Praktijk MSK5 : Bovenste lidmaat
INLEIDING
1. Inhoud en doelstellingen van de cursus
De cursus wordt opgedeeld in 3 verschillende delen: de schouderregio, de elleboogregio en pols en
hand. Er wordt getracht om, vertrekkende vanuit eenvoudige casuïstiek, het klinisch redeneren van
de student te versterken. Naast elke inleidende casus zal deze cursus een selectief aantal
behandelingsmogelijkheden beschrijven.
2. Eindcompetenties
• De student heeft inzicht in de oorzaken, klinische verschijnselen, preventie en
behandelprincipes van algemene en domein specifieke gezondheidsproblemen
• De student is in staat om een screening en kinesitherapeutisch onderzoek uit te voeren bij
niet-complexe aandoeningen binnen een opleidingscontext, rekening houdend met
internationale kaders en evidence based practice.
• De student is in staat om op basis van klinisch redeneren een kinesitherapeutische diagnose
te stellen en een (be-)handelingsplan op te stellen, uit te voeren en te evalueren, binnen een
opleidngscontext en rekening houdend met internationale kaders en evidence based
practice.
3. Evaluatie van de student
De student krijgt een ongeziene mini-casus voorgelegd (BL of CTO). Er zal gepeild worden naar het
opstellen van relevante behandeldoelstellingen en behandelplan met daarbij de keuze van geschikte
behandelingstechnieken en de correcte uitvoering ervan. Daarnaast wordt de student nog gevraagd
een bijkomende techniek uit te voeren (CTO of BL), losstaand van de initiële casus.
Evaluatie:
• Theoretisch examen (Theorie lessen) …/40
• Mini-casus (Praktijk lessen) …/40
• Techniek/Taping (Praktijk lessen) …/20
De student herhaalt op zelfstandige basis:
• Relevante anatomie
• Anamnese en onderzoekstechnieken bovenste lidmaat
1
, CASUS 1: HILDE
Hilde klaagt sinds 3 weken van pijn in de rechter
schouderregio. De patiënte is rechtshandig. Een zware
kaft ut het rek boven haar halen geeft een scherpe pijn in
de rechter schouder (P1). Daarnaast ervaart Hilde ook
een zeurende pijn in de trapeziusregio (P2).
Klinische onderzoek:
• Algemenen inspectie :
o Doorgezakte zithouding tijdens het werk
• Lokale inspectie in zit:
o Hyperkyfose van de thoracale wervelzuil
o Protractie, depressie en neerwaartse rotatie van beide scapula
o Tilting van de scapula
• Functioneel actief onderzoek:
Nabootsen van het uithalen van een kaft door vanuit zit een gewicht van 1kg aangereikt te
krijgen en naar beneden te laten, geeft pijn in de rechter schouder vanaf het moment van
aanname van het gewicht. De pijn is van schietende aard en verloopt naar de voorarm.
Wanneer de arm terug rust blijft de pijn aanhouden (1minuut).
Welke extra onderzoeken wil je uitvoeren ?
• Hulpvraag van de patiënt?
• Inspectie zit
o Slumped
o Correctie slumped houding & scapulaire tilting : pijnvrije beweging
• AFO
o Hefbeweging: ROM OK , painfull arc + tilting ↑
o Correctie slumped houding en scapulaire tilting dynamisch: pijnvrije beweging
• NMC
o Controle verlies rond scapula (tilting bij elevatie bewegingen, TA inhibitie
o Geen normaal kwalitatieve fysiologische bewegingen
• Weerstandsonderzoek
o Heffen gewicht + 1 kg
o ECT + (empty can test)
o M. trapezius ascendens / serratus anterior OK
• PFO
o Negatief
o Compressie verhogende manoevres (HawkinsK / Neer test)
2
, • Palpatie
o Lichte hypertonie m. trapezius pars descendens, levator scapulae, rhomboidei en pectoralis
minor
→ Gaan altijd wat gevoeliger zijn
Extra navragen : dominantie hand → Enorm belangrijk bij BL om belasting in te kunnen schatten
Diagnostisch proces :
Specifieke klachten, red flags ? Neen
Aspecifieke klachten? Ja
Risicofactoren? Neen
Patiëntenprofiel Profiel II
Behandeldoelstellingen
Zorg ervoor dat deze SMART geformuleerd zijn
• Patiënt informeren/geruststellen
Behandeldoelstelling 1: De patiënt begrip laten hebben van haar schouder- en CTO
klachten zodanig dat de continue pijn (2/10-> 0/10) verdwijnt en de reactieve pijn (6/10-
> 3/10) verlaagd binnen de 2 weken.
