Samenvatting voor organisatiemanagement

Organisatiemanagement samenvatting

Hoofdstuk 1: Een blik op de geschiedenis...........................................................................................p. 2

Hoofdstuk 2: De medewerker in de organisatie............................................................................... p. 7

Hoofdstuk 3: Groepen en teams in de organisatie......................................................................... p. 15

Hoofdstuk 4: Organisatiestructuur en klimaat ............................................................................... p. 20

Hoofdstuk 5: Performantiemanagement....................................................................................... p. 25

Hoofdstuk 6: Uitdagingen ............................................................................................................. p. 30




1

, H1: EEN BLIK OP DE GESCHIEDENIS

Overzicht verschillende stromingen
Bespreking stromingen en relevantie vandaag
Organisatie heeft veel gemeenschappelijke kenmerken
 Sociale entiteiten
 Gericht op een doel
 Dienen als systeem voor bewust gestructureerde & gecoördineerde activiteiten
 Verbonden met externe omgeving
1.1 Rationele benadering
Marx bestudeert working class
Durkheim bestudeert verlies van solidariteit in nieuwe samenleving
Weber bestudeert werking van organisatie en gedrag van mensen
 Eerste organisatiesocioloog
Context
 Steeds grotere fabrieken met stoommachines
 Meer goedkope productie door mechanisatie
o Hierdoor meer machinebouw
 Door verbetering elektriciteit
o Elektromotoren gebruikt als aandrijving + betere verlichting


Frederick Taylor
 Grondlegger Scientific Management
o Taak medewerkers (arbeiders) bespreken
o Alle taken analyseren, routiniseren, subtaken maken, standaardiseren en
overtollige taken elimineren
o Tijds- en bewegingsstudies
o Optimaal rendement zoeken binnen organisatie
o One Best Way als enige gestandaardiseerde werkwijze opleggen aan werknemers (meest
efficiënte)
 Adviseur bij Henry Ford
o Assemblagetijd sterk reduceren in eerste bedrijf Ford (vliegtuigwielen)
o Henry Ford startte nieuw bedrijf (auto’s)
 Een van de eerste die productie van seriewagens in massaproductie aanvatte
o Tijds- & bewegingsstudies + Optimaliseren gereedschappen
o Was toen betaalbaar, lichte wielen, gemakkelijk over hobbelige & ongeplaveide wegen rijden
o Lopende band (prijs daalt en hogere lonen) + arbeiders werden ook consumenten
 Gevolgen in organisatie
o Hoger rendement
o Standaardisatie producten & handelingen
o Controle en voorspelbaarheid
o Routine en opsplitsing
o Managers denken, arbeiders werken
o Optimalisatie gehanteerde gereedschappen
 Weerstand van arbeiders en vakbonden (stakingen en sociale onrust)

