Reumatoïde artritis
Ziektebeeld uitgewerkt door middel van de “rode loper”.
Wat is reumatoïde artritis?
Bij reumatoïde artritis (RA) ontstaan gewrichtsontstekingen. Het is een auto-immuunziekte: je
afweersysteem keert zich tegen je eigen lichaam. Reumatoïde artritis kan sluipend beginnen of
plotseling ontstaan. RA is een chronische aandoening en verloopt wisselend: perioden waarin je
(veel) last hebt van gewrichtsontstekingen wisselen af met perioden waarin je weinig of geen
gewrichtsontstekingen hebt.
De precieze oorzaak van reumatoïde artritis (RA) is onbekend. Wel is duidelijk dat bij reumatoïde
artritis je afweersysteem als het ware ‘op hol’ slaat waardoor je afweersysteem denkt dat goede
(lichaamseigen) cellen kwade indringers zijn. Je afweersysteem wil die indringers verdrijven. Hierdoor
komen bepaalde stoffen (ontstekingseiwitten) vrij waardoor ontstekingen ontstaan in gewrichten,
pezen, spieren of organen. Je immuunsysteem keert zich als het ware tegen je eigen lichaam.
Daarom is reumatoïde artritis een auto-immuunaandoening.
Reumatoïde artritis is geen erfelijke ziekte. Wel komt RA soms voor bij meerdere leden uit een
familie.
Omgevingsfactoren hebben invloed op het ontstaan van RA. Zo hebben mensen die roken een
grotere kans op het krijgen van RA dan mensen die niet roken.
Epedimiologie (verspreiding)
Reumatoïde artritis komt op alle leeftijden voor, vaker bij vrouwen dan bij mannen.
In 2018 waren er naar schatting 258.600 mensen bij wie de huisarts de diagnose reumatoïde artritis
(RA) heeft gesteld: 94.500 mannen en 164.200 vrouwen.
Uit een recent rapport van het nivel blijkt dat in 2013 ongeveer 1 op de 9 mensen in Nederland een
reumatische aandoening had. Dit komt neer op 1,95 miljoen mensen.
, Anatomie/fysiologie
Het bot:
Bij botten wordt altijd een hard, compact deel en een sponsachtige deel onderscheiden. Zowel het
compacte als het sponsachtige beenweefsel is opgebouwd uit botcilinders. In compact beenweefsel
lopen botcilinders evenwijdig aan elkaar met heel weinig tussenruimte. In het sponsachtige deel
liggen de botcilinders verder uit elkaar, waardoor er goed doorbloede holtes ontstaan. In deze holtes
bevindt zich het rode beenmerg met de stamcellen voor alle bloedcellen.
Bij een breuk in een groot pijpbeen, zoals het dijbeen, kan geel beenmerg (vetweefsel) in de
bloedbaan terechtkomen en een verstopping in de longslagaders veroorzaken.
Botten zijn omgeven door beenvlies, een bindweefsellaag met bloedvaten en zenuwen. Bij de
schacht van een pijpbeen lopen vanuit de bloedvaten in het beenvlies aftakkingen het compacte
beenweefsel deel in door de kleine vaatjes. Zijtakken van deze vaatjes lopen door holtes in de centra
van de botcilinders.
Het bot kan zich op twee manieren ontwikkelen, en wel door directe en indirecte botvorming. De
directe botvorming vindt plaats vanuit het beenvlies. Een verzameling botvormende cellen met
calciumzouten en daaromheen botmassa, wordt een verbeningscentrum genoemd. Voorbeelden van
botten, die door directe botvorming ontstaan zijn, zijn de platte schedelbeenderen, de onderkaak en
het sleutelbeen.
Indirecte botvorming vindt plaats bij de meeste pijpbeenderen. Het bot ontwikkelt zich uit
kraakbeen, dat langzamerhand vervangen wordt door bot. Hier is sprake van dikte- en lengtegroei.
