotransmitter is eerst verpakt in vesicles, maar zodra het actiepotentiaal aankomt
wordt Ca2+ de synaps ingelaten, waardoor de neurotransmitter wordt vrijgegeven in de
synapsspleet. Hoeveel de neurotransmitters het PSP veranderen, hangt af van de
hoeveelheid en soort neurotransmitter. Het PSP wordt wel kleiner tijdens het reizen en
hangt ook af van de diameter.
Exciterend: EPSP: excitatory post synaptic potential
o Glutamaat
o Glycine
o Acetylcholine
o (nor)epiniphrine
o serotonine
Inhiberend: IPSP: inhibitory posysynaptic potential
o Gamma- aminobutyric acid
o Dopamine
Als er genoeg PSP zijn, ontstaat het actiepotentiaal.
Er zijn veel factoren die een neuron beïnvloeden, naast fysieke kernmerken bijvoorbeeld
ook of hij al heel vaak gestimuleerd is.
Saltatoire conductie: sprongsgewijze signaal overdracht
Er zijn een aantal typen cellen in het zenuwstelsel:
Astrocyten: bedekken bloedvaten aan de buitenkant helemaal en beschermen de
synapsen. Alleen de capillairen worden bedekt, want daar vindt de uitwisseling
van stoffen plaats. De astrocyten vormen samen met het endotheel de bloed
hersen barriere.
Oligodendrocyten: myelinschede in het CNS. Één oligodendrocyt bedient veel
axonen
, Schwanncellen: myelinschede in PNS. Hier is de verhouding 1 op 1. Soms lopen
er wel meerdere ongemyeliniseerde axonen door de schwanncellen, dit heet een
remak bundel.
Microglia cellen: macrofagen van het zenuwstelsel.
Ependymal cellen: epitheel laag, vormen de binnen en buitenkant van het brein.
Deze cellen hebben ook cilia, die zorgen voor circulatie van de CSF.
De effectoren van het brein zijn klieren en spieren.
Het CNS bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg, het PNS bestaat uit
hersenzenuwen, spinale zenuwen en de ganglia. Het somatische zenuwstelsel is
motorische en sensorisch, het autonome zenuwstelsel is sympatisch, parasympatisch en
enterisch.
Het cerebellum hoort niet bij de hersenstam, maar zit wel vast aan de pons. De
diencephalon koppelt de grote hersenen aan de rest van het brein.
,Het grootste deel van de cortex zit in de diepte, gevouwen tussen de groeve en zie je
dus niet vanaf de oppervlakte. Temporaal kwab: auditieve centrum, spraak en lange
termijn geheugen.
Het deel links van de centrale sulcus heet de precentrale gyrus, en gaat over de
primaire somatomotische cortex (uitvoeren en programmeren van beweging). Aan de
rechterkant van de centrale sulcus zit de postcentrale gyrus, die de primaire
somatosensorische cortex (verwerkt sensibele informatie uit het lichaam) bevat.
,Bij de roze pijl bevindt zich de sulcus frontalis superior, door die naar beneden te volgen
komt je bij de gyrus precentralis, waaronder de centrale sulcus ligt. Op deze manier is
de centrale sulcus te vinden.
Een gyrus of hersenwinding is een winding of verhoging van de sterk gevouwen
hersenschors, die wordt afgewisseld met sulci.
Het brein ligt in water en heeft drie lagen:
Dura mater: buitenste laag, vormt naar schedel, dik vlies. Gaat ook door foramen
magnum. Dura is erg goed geinnerveerd, heeft aan de buitenkant een laag vet
met veneuze sinussen.
o Periosteal layer
o Meningeal layer
Archanoid mater: veel vaten
Pia mater, via ‘stekels’ verbonden met archanoid
Buiten de vliezen zitten holtes.
Boven de dura mater zit de epidural laag, dit is een virtuele ruimte, en is verkleefd met
de schedel. Er kan wel een bloeding inkomen, waardoor het geen virtuele ruimte meer
is. De bloeding is dan arterieel. De bloeding is lensvormig.