2

, o Door arbeiders zelf en door vakbonden
o Mensonterende praktijken voor grotere winsten
o Deskilling
 Ontwaarding menselijke arbeid door routineus werk
 Taylor: arbeiders werken bewust trager om tempo niet te doen stijgen
• Was niet genoeg tussenspraak met werknemers bedrijf
o Negeerde ‘factor mens’ en beroepsfierheid + negeerde het belang van andere beloningen dan
zuiver financiële
 Foreman opsplitsen (=verantwoordelijke eerste lijn)
Arbeiders hebben nu meerdere functionele chefs
o Taakverdeling controleren
o Kwaliteit controleren
o Tempo controleren
 Hield geen rekening met fysiologische & psychologische kenmerken van medewerker
o Leidt tot overbelasting
 Taakspanning
o Spanning nodig voor optimale productiviteit
o Te hoog tempo: fouten, verzuim en stakingen
o Te laag tempo: gebrek aan uitdaging, routineverlies en fouten
 Verdere tegemoetkomingen aan tekorten zuiver rationeel organiseren vinden we terug in initiatieven om
nadelen taakspecialisatie & te korte cyclustijden op te vangen
o Taakverrijking (enrichment)
o Taakverruiming (enlargement)
o Jobcreatie
 Nu zien we nog steeds lopende bandsystemen
o Wel veel betere werkomstandigheden -> enorm evolutie
o Alle producten zijn nu veel complexer geworden
Henri Fayol
 Richten op management, niet op individu
 1900: vooral ingenieurs in topfuncties bedrijven; geen sociale inzichten en theorieën
o Bestonden geen managementrichtingen en dergelijke
o Wou hier iets aan veranderen door boek te schrijven
 Loon in verhouding tot inbreng om doelen te realiseren
 5 basistaken van management (POLCC)
1. Plannen
a. Op niveau van organisatie, departement, afdeling, dienst etc.
b. Strategisch ondernemingsplan voor lange termijn (begin- & eindpunt)
i. Algemeen organisatiedoel nastreven
ii. LT en KT aangepast aan elkaar
iii. Flexibel & past zich aan volgens omstandigheden
iv. Specifiek & voldoende operationeel uitgedrukt
2. Organiseren
a. Toewijzen materiaal, middelen & personeel
b. Hiërarchisch geordende lijnorganisatie
i. Eenheid van gezag, eenheid van leiding
ii. Verantwoordelijkheden liggen vast voor iedereen
iii. Gekende procedures volgen
iv. Alle regels vastgelegd in organogram

3

, 3. Leiding geven
a. Richtlijnen & opdrachten geven aan medewerkers
b. Orders geven en mensen motiveren
c. De leidinggevende moet:
i. Capaciteiten werknemers kennen
ii. Optreden tegen onbekwame medewerkers
iii. Zorgen dat doelen worden behaald
iv. Goede voorbeeld geven
v. Inzicht in groepsgevoel
vi. Zorgen voor actie, initiatief & toewijding
4. Coördineren
a. Departementen onderling afstemmen
b. Meetings en tussenpersonen nodig
c. Basisprincipes gezag & verantwoordelijkheid, eenheid bevel, eenheid ondernemingsdoel,
discipline & orde komen duidelijk naar voor
5. Controleren
a. =beheersen
b. meteen sanctie bij elke afwijking
 14 normatieve basisprincipes (naleven voor bereiken van 5 basistaken) (strikt normatief)
1. taakverdeling -> specialisatie 8. centralisatie
2. gezag en verantwoordelijkheid 9. respect voor hiërarchie
3. discipline -> moet bevoegdheden kennen 10. orde -> elke wn heeft plaats
4. eenheid van leiding -> wn heeft 1 chef 11. correcte behandeling persoon
5. eenheid van richting -> 1 doel 12. stabiele personeelsbezetting
6. beloning ->in verhouding geleverde inspanningen 13. initiatief
7. individueel belang is ondergeschikt aan 14. esprit de corps-> eenheid leiding
algemeen belang van organisatie

 Contrast met Taylor
o Eerlijke verloning, initiatief (dus niet “arbeiders werken en managers denken”)
en eenheid van leiding (dus niet “meerdere functionele leiders”)
o Fayol sprak uit eigen ervaringen uit grote onderneming
 Was een sterke basis voor verdere ontwikkelingen in
organisatietheorie
 Lijnorganisatie was enige structuur die bestond
o Fayol zijn terminologie was erg toepasbaar in verdere hiërarchisch
opgebouwde organisaties
Barnard
 Zowel medewerkers als managers niet altijd rationeel gedrag zoals verondersteld
 Ook aandacht geven aan wil en bereidheid tot nastreven doelen van medewerker
 Management moet overeenstemming vinden tussen individuele behoeften van medewerkers en
algemene behoeftes van organisatie
 Informele groepswerking onderkennen
o Samenwerking bevorderen van gemeenschappelijk doel en goed communiceren
o Specialisatie dringt zich op om werk effectief te organiseren
 Gepaste verloning voor geleverde werk om werkdruk te doen aanvaarden
o Meer subjectieve normen nodig
 Gezag nodig die medewerker aanvaardt
4