De lengtegroei vindt plaat vanuit de epifysairschijven. Ook in een volgroeid individu wordt bot
voortdurend afgebroken en opnieuw opgebouwd. Dit is nodig om de kleine beschadigingen in het
bot te herstellen.
De hoeveelheid bot en het kwaliteit van het bot liggen in principe per individu vast in het erfelijke
materiaal. Andere systemen en factoren in het lichaam, die de opbouw en veranderingen in het bot
beïnvloeden, zij bepaalde hormonen, de leeftijd, immobiliteit en de hoeveelheid zonlicht.
Er zijn stoffen die de botvormende cellen onderdrukken, zoals het bijnierschorshormoon cortisol en
de daarop lijkende groep van corticosteroïden. Geneesmiddelen met corticosteroïden (zoals
prednison) zijn dan ook schadelijk voor het skelet, zeker als de botbalans om andere redenen
negatief is.
Beenderen en gewrichten van arm en hand:
De arm bestaat uit de opperarm en de onderarm. De opperarm bestaat uit één bot, het
opperarmbeen (humerus). De botten van de onderarm zijn het spaakbeen (radius) en de ellepijp
(ulna). De ellepijp heeft bij de elleboog een breed en plat haakvormig uitsteeksel de ellepijpsknobbel
(olecranon).
De hand bestaat uit de handwortel, de middenhand en de vingers. De handwortel bestaat uit acht
handwortelbeenderen waaronder het scheepvormig been dat proximaal ligt tegen het spaakbeen.
De middenhand bevat vijf middenhandsbeenderen. De vingers bevatten ieder drie kootjes, behalve
de duim, die er maar twee heeft. De duim is opponeerbaar: hij kan tegenover de andere vingers
worden geplaatst.
De bovenste extremiteit is zodanig gebouwd dat zeer veel beweging mogelijk is tussen de botstukken
onderling. In de elleboog bevindt zich zowel een scharniergewricht tussen de opperarm en de
Ziektebeeld uitgewerkt door middel van de “rode loper”.
Wat is reumatoïde artritis?
Bij reumatoïde artritis (RA) ontstaan gewrichtsontstekingen. Het is een auto-immuunziekte: je
afweersysteem keert zich tegen je eigen lichaam. Reumatoïde artritis kan sluipend beginnen of
plotseling ontstaan. RA is een chronische aandoening en verloopt wisselend: perioden waarin je
(veel) last hebt van gewrichtsontstekingen wisselen af met perioden waarin je weinig of geen
gewrichtsontstekingen hebt.
De precieze oorzaak van reumatoïde artritis (RA) is onbekend. Wel is duidelijk dat bij reumatoïde
artritis je afweersysteem als het ware ‘op hol’ slaat waardoor je afweersysteem denkt dat goede
(lichaamseigen) cellen kwade indringers zijn. Je afweersysteem wil die indringers verdrijven. Hierdoor
komen bepaalde stoffen (ontstekingseiwitten) vrij waardoor ontstekingen ontstaan in gewrichten,
pezen, spieren of organen. Je immuunsysteem keert zich als het ware tegen je eigen lichaam.
Daarom is reumatoïde artritis een auto-immuunaandoening.
Reumatoïde artritis is geen erfelijke ziekte. Wel komt RA soms voor bij meerdere leden uit een
familie.
Omgevingsfactoren hebben invloed op het ontstaan van RA. Zo hebben mensen die roken een
grotere kans op het krijgen van RA dan mensen die niet roken.
Epedimiologie (verspreiding)
Reumatoïde artritis komt op alle leeftijden voor, vaker bij vrouwen dan bij mannen.
In 2018 waren er naar schatting 258.600 mensen bij wie de huisarts de diagnose reumatoïde artritis
(RA) heeft gesteld: 94.500 mannen en 164.200 vrouwen.