Boven de archanoid en onder de dura mater zit de subdural space, die ook virtueel is.
Hier kan ook een bloeding in komen, deze is dan met veneus bloed (bridging veins,
vanuit de hersenen) gevuld. Zo’n soort bloeding komt veel meer voor
Als laatste is er boven de pia mater en onder de arcahnoid mater de subarachanoidale
ruimte, die gevuld is met CSF. Daarnaast bevat het arteriën en venen. In deze ruimte
loopt ook de cirkel van Willis, waarin een aneurisma (verwijding deel van het
vaatstelsel) kan voorkomen. Deze kan scheuren, wat een beroerte (CVA) kan
veroorzaken. Dit heet een berry aneurisma. Dit zorgt voor extreme hoofdpijn
,De verschillende vliezen zorgen voor compartimenten in de hersenholte. De dura
duplicatures bevat de veneuze sinussen:
cerebral falx: een sterk vlies dat de linker en rechter hersensfeer van elkaar
scheidt
cerebellar tentorium: zit aan de achterzijde aan het cerebral falx bevestigd.
,Via de sigmoid sinus verlaat het veneuze bloed de hersencirculatie, en gaat daarna naar
de vena jugularis. (inferior/ superior sagittal sinus- confluens sinuum- transverse sinus-
sigmoid sinus- jugulair vene).
De sinus cavernous is gelegen rond de hypofyse, en is een plek waar een abces
gemakkelijk kan vormen, omdat het bloed er langzaam stroomt. Verder bevat het de
interne carotis en een aantal craniale zenuwen.
In het ruggenmerg zit de dura mater – in tegenstelling tot in de schedel-, niet vast aan
het periost. Aan de buitenkant van de dura in het ruggenmerg bevindt zich vetweefsel
met veel veneuze sinussen. Het ruggenmerg wordt op z’n plaats gehouden door
zenuwen door de foramen intervertebralis.
Het ligamentum denticulate zijn bruggetjes die het ruggenmerg vasthouden in de dura
mater.
Bij een hersenschudding is er zo veel beweging van de hersenen geweest dat de
subarchanoid mater niet voldoende beschermde, het is een soort blauwe plek in brein.
Bij het cerebellum is de subarchanoide ruimte erg groot, waardoor er een ciste is:
cisterna magnum. Hier kan in theorie een punctie worden gedaan voor CSF, de
voorkeur gaat echter uit naar de cisterna lumbale.
De conus medullaris is het kolonvormige einde van de wervelkolom, met daarin de
cauda equina: een bundel zenuwen.
De ventrikels van de hersenen zijn holtes.
,Het cerebral peduncle is het hele mesenchephalon behalve de tectum
De ventrikels die ontstaan zijn:
laterale ventrikel: grote hersenen
o voorste deel gescheiden door septum pellucidum
o overgang naar 3e ventrikel: foramen van monro
o bodem van bovenste deel: choroid plexus
o bodem inferior deel: hypocamus.
o Lateale wand: nucleus caudatus
3e ventrikel: diencephalon
o laterale wand: thalamus
massa intermedia: gat in derde ventrikel, die de linker en rechter
thalamus met elkaar verbindt.
o Dak: plexus choroideus
aquaduct (van sylvius): middenhersenen
4e ventrikel: ruithersenen
o foramen van luschka: 2x aan de zijkanten
voeren CSF af naar de subarchonoidale ruimte via bochdalek’s
flower basker. Vlakbij het bloemkorfje lopen N9 en N10
o foramen van magendie: 1x aan de voorzijde, voert het CSF af naar de
subarchanoidale ruimte
centrale kanaal (canalis centralis): ruggenmerg
De fornix is deel van het limbisch systeem, wat een functie heeft bij:
geheugen
motivatie
gedrag
reuk
emoties
Het limbisch systeem loopt deels in het laterale ventrikel: fornix, amydyla, corpula
mammillara, gyrus cinguli en parahypocampus. De fornix verbindt de amygdyla,
hypocampus en corpus mamillare met elkaar.
