2021
Rouw en
verliesbegeleiding
Naam:
Studentnummer:
Docent:
Cursus: Palliatieve zorg
1
,Inhoudsopgave
Begeleidingsgesprek
Beschrijving casus………………………………………………………………………………………………………………..Pagina 2
Vergelijken scores en samenvatting…………………………………………………………………………………….Pagina 2
Leerdoelen………………………………………………………………………………………………………………………….Pagina 3
Leerrendement…………………………………………………………………………………………………………………….Pagina 4
Begeleidingstraject
Voorwoord………………………………………………………………………………………………………………………….Pagina 5
Ingrijpend verlies: casus……………………………………………………………………………………………………….Pagina 5
Casus: De kern……………………………………………………………………………………………………………………..Pagina 6
De rouwtaken: Aanvaarding, afscheid en opbouw……………………………………………………………….Pagina 6
De draagkracht-lastmeting…………………………….…………………………………………………………………….Pagina 7
Indeling van de verliezen in bio- en psychosociale componenten………………………………………..Pagina 8
Genogram……………………………………………………………………………………………………………………………Pagina 9
Creatief instrument……………………………………………………………………………………………………………..Pagina 9
Sociale steun……………………………………………………………………………………………………………………….Pagina 10
Steuncompetenties……………………………………………………………………………………………………………..Pagina 11
Voorgesteld begeleidingstraject…………………………………………………………………………………………..Pagina 12
Filmfragment
Samenvatting……………………………………………………………………………………………………………………..Pagina 14
Fragment……………………………………………………………………………………………………………………………Pagina 14
Koppeling aan thema’s………………………………………………………………………………………………………Pagina 15
Leerrendement………………………………………………………………………………………………………………….Pagina 16
Literatuurlijst……………………………………………………………………………………………………………………..Pagina 18
Bijlage 1:
Bijlage 2:
Bijlage 3:
Beschrijving casus
2
,De quote die hoort bij de casus: “geef mij maar een spuitje”.
De casus luidt als volgt:
Mevrouw G is 87 jaar oud en is beginnend dementerend. Haar man is zes jaar geleden overleden en
ze heeft twee zoons. Ze is vijf jaar geleden opgenomen in het verpleeghuis waar zij momenteel 24-
uurszorg krijgt. Zij is rolstoel afhankelijk en is gekatheteriseerd. Door haar beginnende dementie
heeft zij in de avond last van stemmingswisselingen, dit kan zich ook uitten in verbale agressie.
Toen zij 70 jaar werd heeft zij een euthanasieverklaring getekend bij de huisarts. Zij wil niet meer
leven wanneer zij gaat dementeren, incontinent wordt, rolstoelafhankelijk wordt en niet meer in
staat is om voor zichzelf te zorgen. Omdat de regel bestaat dat je elk jaar de euthanasieverklaring
moet “verlengen”, heeft zij elk jaar bij de huisarts bevestigd nog steeds achter de
euthanasieverklaring te staan. Doordat zij dit gedaan heeft is haar euthanasieverklaring nog steeds
geldig op het moment wanneer zij opgenomen is in het verpleeghuis. Mevrouw is niet meer gelukkig
en wilt graag een einde maken aan het leven. Nu heeft zij een euthanasieverklaring waardoor dit
mogelijk is. Met de arts is afgesproken dat zij binnen drie weken komt te overlijden doormiddel van
euthanasie.
Vergelijken scores en samenvatting
Ik heb van drie mensen feedback ontvangen, waaronder de docent en twee medestudenten.
Hieronder zal ik per punt waarop zij mij feedback hebben gegeven en mijn eigen feedback, met
elkaar vergelijken. Onder de vergeleken feedback staat een korte samenvatting van de feedback.
- Bij de introductie heb ik de quote beschreven, “geef mij maar een spuitje”.
Bij twee van de feedback gevers was het duidelijk om welke quote het ging, één was de
quote vergeten, dit kwam doordat ik de quote op het begin vergeten was te vertellen. Het
was voor alle drie de feedbackgevers duidelijk dat het ging om een beginnend dementerende
vrouw van 87 jaar oud en dat zij euthanasie krijgt. Ik heb ook het gevoel dat ik de casus
duidelijk genoeg heb geïntroduceerd.
