Samenvatting Probleem 2 - Inleiding Strafrecht

Probleem 2
Leerdoelen
1. Wat is poging en wat is voorbereiding?
2. Wat is medeplegen?
3. Was is medeplichtigheid?
Bronnen:
- H5
- H6 (6.1 + 6.2 + 6.3 + 6.6)
Jurisprudentie:
- Uitzendbureau Cito
- Danszaal Suranus
- Grenswisselkantoor
- Containerdiefstal
- Moord op afstand
- Videodozen

Leerdoel 1 Wat is poging en wat is voorbereiding?
Poging
Gedragingen kunnen al strafbaar zijn zonder te voldoen aan de delictsomschrijving.
Onder omstandigheden kan iemand die probeert een delictsomschrijving te vervullen,
zonder dat dat hem lukt, al strafbaar zijn.
Bijv. Iemand pleegt een inbraak in een bank maar hij krijgt de kluis niet open en
gaat weg zonder iets. Er is niet voldaan aan de delictsomschrijving van diefstal
met braak.

Poging kan gezien worden als een uitbreiding van de strafbaarheid naar een eerder
stadium. Dit is echter niet grenzeloos: er is bijv. geen sprake van poging als iemand
tijdens openingstijden de bank bezoekt om te kijken naar het beveiligingssysteem.

Wettelijke omschrijving
Art. 45 Sr
Lid 1 Poging tot misdrijf is strafbaar, wanneer het voornemen van de dader zich door
een begin van uitvoering heeft geopenbaard.
Lid 2 Het maximum van de hoofdstraffen op het misdrijf gesteld wordt bij poging met
een derde verminderd.
Lid 3 Geldt het een misdrijf waarop levenslange gevangenisstraf is gesteld, dan wordt
gevangenisstraf opgelegd van ten hoogste twintig jaren.
Lid 4 De bijkomende straffen zijn voor poging dezelfde als voor het voltooide misdrijf.
- Alleen poging tot misdrijf is strafbaar (poging tot overtreding dus niet)
- Voornemen heeft zich geopenbaard door een poging van uitvoering (het
voornemen moet dus blijken uit bepaalde handelingen; die handelingen moeten
aan te merken zijn als begin van uitvoering)
- De maximale straf is een derde lager dan de strafbedreiging voor het voltooide
misdrijf (art. 45 lid 2 Sr)
- De dader die zijn poging vrijwillig opgeeft, is niet strafbaar op grond van poging
(art. 46b Sr) = vrijwillige terugtred
Vrijwillige terugtred
Als de dader zijn poging vrijwillig opgeeft, is hij niet strafbaar
Dit is alleen al uit preventief oogpunt zinvol. Als er strafbaarheid bestaat ondanks dat de
dader ervan afziet, ontbreekt het de dader van een stimulans om zijn poging te staken.

Zolang de dader nog met zijn poging of voorbereiding bezig is, bestaat voor hem de
mogelijkheid terug te treden.

Art. 46b Sr Voorbereiding noch poging bestaat indien het misdrijf niet is voltooid
tengevolge van omstandigheden van de wil van de dader afhankelijk.

Vb. Iemand breekt in maar terwijl hij bezig is, dwalen zijn gedachten af en verlaat
hij de woning zonder iets weg te nemen  het is een strafbare poging maar in dit


1

, geval is het afhankelijk van de wil van de dader dat hij stopt met de uitvoering van
de handelingen. De poging is niet strafbaar (art. 46b Sr)

De terugtred is vrijwillig te noemen, als het besluit om niet verder te gaan met de
uitvoering wordt genomen op grond van een nieuwe afweging van dezelfde
(externe) omstandigheden. Er kunnen zich hierbij nieuwe omstandigheden voordoen
die de dader beïnvloeden in zijn keuze om verder te gaan zonder aan het aannemen van
vrijwillige terugtred in de weg te staan. De nieuwe omstandigheden zijn dan wel een
nieuwe externe factor maar zorgt er niet voor dat de dader niet meer in vrijheid kan
beslissen om door te gaan. Zijn eigen wil blijft de voornaamste factor in zijn beslissing
van terugtreden.
Van ‘de wil van de dader afhankelijk’ is dus geen sprake als de wil tot stand komt
onder invloed van nieuwe externe factoren die min of meer dwingen de poging te staken
(bijv. het horen van politiesirenes).

Verschillende theorieën over begin van uitvoering
Subjectieve theorie
- Nadruk op de intentie van de dader
- Er is al sprake van uitvoering indien er handelingen worden verricht waaruit blijkt
dat men naar voltooiing van het misdrijf streeft (=uiting geeft aan de misdadige
wil)

Vb. iemand wil iemand vermoorden en hij koopt een pistool. Hij wacht op de persoon
maar deze persoon is ziek en loopt daarom niet zijn dagelijkse rondje
 volgens de subjectieve leer poging tot moord (maar naar geldend recht geen begin
van uitvoering)
 volgens objectieve leer geen sprake van begin van uitvoering van het misdrijf
(voltooiing van het delict nog niet ver genoeg genaderd)

Objectieve theorie
- De gedraging moet daadwerkelijk een begin vormen van voltooiing van het
misdrijf
- Vaak de voltooiing van het misdrijf dichter genaderd dan bij de subjectieve
opvatting
- Begin van de uitvoering van het misdrijf (bijv. wanneer iemand een ander probeert
te vermoorden maar mis schiet  gevaar voor het leven van de ander, moord
bijna voltooid)

Het cito-criterium
Het geldende criterium voor begin van uitvoering. De Hoge Raad heeft het criterium
geformuleerd om de grens aan te geven tussen een voorbereidingshandeling en het
begin van de uitvoering bij het plegen van een misdrijf.

Cito arrest
Casus
Twee mannen bellen aan bij uitzendbureau Cito nadat ze redelijk zeker zijn dat een
geldauto geld heeft afgegeven. De mannen hebben zich onherkenbaar gemaakt en 1 van
de mannen is in het bezit van een schietklaar pistool. De andere man heeft een lege tas
bij zich. Het komt niet tot een overval omdat de deur niet wordt opgedaan. De aspirant-
overvallers worden ter plekke door de politie aangehouden.

Rechtsvraag
Zijn de handelingen van de verdachten aan te merken als voorbereidingshandelingen of
uitvoeringshandelingen?

Rechtsoverweging
Raadsman verdachten
De handelingen van de verdachten leverden niet een begin van uitvoering op van het
misdrijf diefstal met geweld dus geen poging tot misdrijf


2