Als het limbisch systeem te weinig geremd wordt: epilepsie
, De ventrikels zijn gevuld met CSF. Het CSF wordt gevormd in de choroid plexus, die in
de ventrikels liggen. CSF heeft meerdere functies: bescherming, gewicht (hersenen
hangen in vloeistof), afvalstoffen. Het wordt gevormd in de choroid plexus, en laat
beperkt stoffen door in de de subarchainoidale ruimte, waar ook de arteriën zijn. Ze
hebben speciale tight junctions
Er is ruimte voor 150 ml, wat 4x per dag wordt ververst. De CSF kan via de ventrikels
naar buiten komen, de belangrijkste route is via het 4e ventrikeldak (bochdalek’s flower
basket). De opening waar het doorheen kan heet apertura mediana ventriculi quarti of
foramen van magendi. Hierdoor kan CSF uit het 4e ventrikel naar de cisterna magnum
lopen.
De archanoid villi zijn uitsteeksels van de subarchanoide laag, die uitsteken in de
veneuze sinus. Op die manier kan de CSF van de holtes naar de veneuze sinus toe. Als
de CSF niet hersenen kan verlaten of er teveel is, ontstaat een hydrocephalus
(waterhoofd). Hierbij wordt er teveel druk op de hersenen uitgeoefend, waardoor
Het zenuwstelsel is opgebouwd uit neuronen. De soma is het cellichaam, daaraan vast
zitten de neuriten: dendrieten of axonen. Een axon is efferent en wegvoerend (van
CNS naar spier), een dendriet is afferent en dus aanvoerend (van huid naar CNS). Er
zijn veel soorten neuronen:
Bipolair
Pseudounipolair
Multipolair
o Piramide: hebben een uiterlijk wat aan een piramide doet denken
o Stellate: veel dendrieten waardoor ze stervormig zijn
Ook in grootte is er een enorm verschil, axonen kunnen wel een meter lang worden. In
het CNS zijn 1011 neuronen, elke neuron heeft wel 104 synapsen. Het membraan van
een neuron kan geëxciteerd worden. De axon hillock verbindt het cellichaam met het
axon, en is dus de laatste plek waar het membraan potentiaal samenkomt voor het
verder wordt gestuurd. Als het membraan potentiaal boven een bepaalde waarde komt
ontstaat een actiepotentiaal, die altijd dezelfde sterkte houdt. Langs een celmembraan
reist het actiepotentiaal vrij langzaam (2 m/s), maar met behulp van de myelin schede
met de knopen van ranvier (0,2-2 mm) haalt hij een snelheid van 100 m/s. Een post
synaptisch membraan potentiaal is niet hetzelfde als een actiepotentiaal. De
aankomst van het PSP zorgt voor de release van neurotransmitters in de synapsspleet
vanuit de axon hillock. Deze neurotransmitter kan exciterend (verhoogd kans op
actiepotentiaal) of inhiberend (verminderd kans op actiepotentiaal) zijn. De
neurotransmitter is eerst verpakt in vesicles, maar zodra het actiepotentiaal aankomt
wordt Ca2+ de synaps ingelaten, waardoor de neurotransmitter wordt vrijgegeven in de
synapsspleet. Hoeveel de neurotransmitters het PSP veranderen, hangt af van de
hoeveelheid en soort neurotransmitter. Het PSP wordt wel kleiner tijdens het reizen en
hangt ook af van de diameter.
Exciterend: EPSP: excitatory post synaptic potential
o Glutamaat
o Glycine
o Acetylcholine
o (nor)epiniphrine
o serotonine
Inhiberend: IPSP: inhibitory posysynaptic potential
o Gamma- aminobutyric acid
o Dopamine
Als er genoeg PSP zijn, ontstaat het actiepotentiaal.
Er zijn veel factoren die een neuron beïnvloeden, naast fysieke kernmerken bijvoorbeeld
ook of hij al heel vaak gestimuleerd is.
Saltatoire conductie: sprongsgewijze signaal overdracht
Er zijn een aantal typen cellen in het zenuwstelsel:
Astrocyten: bedekken bloedvaten aan de buitenkant helemaal en beschermen de
synapsen. Alleen de capillairen worden bedekt, want daar vindt de uitwisseling
van stoffen plaats. De astrocyten vormen samen met het endotheel de bloed
hersen barriere.