- Hoe is de klacht ontstaan? (soms blijft het correcte antwoord onbekend)
- Waarom heeft de patiënt pijn en blijft dit duren? (bv. Lokale overbelasting vd schouder)
- Wat kan patiënt zelf ondernemen om klacht te verminderen? (zelfredzaamheid van de patiënt
verbeteren. Ze leren hoe ze zelf kunnen omgaan met hun bewegingsgedrag)
• Houding-/bewegingscorrectie
Behandeldoelstelling 2: In 6w: Elevaties van de schouder (met gewicht van +- 1kg in de
hand) vanuit zit d.m.v. kwalitatieve schoudergordel beweging. Verder bouwen op
lichaamsbesef algemene lichaamshouding en gekoppelde schoudergordelbeweging.
- Bewustzijn ↑
- Algemeen/lokaal
- Scapulaire correcties
• Opbouw prestatie/belastbaarheid
Behandeldoelstelling 3: In 12w: opbouw van de belastbaarheid zodat 1kg(kaft) zonder
klachten 20 x kan geheven worden zonder klachten.
- Oefentherapie schoudergordel in relatie met correcte houding/beweging
- Start laag belast (evt. gesloten keten → open keten)
- Peestraining M. supraspinatus
Het inschatten van de tijd is voor nu nog moeilijk. Probeer rekening te houden met de fases van
weefselherstel bij het inschatten van de tijd.
3
, BEHANDELINGSRATIONALE
De behandeling van een patiënt wordt steeds benaderd vanuit een bio-psycho-sociaal model.
Reduceer je patiënt dus niet tot zijn (pathofysiologische) klacht.
• Band opbouwen met patiënt
o Leer communiceren !
o Vertrouwen, respect, begrip, empathie
o Inzicht geven, geruststellen, motiveren
• Zelfredzaamheid vergroten
o Probeer zo snel mogelijk thuisoefeningen mee te even zodat de patiënt inziet hoe hij/zij zelf
invloed heeft op de klachten
• Lichaamsbesef opbouwen
• Opbouw prestatie/ belastbaarheid
• Patiënt-specifiek
OEFENTHERAPEUTISCHE BEHANDELINGSSTRATEGIEËN
1. Algemeen kader
We kunnen in de keuze van onze actieve revalidatie de nadruk leggen op volgende doelgebieden
• Pijndempend
→ Verminderen van pijn
• ROM vergroten
→ ROM vergroten gewricht (lokaal) of gehele bewegingsketen (globaal)
• Neuromusculaire controle
→ verbeteren van proprioceptie en coördinatie in en rondom een gewricht of gehele
bewegingsketen waardoor we de stabiliteit lokaal en globaal verbeteren.
• Belastbaarheid spierketen – prestatie ↑
→ Verhogen van uithoudingsvermogen, kracht en contractiesnelheid van een spier, de
trekbelastbaarheid van een pees en het omringend bindweefsel. Ook hiermee kunnen we de
stabiliteit verbeteren ven de lokale of algemene prestatie bevorderen.
Actieve revalidatie:
→ Keuze oefentherapie afhankelijk van doelstelling
behandeling
→ Afhankelijk van je focus kan je 1 of meerdere
doelgebieden omvatten
Alle vormen van bewegen met als doel het
functioneren van een persoon te
verbeteren/behouden kunnen gezien worden als
oefentherapie.