Uit een recent rapport van het nivel blijkt dat in 2013 ongeveer 1 op de 9 mensen in Nederland een
reumatische aandoening had. Dit komt neer op 1,95 miljoen mensen.
, Anatomie/fysiologie
Het bot:
Bij botten wordt altijd een hard, compact deel en een sponsachtige deel onderscheiden. Zowel het
compacte als het sponsachtige beenweefsel is opgebouwd uit botcilinders. In compact beenweefsel
lopen botcilinders evenwijdig aan elkaar met heel weinig tussenruimte. In het sponsachtige deel
liggen de botcilinders verder uit elkaar, waardoor er goed doorbloede holtes ontstaan. In deze holtes
bevindt zich het rode beenmerg met de stamcellen voor alle bloedcellen.
Bij een breuk in een groot pijpbeen, zoals het dijbeen, kan geel beenmerg (vetweefsel) in de
bloedbaan terechtkomen en een verstopping in de longslagaders veroorzaken.
Botten zijn omgeven door beenvlies, een bindweefsellaag met bloedvaten en zenuwen. Bij de
schacht van een pijpbeen lopen vanuit de bloedvaten in het beenvlies aftakkingen het compacte
beenweefsel deel in door de kleine vaatjes. Zijtakken van deze vaatjes lopen door holtes in de centra
van de botcilinders.
Het bot kan zich op twee manieren ontwikkelen, en wel door directe en indirecte botvorming. De
directe botvorming vindt plaats vanuit het beenvlies. Een verzameling botvormende cellen met
calciumzouten en daaromheen botmassa, wordt een verbeningscentrum genoemd. Voorbeelden van
botten, die door directe botvorming ontstaan zijn, zijn de platte schedelbeenderen, de onderkaak en
het sleutelbeen.
Indirecte botvorming vindt plaats bij de meeste pijpbeenderen. Het bot ontwikkelt zich uit
kraakbeen, dat langzamerhand vervangen wordt door bot. Hier is sprake van dikte- en lengtegroei.
De lengtegroei vindt plaat vanuit de epifysairschijven. Ook in een volgroeid individu wordt bot
voortdurend afgebroken en opnieuw opgebouwd. Dit is nodig om de kleine beschadigingen in het
bot te herstellen.
De hoeveelheid bot en het kwaliteit van het bot liggen in principe per individu vast in het erfelijke
materiaal. Andere systemen en factoren in het lichaam, die de opbouw en veranderingen in het bot
beïnvloeden, zij bepaalde hormonen, de leeftijd, immobiliteit en de hoeveelheid zonlicht.
Er zijn stoffen die de botvormende cellen onderdrukken, zoals het bijnierschorshormoon cortisol en
de daarop lijkende groep van corticosteroïden. Geneesmiddelen met corticosteroïden (zoals
prednison) zijn dan ook schadelijk voor het skelet, zeker als de botbalans om andere redenen
negatief is.
Beenderen en gewrichten van arm en hand:
De arm bestaat uit de opperarm en de onderarm. De opperarm bestaat uit één bot, het
opperarmbeen (humerus). De botten van de onderarm zijn het spaakbeen (radius) en de ellepijp
(ulna). De ellepijp heeft bij de elleboog een breed en plat haakvormig uitsteeksel de ellepijpsknobbel
(olecranon).
De hand bestaat uit de handwortel, de middenhand en de vingers. De handwortel bestaat uit acht
handwortelbeenderen waaronder het scheepvormig been dat proximaal ligt tegen het spaakbeen.
De middenhand bevat vijf middenhandsbeenderen. De vingers bevatten ieder drie kootjes, behalve
de duim, die er maar twee heeft. De duim is opponeerbaar: hij kan tegenover de andere vingers
worden geplaatst.
De bovenste extremiteit is zodanig gebouwd dat zeer veel beweging mogelijk is tussen de botstukken
onderling. In de elleboog bevindt zich zowel een scharniergewricht tussen de opperarm en de