Oligodendrocyten: myelinschede in het CNS. Één oligodendrocyt bedient veel
axonen
, Schwanncellen: myelinschede in PNS. Hier is de verhouding 1 op 1. Soms lopen
er wel meerdere ongemyeliniseerde axonen door de schwanncellen, dit heet een
remak bundel.
Microglia cellen: macrofagen van het zenuwstelsel.
Ependymal cellen: epitheel laag, vormen de binnen en buitenkant van het brein.
Deze cellen hebben ook cilia, die zorgen voor circulatie van de CSF.
De effectoren van het brein zijn klieren en spieren.
Het CNS bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg, het PNS bestaat uit
hersenzenuwen, spinale zenuwen en de ganglia. Het somatische zenuwstelsel is
motorische en sensorisch, het autonome zenuwstelsel is sympatisch, parasympatisch en
enterisch.
Het cerebellum hoort niet bij de hersenstam, maar zit wel vast aan de pons. De
diencephalon koppelt de grote hersenen aan de rest van het brein.
,Het grootste deel van de cortex zit in de diepte, gevouwen tussen de groeve en zie je
dus niet vanaf de oppervlakte. Temporaal kwab: auditieve centrum, spraak en lange
termijn geheugen.
Het deel links van de centrale sulcus heet de precentrale gyrus, en gaat over de
primaire somatomotische cortex (uitvoeren en programmeren van beweging). Aan de
rechterkant van de centrale sulcus zit de postcentrale gyrus, die de primaire
somatosensorische cortex (verwerkt sensibele informatie uit het lichaam) bevat.
,Bij de roze pijl bevindt zich de sulcus frontalis superior, door die naar beneden te volgen
komt je bij de gyrus precentralis, waaronder de centrale sulcus ligt. Op deze manier is
de centrale sulcus te vinden.
Een gyrus of hersenwinding is een winding of verhoging van de sterk gevouwen
hersenschors, die wordt afgewisseld met sulci.
Het brein ligt in water en heeft drie lagen:
Dura mater: buitenste laag, vormt naar schedel, dik vlies. Gaat ook door foramen
magnum. Dura is erg goed geinnerveerd, heeft aan de buitenkant een laag vet
met veneuze sinussen.
o Periosteal layer
o Meningeal layer
Archanoid mater: veel vaten
Pia mater, via ‘stekels’ verbonden met archanoid
Buiten de vliezen zitten holtes.
Boven de dura mater zit de epidural laag, dit is een virtuele ruimte, en is verkleefd met
de schedel. Er kan wel een bloeding inkomen, waardoor het geen virtuele ruimte meer
is. De bloeding is dan arterieel. De bloeding is lensvormig.
Boven de archanoid en onder de dura mater zit de subdural space, die ook virtueel is.
Hier kan ook een bloeding in komen, deze is dan met veneus bloed (bridging veins,
vanuit de hersenen) gevuld. Zo’n soort bloeding komt veel meer voor
Als laatste is er boven de pia mater en onder de arcahnoid mater de subarachanoidale
ruimte, die gevuld is met CSF. Daarnaast bevat het arteriën en venen. In deze ruimte
loopt ook de cirkel van Willis, waarin een aneurisma (verwijding deel van het
vaatstelsel) kan voorkomen. Deze kan scheuren, wat een beroerte (CVA) kan
veroorzaken. Dit heet een berry aneurisma. Dit zorgt voor extreme hoofdpijn
,De verschillende vliezen zorgen voor compartimenten in de hersenholte. De dura
duplicatures bevat de veneuze sinussen:
cerebral falx: een sterk vlies dat de linker en rechter hersensfeer van elkaar
scheidt
cerebellar tentorium: zit aan de achterzijde aan het cerebral falx bevestigd.
,Via de sigmoid sinus verlaat het veneuze bloed de hersencirculatie, en gaat daarna naar
de vena jugularis. (inferior/ superior sagittal sinus- confluens sinuum- transverse sinus-
sigmoid sinus- jugulair vene).