Samenvatting:
In de casus komt de quote “geef mij maar een spuitje” aan bod. Ik heb als feedback gekregen
dat het duidelijk was om welke casus het ging en wat de hoofdlijn uit de casus was met
betrekking op de quote.
- Hoe ik ben ingegaan op de quote was volgens de feedbackgevers goed. Ik ben opzoek gegaan
naar de betekenis en heb passende vragen gesteld gedurende het gesprek. Naar mijn mening
heb ik inderdaad aandacht gegeven aan de quote en ben hier op een doorvragende manier
op ingegaan, al mocht ik achteraf wat meer doorvragen.
Samenvatting:
Volgens de feedbackgevers ben ik op een juiste wijze ingegaan op de quote “geef mij maar
een spuitje”. Eén iemand geeft aan dat ik goed in ben gegaan op de quote door het volgende
te zeggen: “wat goed dat u deze keuze gemaakt heeft”, dit is een bekrachtiging. Daarnaast
ben ik opzoek gegaan naar de betekenis en impact van het beslismoment. Hierbij het is
doorgevraagd naar de achtergrond en gevoelens van de zorgvrager. Tot slot geeft iemand
3
, aan dat ik later in het gesprek met passende vragen ben gekomen om op de quote aan te
sluiten.
- Bij de derde vraag wordt gevraagd of de onderliggende behoefte/reden van de quote
duidelijk is geworden. Alle feedbackgevers geven aan dat het duidelijk was, wat de
onderliggende behoefte of reden was. Ik heb hierbij gelet op de aandacht driehoek.
Samenvatting:
De onderliggende behoefte en/of reden van de quote is volgende de feedbackgevers
duidelijk geworden. Daarbij geeft iemand aan dat ik goed heb doorgevraagd naar de impact
en het gevoel dat de zorgvrager daarbij heeft en of zij hierop is voorbereid. Daarnaast is het
duidelijk geworden dat de zorgvrager moeite heeft met het “opgeven” omdat de euthanasie
op korte termijn plaatsvindt en zij mensen achterlaat. Tot slot geeft iemand aan dat ik vooral
gericht was op de omgang met de uitspraak en de gevoelens die daarbij komen kijken.
- Volgends feedbackgevers heb ik de volgende theoretische concepten gebruikt in mijn
gesprek: aandacht driehoek, supportcheck en ORBS. Ik heb in het gesprek deze concepten zo
goed mogelijk proberen toe te passen, dat is naar mijn mening goed gelukt.
Samenvatting:
Volgens de feedbackgevers heb ik goed gebruik gemaakt van de aandacht driehoek. Dit werd
duidelijk door in te gaan op de impact, coping en support. Volgens een van de
feedbackgevers voelde het gesprek niet “natuurlijk”, maar meer als een interview. Verder
heb ik vragen gesteld over de toekomst, sociale steun en steun op maat.
Leerdoelen
Aan de hand van de gekregen feedback en tips heb ik de volgende twee leerdoelen opgesteld: Meer
doorvragen en één vraag tegelijk gestellen.
Leerdoel 1: Meer doorvragen.
Ik wil in het vervolg tijdens een begeleidingsgesprek meer doorvragen op de antwoorden die mijn
gesprekspartner geeft. Dit houdt in dat ik op een relevante manier doorvraag naar antwoorden die
niet worden gegeven, of antwoorden waarover ik meer informatie wil. Ik zorg ervoor dat ik relevante
informatie niet mis door genoegen te nemen met het antwoord dat ik krijg.
Leerdoel 2: Eén vraag tegelijk stellen.
In het vervolg als ik een begeleidingsgesprek voer, wil ik één vraag tegelijk stellen. Door twee vragen
tegelijk te stellen kan er verwarring ontstaan, of er wordt maar op één vraag antwoord gegeven. In
het vervolg wil ik dus één relevante vraag tegelijk stellen om hier de aandacht op te vestigen. Dit
voorkomt verwarring bij de gesprekspartner en het zorgt ervoor dat ik de juiste informatie krijg.
