Samenvatting gebitsontwikkeling, occlusie en articulatie
Literatuur:
Visser, G.C. Occlusie en Articulatie, 2006 (nestor)
Linden F.P.G.M. van der, Gebitsontwikkeling, Houten/Diegem, 4e gewijzigde druk, 1994; H 1
t/m 8.
Deel 1: gebitsontwikkeling
De gebitselementen van de mens ontstaan door de interactie van twee kiembladen. Dit zijn
een mesoderm kiemblad die zorgt voor de ontwikkeling van dentine, pulpa, cement en
parodontaal ligament. Ten tweede is er ook een ectoderm kiemblad die zorgt voor de
ontwikkeling van glazuur en de oppervlakkige weefsels.
Je kan dus herkennen wanneer iemand een afwijking heeft aan de kiembladen, als iemand
een afwijking heeft aan het ectoderme kiemblad zie je dit bijvoorbeeld ook terug in de
nagels (= oppervlakkig weefsel). Toch zie je deze afwijkingen niet vaak terugkomen omdat
dit tijdens de zwangerschap al kan leiden tot een spontane abortus, omdat de foetus het
anders niet zou overleven.
Vlak na contraceptie en tijdens zwangerschap --> H1 gebitsontwikkeling boek
De eerste vormen van gebitsontwikkeling vinden plaats na 6 weken van bevruchting. Tijdens
deze periode bestaat de mondholte uit tweelagig epitheel met ongedifferentieerd
mesenchymaal weefsel. Vanuit het basaalmembraan (later de glazuur-dentinegrens)
profileert het mesenchymale weefsel, door aan de ene kant glazuur te vormen en aan de
andere kant dentine.
De ontwikkeling van alle elementen gebeurt op dezelfde manier, de uitvoering ervan kan
verschillen.
- Molaren: mineralisatie begint bij de mesiobuccale knobbel. Op alle knobbels zijn ooit
een glazuurafzetting begonnen. Als de gemineraliseerde knobbelpunten zijn
verbonden kan de afstand hiertussen niet meer veranderen.
o 1. Interstitiële groei --> glazuurepitheel sturend
o 2. Mineralisatie van de toekomstige kroon
o 3. Coalescentie --> samensmelten van de knobbelpunten
o 4. Glazuurafzetting vergroten --> langs de zijden van de kroon
o 5. Vorming van de bi-of trifurcatie = 2 of 3 wortels
- Incisieven: de mineralisatie begint ongeveer tegelijk, hierdoor krijg je mamelons
(waarvan de middelste als eerste begint). Ze bereiken al vroeg de mesio-distale
kroonafmeting.
o 1. Interstitiële groei --> glazuurepitheel sturend
o 2. Mineralisatie van de toekomstige kroon
o 3. Coalescentie --> samensmelten van de mamelons vormt de mesio-distale
afmeting
o 4. Vorming van de wortel
, - Cuspidaten: hebben 1 punt waar de mineralisatie begint. Deze ontwikkelen later dan
de incisieven en molaren. De cuspidaat bereikt snel de mesio-distale afmeting maar
heeft langere glazuurvorming buiten de approximale zijden.
De eerste blijvende melkmolaren mineraliseren al voor de geboorte. Pas tijdens het 6 e
levensjaar breken deze elementen door, tegen die tijd zijn de wortels nog niet afgevormd.
De ontwikkeling van melkelementen gaat minder langzaam dan de ontwikkeling van
blijvende elementen. Een melkincisief heeft iets meer dan 1 jaar nodig voor zijn vorming,
een blijvende incisief wel 7 jaar.
Doordat melkelementen sneller doorbreken dan blijvende elementen zijn er ook verschillen
in samenstelling: melkelementen:
- Het mineralisatieniveau is lager, hierdoor witter van kleur
- Minder slijtvast, ze verliezen snel de scherpe knobbelpunten
De ontwikkeling van elementen gebeurd in 7 fases:
1. Dentale lamina vormt de tandlijst
2. Bud stage --> de plek waar de tand gaat vormen krijgt een uitstupling uit de
tandlijst
3. Cap stage --> het epitheel van de uitstulping veranderd in een knopje
4. Na verschillende ontwikkelingen tijdens de cap stage krijgt het toekomstige
element een klokvorm --> bell stage
5. Pre-odontoblasten vormen tot odontoblasten en zetten het eerste dentine af.
6. Pre-ameloblasten veranderen tot ameloblasten en zetten het eerste glazuur af.
7. Nadat de kroon is gevormd, gaat de wortel ontwikkelen.
Kaakgroei tijdens de vorming en eruptie van melkelementen --> H2 gebitsontwikkeling
boek
Bij pasgeborenen is de verhouding tussen lichaamsdelen zo geregeld dat de vitale functies
uitgevoerd kunnen worden. Het neurocranium is daardoor in het begin een stuk groter dan
het viscerocranium. In het eerste levensjaar verandert dit echter al snel. De lichaamsgroei
van een mens gebeurd ongeveer regelmatig, met uitzondering van de puberteit en het
eerste levensjaar. Bij het 6e levensjaar heeft het neurocranium al 90% van zijn uiteindelijke
vorm.
De morfologie van de onder-en bovenkaak wordt voornamelijk door de tandkiemen bepaald.
In de kaakgedeeltes met tandkiemen vindt de eerste 6 maanden de meeste groei plaats. In
het eerste levensjaar krijgt de pasgeborene borstvoeding, melkelementen zijn daarom op dit
moment ongewenst en afwezig. De kaken groeien uit naar dorsaal om zo meer ruimte te
creëren voor de molaren.