De sinus cavernous is gelegen rond de hypofyse, en is een plek waar een abces
gemakkelijk kan vormen, omdat het bloed er langzaam stroomt. Verder bevat het de
interne carotis en een aantal craniale zenuwen.
In het ruggenmerg zit de dura mater – in tegenstelling tot in de schedel-, niet vast aan
het periost. Aan de buitenkant van de dura in het ruggenmerg bevindt zich vetweefsel
met veel veneuze sinussen. Het ruggenmerg wordt op z’n plaats gehouden door
zenuwen door de foramen intervertebralis.
Het ligamentum denticulate zijn bruggetjes die het ruggenmerg vasthouden in de dura
mater.
Bij een hersenschudding is er zo veel beweging van de hersenen geweest dat de
subarchanoid mater niet voldoende beschermde, het is een soort blauwe plek in brein.
Bij het cerebellum is de subarchanoide ruimte erg groot, waardoor er een ciste is:
cisterna magnum. Hier kan in theorie een punctie worden gedaan voor CSF, de
voorkeur gaat echter uit naar de cisterna lumbale.
De conus medullaris is het kolonvormige einde van de wervelkolom, met daarin de
cauda equina: een bundel zenuwen.
De ventrikels van de hersenen zijn holtes.
,Het cerebral peduncle is het hele mesenchephalon behalve de tectum
De ventrikels die ontstaan zijn:
laterale ventrikel: grote hersenen
o voorste deel gescheiden door septum pellucidum
o overgang naar 3e ventrikel: foramen van monro
o bodem van bovenste deel: choroid plexus
o bodem inferior deel: hypocamus.
o Lateale wand: nucleus caudatus
3e ventrikel: diencephalon
o laterale wand: thalamus
massa intermedia: gat in derde ventrikel, die de linker en rechter
thalamus met elkaar verbindt.
o Dak: plexus choroideus
aquaduct (van sylvius): middenhersenen
4e ventrikel: ruithersenen
o foramen van luschka: 2x aan de zijkanten
voeren CSF af naar de subarchonoidale ruimte via bochdalek’s
flower basker. Vlakbij het bloemkorfje lopen N9 en N10
o foramen van magendie: 1x aan de voorzijde, voert het CSF af naar de
subarchanoidale ruimte
centrale kanaal (canalis centralis): ruggenmerg
De fornix is deel van het limbisch systeem, wat een functie heeft bij:
geheugen
motivatie
gedrag
reuk
emoties
Het limbisch systeem loopt deels in het laterale ventrikel: fornix, amydyla, corpula
mammillara, gyrus cinguli en parahypocampus. De fornix verbindt de amygdyla,
hypocampus en corpus mamillare met elkaar.
Als het limbisch systeem te weinig geremd wordt: epilepsie
, De ventrikels zijn gevuld met CSF. Het CSF wordt gevormd in de choroid plexus, die in
de ventrikels liggen. CSF heeft meerdere functies: bescherming, gewicht (hersenen
hangen in vloeistof), afvalstoffen. Het wordt gevormd in de choroid plexus, en laat
beperkt stoffen door in de de subarchainoidale ruimte, waar ook de arteriën zijn. Ze
hebben speciale tight junctions
Er is ruimte voor 150 ml, wat 4x per dag wordt ververst. De CSF kan via de ventrikels
naar buiten komen, de belangrijkste route is via het 4e ventrikeldak (bochdalek’s flower
basket). De opening waar het doorheen kan heet apertura mediana ventriculi quarti of
foramen van magendi. Hierdoor kan CSF uit het 4e ventrikel naar de cisterna magnum
lopen.
De archanoid villi zijn uitsteeksels van de subarchanoide laag, die uitsteken in de
veneuze sinus. Op die manier kan de CSF van de holtes naar de veneuze sinus toe. Als
de CSF niet hersenen kan verlaten of er teveel is, ontstaat een hydrocephalus
(waterhoofd). Hierbij wordt er teveel druk op de hersenen uitgeoefend, waardoor