4
INLEIDING
1. Inhoud en doelstellingen van de cursus
De cursus wordt opgedeeld in 3 verschillende delen: de schouderregio, de elleboogregio en pols en
hand. Er wordt getracht om, vertrekkende vanuit eenvoudige casuïstiek, het klinisch redeneren van
de student te versterken. Naast elke inleidende casus zal deze cursus een selectief aantal
behandelingsmogelijkheden beschrijven.
2. Eindcompetenties
• De student heeft inzicht in de oorzaken, klinische verschijnselen, preventie en
behandelprincipes van algemene en domein specifieke gezondheidsproblemen
• De student is in staat om een screening en kinesitherapeutisch onderzoek uit te voeren bij
niet-complexe aandoeningen binnen een opleidingscontext, rekening houdend met
internationale kaders en evidence based practice.
• De student is in staat om op basis van klinisch redeneren een kinesitherapeutische diagnose
te stellen en een (be-)handelingsplan op te stellen, uit te voeren en te evalueren, binnen een
opleidngscontext en rekening houdend met internationale kaders en evidence based
practice.
3. Evaluatie van de student
De student krijgt een ongeziene mini-casus voorgelegd (BL of CTO). Er zal gepeild worden naar het
opstellen van relevante behandeldoelstellingen en behandelplan met daarbij de keuze van geschikte
behandelingstechnieken en de correcte uitvoering ervan. Daarnaast wordt de student nog gevraagd
een bijkomende techniek uit te voeren (CTO of BL), losstaand van de initiële casus.
Evaluatie:
• Theoretisch examen (Theorie lessen) …/40
• Mini-casus (Praktijk lessen) …/40
• Techniek/Taping (Praktijk lessen) …/20
De student herhaalt op zelfstandige basis:
• Relevante anatomie
• Anamnese en onderzoekstechnieken bovenste lidmaat
1
, CASUS 1: HILDE
Hilde klaagt sinds 3 weken van pijn in de rechter
schouderregio. De patiënte is rechtshandig. Een zware
kaft ut het rek boven haar halen geeft een scherpe pijn in
de rechter schouder (P1). Daarnaast ervaart Hilde ook
een zeurende pijn in de trapeziusregio (P2).
Klinische onderzoek:
• Algemenen inspectie :
o Doorgezakte zithouding tijdens het werk
• Lokale inspectie in zit:
o Hyperkyfose van de thoracale wervelzuil
o Protractie, depressie en neerwaartse rotatie van beide scapula
o Tilting van de scapula
• Functioneel actief onderzoek:
Nabootsen van het uithalen van een kaft door vanuit zit een gewicht van 1kg aangereikt te
krijgen en naar beneden te laten, geeft pijn in de rechter schouder vanaf het moment van
aanname van het gewicht. De pijn is van schietende aard en verloopt naar de voorarm.
Wanneer de arm terug rust blijft de pijn aanhouden (1minuut).
Welke extra onderzoeken wil je uitvoeren ?
• Hulpvraag van de patiënt?
• Inspectie zit
o Slumped
o Correctie slumped houding & scapulaire tilting : pijnvrije beweging
• AFO
o Hefbeweging: ROM OK , painfull arc + tilting ↑
o Correctie slumped houding en scapulaire tilting dynamisch: pijnvrije beweging
• NMC
o Controle verlies rond scapula (tilting bij elevatie bewegingen, TA inhibitie
o Geen normaal kwalitatieve fysiologische bewegingen
• Weerstandsonderzoek
o Heffen gewicht + 1 kg
o ECT + (empty can test)
o M. trapezius ascendens / serratus anterior OK
• PFO
o Negatief
o Compressie verhogende manoevres (HawkinsK / Neer test)
2
, • Palpatie
o Lichte hypertonie m. trapezius pars descendens, levator scapulae, rhomboidei en pectoralis
minor
→ Gaan altijd wat gevoeliger zijn
Extra navragen : dominantie hand → Enorm belangrijk bij BL om belasting in te kunnen schatten
Diagnostisch proces :
Specifieke klachten, red flags ? Neen
Aspecifieke klachten? Ja
Risicofactoren? Neen
Patiëntenprofiel Profiel II
Behandeldoelstellingen
Zorg ervoor dat deze SMART geformuleerd zijn
• Patiënt informeren/geruststellen
Behandeldoelstelling 1: De patiënt begrip laten hebben van haar schouder- en CTO
klachten zodanig dat de continue pijn (2/10-> 0/10) verdwijnt en de reactieve pijn (6/10-
> 3/10) verlaagd binnen de 2 weken.
