Reflectie en Ethiek
14-6-2021
Student: Annemay Knies
Studentennummer: 1713757
Docent: Diana Steenbergen
Klas: GVE-4r2-DIA-A
Cursus: GVE-4.PL4-17
,Inhoudsopgave
1.Focus.......................................................................................................................................................... 2
1.1. Het morele probleem.....................................................................................................................................2
1.2. Morele interventies........................................................................................................................................2
1.3. Morele vraag.................................................................................................................................................3
2.Onderzoek.................................................................................................................................................. 3
2.1. Factoren meso niveau....................................................................................................................................3
2.1.1Het verpleegkundig team........................................................................................................................3
2.1.2. De patiënten..........................................................................................................................................3
2.1.3. Het hoger management.........................................................................................................................4
2.1.4. Verpleegkundige Advies Raad (VAR).....................................................................................................4
2.1.5. De teamleidinggevende.........................................................................................................................4
2.2. Factoren Macroniveau...................................................................................................................................4
2.2.2. Zorgverzekeraars...................................................................................................................................4
2.2.3.V&VN......................................................................................................................................................5
2.2.5. COVID- 19...............................................................................................................................................5
Normatieve professionalisering.......................................................................................................................6
3.De dialoog.................................................................................................................................................. 6
4.De verandering........................................................................................................................................... 7
4.1. Antwoord op morele vraag............................................................................................................................7
4.2. Verworven persoonlijke inzicht & fundamentele verandering......................................................................7
5. Advies........................................................................................................................................................ 8
Bronnen........................................................................................................................................................ 8
Bijlage 1. Reflectie verslag............................................................................................................................ 10
Bijlage 2. Intervisieplan................................................................................................................................ 11
Bijlage 3. Feedbackformulier voor rol van gespreksleider.............................................................................12
Bijlage 4. Feedbackformulier op rol van deelnemer......................................................................................16
Bijlage 5. Feedbackformulier van opdracht werkbegeleider..........................................................................18
.................................................................................................................................................................... 19
1
, 1.Focus
Momenteel loop ik stage op de verpleegafdeling 3AB van het Diakonessenhuis. De
verpleegafdeling is onderverdeeld in twee specialismen: interne geneeskunde en oncologie.
In totaal is er ruimte voor 37 opnames. Op de unit van de interne geneeskunde worden
patiënten opgenomen met o.a. diabetes, nierfunctiestoornissen en infecties. Daarnaast
worden ook patiënten opgenomen waarvan de oorzaak niet direct bekend is. Hierdoor
kunnen de ziektebeelden op de afdeling erg uiteenlopend zijn. De oncologische unit richt
zich tot patiënten die worden opgenomen voor diagnostiek, cytostaticakuren, pijnbestrijding
of andere interne problematiek. Op beide units is er sprake van een oudere en kwetsbare
patiëntencategorie. Tevens worden verpleegkundigen geconfronteerd met patiënten in de
terminale en palliatieve fase. De interne unit is afhankelijk van de doorstroom vanuit de
spoedeisende hulp (SEH). Hierdoor is de opnamecapaciteit wisselend en kent de afdeling
ook rustige diensten. Daartegenover ervaren verpleegkundigen dat de zorgvragen steeds
complexer worden en patiënten intensiever zorg nodig hebben. Dit betreft beide units.
Hierdoor ervaren de verpleegkundigen dat er sprake kan zijn van een aanhoudende hoge
werkdruk. Momenteel verlenen de verpleegkundigen in de dagdienst zorg aan gemiddeld
vier tot vijf patiënten per verpleegkundige. In de avonddiensten verlenen zij zorg aan
gemiddeld acht patiënten en in de nachtdiensten staat slechts één verpleegkundige per unit.
Op de afdeling worden maatregelen genomen om de werkdruk te verlagen. Sinds een
halfjaar hebben verpleegkundigen in de avond zorg voor acht patiënten, voorheen waren dat
er elf. Daarnaast ondersteund de zorgcoördinator tijdens de dagdienst het verpleegkundig
personeel.