Leerrendement
Tijdens deze drie maanden heeft de groep leerlingen zeven lessen rouw- en verliesbegeleiding
gevolgd. Door het later instromen in de keuzecursus heb ik hier een aantal van gemist. Ik heb de
gemiste stof in mijn vrije tijd ingehaald, hierdoor liep ik niet achter tijdens de lessen en heb ik
4
Rouw en
verliesbegeleiding
Naam:
Studentnummer:
Docent:
Cursus: Palliatieve zorg
1
,Inhoudsopgave
Begeleidingsgesprek
Beschrijving casus………………………………………………………………………………………………………………..Pagina 2
Vergelijken scores en samenvatting…………………………………………………………………………………….Pagina 2
Leerdoelen………………………………………………………………………………………………………………………….Pagina 3
Leerrendement…………………………………………………………………………………………………………………….Pagina 4
Begeleidingstraject
Voorwoord………………………………………………………………………………………………………………………….Pagina 5
Ingrijpend verlies: casus……………………………………………………………………………………………………….Pagina 5
Casus: De kern……………………………………………………………………………………………………………………..Pagina 6
De rouwtaken: Aanvaarding, afscheid en opbouw……………………………………………………………….Pagina 6
De draagkracht-lastmeting…………………………….…………………………………………………………………….Pagina 7
Indeling van de verliezen in bio- en psychosociale componenten………………………………………..Pagina 8
Genogram……………………………………………………………………………………………………………………………Pagina 9
Creatief instrument……………………………………………………………………………………………………………..Pagina 9
Sociale steun……………………………………………………………………………………………………………………….Pagina 10
Steuncompetenties……………………………………………………………………………………………………………..Pagina 11
Voorgesteld begeleidingstraject…………………………………………………………………………………………..Pagina 12
Filmfragment
Samenvatting……………………………………………………………………………………………………………………..Pagina 14
Fragment……………………………………………………………………………………………………………………………Pagina 14
Koppeling aan thema’s………………………………………………………………………………………………………Pagina 15
Leerrendement………………………………………………………………………………………………………………….Pagina 16
Literatuurlijst……………………………………………………………………………………………………………………..Pagina 18
Bijlage 1:
Bijlage 2:
Bijlage 3:
Beschrijving casus
2
,De quote die hoort bij de casus: “geef mij maar een spuitje”.
De casus luidt als volgt:
Mevrouw G is 87 jaar oud en is beginnend dementerend. Haar man is zes jaar geleden overleden en
ze heeft twee zoons. Ze is vijf jaar geleden opgenomen in het verpleeghuis waar zij momenteel 24-
uurszorg krijgt. Zij is rolstoel afhankelijk en is gekatheteriseerd. Door haar beginnende dementie
heeft zij in de avond last van stemmingswisselingen, dit kan zich ook uitten in verbale agressie.
Toen zij 70 jaar werd heeft zij een euthanasieverklaring getekend bij de huisarts. Zij wil niet meer
leven wanneer zij gaat dementeren, incontinent wordt, rolstoelafhankelijk wordt en niet meer in
staat is om voor zichzelf te zorgen. Omdat de regel bestaat dat je elk jaar de euthanasieverklaring
moet “verlengen”, heeft zij elk jaar bij de huisarts bevestigd nog steeds achter de
euthanasieverklaring te staan. Doordat zij dit gedaan heeft is haar euthanasieverklaring nog steeds
geldig op het moment wanneer zij opgenomen is in het verpleeghuis. Mevrouw is niet meer gelukkig
en wilt graag een einde maken aan het leven. Nu heeft zij een euthanasieverklaring waardoor dit
mogelijk is. Met de arts is afgesproken dat zij binnen drie weken komt te overlijden doormiddel van
euthanasie.
Vergelijken scores en samenvatting
Ik heb van drie mensen feedback ontvangen, waaronder de docent en twee medestudenten.
Hieronder zal ik per punt waarop zij mij feedback hebben gegeven en mijn eigen feedback, met
elkaar vergelijken. Onder de vergeleken feedback staat een korte samenvatting van de feedback.
- Bij de introductie heb ik de quote beschreven, “geef mij maar een spuitje”.
Bij twee van de feedback gevers was het duidelijk om welke quote het ging, één was de
quote vergeten, dit kwam doordat ik de quote op het begin vergeten was te vertellen. Het
was voor alle drie de feedbackgevers duidelijk dat het ging om een beginnend dementerende
vrouw van 87 jaar oud en dat zij euthanasie krijgt. Ik heb ook het gevoel dat ik de casus
duidelijk genoeg heb geïntroduceerd.