- Hoe is de klacht ontstaan? (soms blijft het correcte antwoord onbekend)
- Waarom heeft de patiënt pijn en blijft dit duren? (bv. Lokale overbelasting vd schouder)
- Wat kan patiënt zelf ondernemen om klacht te verminderen? (zelfredzaamheid van de patiënt
verbeteren. Ze leren hoe ze zelf kunnen omgaan met hun bewegingsgedrag)
• Houding-/bewegingscorrectie
Behandeldoelstelling 2: In 6w: Elevaties van de schouder (met gewicht van +- 1kg in de
hand) vanuit zit d.m.v. kwalitatieve schoudergordel beweging. Verder bouwen op
lichaamsbesef algemene lichaamshouding en gekoppelde schoudergordelbeweging.
- Bewustzijn ↑
- Algemeen/lokaal
- Scapulaire correcties
• Opbouw prestatie/belastbaarheid
Behandeldoelstelling 3: In 12w: opbouw van de belastbaarheid zodat 1kg(kaft) zonder
klachten 20 x kan geheven worden zonder klachten.
- Oefentherapie schoudergordel in relatie met correcte houding/beweging
- Start laag belast (evt. gesloten keten → open keten)
- Peestraining M. supraspinatus
Het inschatten van de tijd is voor nu nog moeilijk. Probeer rekening te houden met de fases van
weefselherstel bij het inschatten van de tijd.
3
, BEHANDELINGSRATIONALE
De behandeling van een patiënt wordt steeds benaderd vanuit een bio-psycho-sociaal model.
Reduceer je patiënt dus niet tot zijn (pathofysiologische) klacht.
• Band opbouwen met patiënt
o Leer communiceren !
o Vertrouwen, respect, begrip, empathie
o Inzicht geven, geruststellen, motiveren
• Zelfredzaamheid vergroten
o Probeer zo snel mogelijk thuisoefeningen mee te even zodat de patiënt inziet hoe hij/zij zelf
invloed heeft op de klachten
• Lichaamsbesef opbouwen
• Opbouw prestatie/ belastbaarheid
• Patiënt-specifiek
OEFENTHERAPEUTISCHE BEHANDELINGSSTRATEGIEËN
1. Algemeen kader
We kunnen in de keuze van onze actieve revalidatie de nadruk leggen op volgende doelgebieden
• Pijndempend
→ Verminderen van pijn
• ROM vergroten
→ ROM vergroten gewricht (lokaal) of gehele bewegingsketen (globaal)
• Neuromusculaire controle
→ verbeteren van proprioceptie en coördinatie in en rondom een gewricht of gehele
bewegingsketen waardoor we de stabiliteit lokaal en globaal verbeteren.
• Belastbaarheid spierketen – prestatie ↑
→ Verhogen van uithoudingsvermogen, kracht en contractiesnelheid van een spier, de
trekbelastbaarheid van een pees en het omringend bindweefsel. Ook hiermee kunnen we de
stabiliteit verbeteren ven de lokale of algemene prestatie bevorderen.
Actieve revalidatie:
→ Keuze oefentherapie afhankelijk van doelstelling
behandeling
→ Afhankelijk van je focus kan je 1 of meerdere
doelgebieden omvatten
Alle vormen van bewegen met als doel het
functioneren van een persoon te
verbeteren/behouden kunnen gezien worden als
oefentherapie.
4