1.1. Het morele probleem
De hoge werkdruk binnen de zorg is een maatschappelijk probleem wat zich al een geruime
tijd voordoet. Recent onderzoek laat zien dat 48% van de ziekenhuiswerknemers de
werkdruk te hoog vindt. Hierbij vind 69% dat de werkdruk het afgelopen jaar is toegenomen
(CBS, 2019). De afgelopen jaren is de productiedruk opgevoerd. Daarnaast is de zorg voor
patiënten complexer geworden (Nursing, 2016). Uit een peiling van de beroepsvereniging
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) komt naar voren dat negen op de tien
verpleegkundigen door de te hoge werkdruk op hun werk en naast hun werk meer stress
ervaren (Nursing, 2017). In artikel 1.7 van de beroepscode staat dat de verpleegkundige
moeten bijdragen aan de veiligheid van de zorgverlening (Beroepscode, 2015). Echter komt
uit een enquête van Zorg.nu en V&VN kwam naar voren dat 54% van
ziekenhuisverpleegkundigen wel eens een fout heeft gemaakt door de hoge werkdruk. Bij
18% was de schade dusdanig ernstig dat de patiënt overleed. Werkgevers komen steeds
meer in actie om de hoge werkdruk in de zorg aan te pakken. Er worden maatregelen
genomen om de (administratieve) lastendruk te verlagen. Echter komt uit de peiling naar
voren dat 38% van de zorgverleners vindt dat er juist een gebrek aan actie is. Op korte
termijn zal geen radicale verandering plaatsvinden. Hierdoor zal het probleem vooralsnog in
stand worden gehouden (Nursing, 2020).
1.2. Morele interventies
Ik was verontwaardigd over de bezetting tijdens de avonddiensten. Echter wist ik niet exact
hoe mijn collega’s dit ervaren. Hierdoor ging ik het gesprek aan met verschillende collega’s
om in kaart te brengen hoe zij dit ervaren. Collega’s gaven aan dat zij een half jaar geleden
bij een volledige opnamecapaciteit in de avond zorg verleenden aan gemiddeld tien tot elf
patiënten. Ze gaven aan dat ze het erg fijn vinden dat dit afgeschaald is naar acht patiënten.
Echter ervaren collega’s dat de werkdruk toch nog hoog kan zijn. Bij een volledige
opnamecapaciteit hebben collega’s onvoldoende tijd om de patiënten goed te lezen voordat
de avondstart begint. Collega’s gaven aan dat patiënten langer moeten wachten op de
2
14-6-2021
Student: Annemay Knies
Studentennummer: 1713757
Docent: Diana Steenbergen
Klas: GVE-4r2-DIA-A
Cursus: GVE-4.PL4-17
,Inhoudsopgave
1.Focus.......................................................................................................................................................... 2
1.1. Het morele probleem.....................................................................................................................................2
1.2. Morele interventies........................................................................................................................................2
1.3. Morele vraag.................................................................................................................................................3
2.Onderzoek.................................................................................................................................................. 3
2.1. Factoren meso niveau....................................................................................................................................3
2.1.1Het verpleegkundig team........................................................................................................................3
2.1.2. De patiënten..........................................................................................................................................3
2.1.3. Het hoger management.........................................................................................................................4
2.1.4. Verpleegkundige Advies Raad (VAR).....................................................................................................4
2.1.5. De teamleidinggevende.........................................................................................................................4
2.2. Factoren Macroniveau...................................................................................................................................4
2.2.2. Zorgverzekeraars...................................................................................................................................4
2.2.3.V&VN......................................................................................................................................................5
2.2.5. COVID- 19...............................................................................................................................................5
Normatieve professionalisering.......................................................................................................................6
3.De dialoog.................................................................................................................................................. 6
4.De verandering........................................................................................................................................... 7
4.1. Antwoord op morele vraag............................................................................................................................7
4.2. Verworven persoonlijke inzicht & fundamentele verandering......................................................................7
5. Advies........................................................................................................................................................ 8
Bronnen........................................................................................................................................................ 8
Bijlage 1. Reflectie verslag............................................................................................................................ 10
Bijlage 2. Intervisieplan................................................................................................................................ 11
Bijlage 3. Feedbackformulier voor rol van gespreksleider.............................................................................12
Bijlage 4. Feedbackformulier op rol van deelnemer......................................................................................16
Bijlage 5. Feedbackformulier van opdracht werkbegeleider..........................................................................18
.................................................................................................................................................................... 19
1
, 1.Focus
Momenteel loop ik stage op de verpleegafdeling 3AB van het Diakonessenhuis. De
verpleegafdeling is onderverdeeld in twee specialismen: interne geneeskunde en oncologie.