Samenvatting:
In de casus komt de quote “geef mij maar een spuitje” aan bod. Ik heb als feedback gekregen
dat het duidelijk was om welke casus het ging en wat de hoofdlijn uit de casus was met
betrekking op de quote.
- Hoe ik ben ingegaan op de quote was volgens de feedbackgevers goed. Ik ben opzoek gegaan
naar de betekenis en heb passende vragen gesteld gedurende het gesprek. Naar mijn mening
heb ik inderdaad aandacht gegeven aan de quote en ben hier op een doorvragende manier
op ingegaan, al mocht ik achteraf wat meer doorvragen.
Samenvatting:
Volgens de feedbackgevers ben ik op een juiste wijze ingegaan op de quote “geef mij maar
een spuitje”. Eén iemand geeft aan dat ik goed in ben gegaan op de quote door het volgende
te zeggen: “wat goed dat u deze keuze gemaakt heeft”, dit is een bekrachtiging. Daarnaast
ben ik opzoek gegaan naar de betekenis en impact van het beslismoment. Hierbij het is
doorgevraagd naar de achtergrond en gevoelens van de zorgvrager. Tot slot geeft iemand
3
, aan dat ik later in het gesprek met passende vragen ben gekomen om op de quote aan te
sluiten.
- Bij de derde vraag wordt gevraagd of de onderliggende behoefte/reden van de quote
duidelijk is geworden. Alle feedbackgevers geven aan dat het duidelijk was, wat de
onderliggende behoefte of reden was. Ik heb hierbij gelet op de aandacht driehoek.
Samenvatting:
De onderliggende behoefte en/of reden van de quote is volgende de feedbackgevers
duidelijk geworden. Daarbij geeft iemand aan dat ik goed heb doorgevraagd naar de impact
en het gevoel dat de zorgvrager daarbij heeft en of zij hierop is voorbereid. Daarnaast is het
duidelijk geworden dat de zorgvrager moeite heeft met het “opgeven” omdat de euthanasie
op korte termijn plaatsvindt en zij mensen achterlaat. Tot slot geeft iemand aan dat ik vooral
gericht was op de omgang met de uitspraak en de gevoelens die daarbij komen kijken.
- Volgends feedbackgevers heb ik de volgende theoretische concepten gebruikt in mijn
gesprek: aandacht driehoek, supportcheck en ORBS. Ik heb in het gesprek deze concepten zo
goed mogelijk proberen toe te passen, dat is naar mijn mening goed gelukt.
Samenvatting:
Volgens de feedbackgevers heb ik goed gebruik gemaakt van de aandacht driehoek. Dit werd
duidelijk door in te gaan op de impact, coping en support. Volgens een van de
feedbackgevers voelde het gesprek niet “natuurlijk”, maar meer als een interview. Verder
heb ik vragen gesteld over de toekomst, sociale steun en steun op maat.
Leerdoelen
Aan de hand van de gekregen feedback en tips heb ik de volgende twee leerdoelen opgesteld: Meer
doorvragen en één vraag tegelijk gestellen.
Leerdoel 1: Meer doorvragen.
Ik wil in het vervolg tijdens een begeleidingsgesprek meer doorvragen op de antwoorden die mijn
gesprekspartner geeft. Dit houdt in dat ik op een relevante manier doorvraag naar antwoorden die
niet worden gegeven, of antwoorden waarover ik meer informatie wil. Ik zorg ervoor dat ik relevante
informatie niet mis door genoegen te nemen met het antwoord dat ik krijg.
Leerdoel 2: Eén vraag tegelijk stellen.
In het vervolg als ik een begeleidingsgesprek voer, wil ik één vraag tegelijk stellen. Door twee vragen
tegelijk te stellen kan er verwarring ontstaan, of er wordt maar op één vraag antwoord gegeven. In
het vervolg wil ik dus één relevante vraag tegelijk stellen om hier de aandacht op te vestigen. Dit
voorkomt verwarring bij de gesprekspartner en het zorgt ervoor dat ik de juiste informatie krijg.
Leerrendement
Tijdens deze drie maanden heeft de groep leerlingen zeven lessen rouw- en verliesbegeleiding
gevolgd. Door het later instromen in de keuzecursus heb ik hier een aantal van gemist. Ik heb de
gemiste stof in mijn vrije tijd ingehaald, hierdoor liep ik niet achter tijdens de lessen en heb ik
4