In totaal is er ruimte voor 37 opnames. Op de unit van de interne geneeskunde worden
patiënten opgenomen met o.a. diabetes, nierfunctiestoornissen en infecties. Daarnaast
worden ook patiënten opgenomen waarvan de oorzaak niet direct bekend is. Hierdoor
kunnen de ziektebeelden op de afdeling erg uiteenlopend zijn. De oncologische unit richt
zich tot patiënten die worden opgenomen voor diagnostiek, cytostaticakuren, pijnbestrijding
of andere interne problematiek. Op beide units is er sprake van een oudere en kwetsbare
patiëntencategorie. Tevens worden verpleegkundigen geconfronteerd met patiënten in de
terminale en palliatieve fase. De interne unit is afhankelijk van de doorstroom vanuit de
spoedeisende hulp (SEH). Hierdoor is de opnamecapaciteit wisselend en kent de afdeling
ook rustige diensten. Daartegenover ervaren verpleegkundigen dat de zorgvragen steeds
complexer worden en patiënten intensiever zorg nodig hebben. Dit betreft beide units.
Hierdoor ervaren de verpleegkundigen dat er sprake kan zijn van een aanhoudende hoge
werkdruk. Momenteel verlenen de verpleegkundigen in de dagdienst zorg aan gemiddeld
vier tot vijf patiënten per verpleegkundige. In de avonddiensten verlenen zij zorg aan
gemiddeld acht patiënten en in de nachtdiensten staat slechts één verpleegkundige per unit.
Op de afdeling worden maatregelen genomen om de werkdruk te verlagen. Sinds een
halfjaar hebben verpleegkundigen in de avond zorg voor acht patiënten, voorheen waren dat
er elf. Daarnaast ondersteund de zorgcoördinator tijdens de dagdienst het verpleegkundig
personeel.
1.1. Het morele probleem
De hoge werkdruk binnen de zorg is een maatschappelijk probleem wat zich al een geruime
tijd voordoet. Recent onderzoek laat zien dat 48% van de ziekenhuiswerknemers de
werkdruk te hoog vindt. Hierbij vind 69% dat de werkdruk het afgelopen jaar is toegenomen
(CBS, 2019). De afgelopen jaren is de productiedruk opgevoerd. Daarnaast is de zorg voor
patiënten complexer geworden (Nursing, 2016). Uit een peiling van de beroepsvereniging
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) komt naar voren dat negen op de tien
verpleegkundigen door de te hoge werkdruk op hun werk en naast hun werk meer stress
ervaren (Nursing, 2017). In artikel 1.7 van de beroepscode staat dat de verpleegkundige
moeten bijdragen aan de veiligheid van de zorgverlening (Beroepscode, 2015). Echter komt
uit een enquête van Zorg.nu en V&VN kwam naar voren dat 54% van
ziekenhuisverpleegkundigen wel eens een fout heeft gemaakt door de hoge werkdruk. Bij
18% was de schade dusdanig ernstig dat de patiënt overleed. Werkgevers komen steeds
meer in actie om de hoge werkdruk in de zorg aan te pakken. Er worden maatregelen
genomen om de (administratieve) lastendruk te verlagen. Echter komt uit de peiling naar
voren dat 38% van de zorgverleners vindt dat er juist een gebrek aan actie is. Op korte
termijn zal geen radicale verandering plaatsvinden. Hierdoor zal het probleem vooralsnog in
stand worden gehouden (Nursing, 2020).
1.2. Morele interventies
Ik was verontwaardigd over de bezetting tijdens de avonddiensten. Echter wist ik niet exact
hoe mijn collega’s dit ervaren. Hierdoor ging ik het gesprek aan met verschillende collega’s
om in kaart te brengen hoe zij dit ervaren. Collega’s gaven aan dat zij een half jaar geleden
bij een volledige opnamecapaciteit in de avond zorg verleenden aan gemiddeld tien tot elf
patiënten. Ze gaven aan dat ze het erg fijn vinden dat dit afgeschaald is naar acht patiënten.
Echter ervaren collega’s dat de werkdruk toch nog hoog kan zijn. Bij een volledige
opnamecapaciteit hebben collega’s onvoldoende tijd om de patiënten goed te lezen voordat
de avondstart begint. Collega’s gaven aan dat patiënten langer moeten wachten op de
2