Bij een pasgeborene zijn de onder-en bovenkaak klein in vergelijking met de rest van het
hoofd. Daarnaast bevindt de onderkaak zich dorsaal (naar achter) ten opzichte van de
bovenkaak. Tijdens het eerste levensjaar komt de onderkaak meer naar ventraal (naar
voren) te liggen.
Melkmolaren hebben meer ruimte nodig om te ontwikkelen dan melkincisieven, de kaken
zijn dus op de plekken van de molaren ook breder dan in het front. De frontelementen staan
Literatuur:
Visser, G.C. Occlusie en Articulatie, 2006 (nestor)
Linden F.P.G.M. van der, Gebitsontwikkeling, Houten/Diegem, 4e gewijzigde druk, 1994; H 1
t/m 8.
Deel 1: gebitsontwikkeling
De gebitselementen van de mens ontstaan door de interactie van twee kiembladen. Dit zijn
een mesoderm kiemblad die zorgt voor de ontwikkeling van dentine, pulpa, cement en
parodontaal ligament. Ten tweede is er ook een ectoderm kiemblad die zorgt voor de
ontwikkeling van glazuur en de oppervlakkige weefsels.
Je kan dus herkennen wanneer iemand een afwijking heeft aan de kiembladen, als iemand
een afwijking heeft aan het ectoderme kiemblad zie je dit bijvoorbeeld ook terug in de
nagels (= oppervlakkig weefsel). Toch zie je deze afwijkingen niet vaak terugkomen omdat
dit tijdens de zwangerschap al kan leiden tot een spontane abortus, omdat de foetus het
anders niet zou overleven.
Vlak na contraceptie en tijdens zwangerschap --> H1 gebitsontwikkeling boek
De eerste vormen van gebitsontwikkeling vinden plaats na 6 weken van bevruchting. Tijdens
deze periode bestaat de mondholte uit tweelagig epitheel met ongedifferentieerd
mesenchymaal weefsel. Vanuit het basaalmembraan (later de glazuur-dentinegrens)
profileert het mesenchymale weefsel, door aan de ene kant glazuur te vormen en aan de
andere kant dentine.
De ontwikkeling van alle elementen gebeurt op dezelfde manier, de uitvoering ervan kan
verschillen.
- Molaren: mineralisatie begint bij de mesiobuccale knobbel. Op alle knobbels zijn ooit
een glazuurafzetting begonnen. Als de gemineraliseerde knobbelpunten zijn
verbonden kan de afstand hiertussen niet meer veranderen.
o 1. Interstitiële groei --> glazuurepitheel sturend
o 2. Mineralisatie van de toekomstige kroon
o 3. Coalescentie --> samensmelten van de knobbelpunten
o 4. Glazuurafzetting vergroten --> langs de zijden van de kroon
o 5. Vorming van de bi-of trifurcatie = 2 of 3 wortels
- Incisieven: de mineralisatie begint ongeveer tegelijk, hierdoor krijg je mamelons
(waarvan de middelste als eerste begint). Ze bereiken al vroeg de mesio-distale
kroonafmeting.
o 1. Interstitiële groei --> glazuurepitheel sturend
o 2. Mineralisatie van de toekomstige kroon
o 3. Coalescentie --> samensmelten van de mamelons vormt de mesio-distale
afmeting
o 4. Vorming van de wortel
, - Cuspidaten: hebben 1 punt waar de mineralisatie begint. Deze ontwikkelen later dan
de incisieven en molaren. De cuspidaat bereikt snel de mesio-distale afmeting maar
heeft langere glazuurvorming buiten de approximale zijden.
De eerste blijvende melkmolaren mineraliseren al voor de geboorte. Pas tijdens het 6 e
levensjaar breken deze elementen door, tegen die tijd zijn de wortels nog niet afgevormd.
De ontwikkeling van melkelementen gaat minder langzaam dan de ontwikkeling van
blijvende elementen. Een melkincisief heeft iets meer dan 1 jaar nodig voor zijn vorming,
een blijvende incisief wel 7 jaar.
Doordat melkelementen sneller doorbreken dan blijvende elementen zijn er ook verschillen
in samenstelling: melkelementen:
- Het mineralisatieniveau is lager, hierdoor witter van kleur
- Minder slijtvast, ze verliezen snel de scherpe knobbelpunten
De ontwikkeling van elementen gebeurd in 7 fases:
1. Dentale lamina vormt de tandlijst
2. Bud stage --> de plek waar de tand gaat vormen krijgt een uitstupling uit de
tandlijst
3. Cap stage --> het epitheel van de uitstulping veranderd in een knopje
4. Na verschillende ontwikkelingen tijdens de cap stage krijgt het toekomstige
element een klokvorm --> bell stage
5. Pre-odontoblasten vormen tot odontoblasten en zetten het eerste dentine af.
6. Pre-ameloblasten veranderen tot ameloblasten en zetten het eerste glazuur af.
7. Nadat de kroon is gevormd, gaat de wortel ontwikkelen.
Kaakgroei tijdens de vorming en eruptie van melkelementen --> H2 gebitsontwikkeling
boek
Bij pasgeborenen is de verhouding tussen lichaamsdelen zo geregeld dat de vitale functies
uitgevoerd kunnen worden. Het neurocranium is daardoor in het begin een stuk groter dan
het viscerocranium. In het eerste levensjaar verandert dit echter al snel. De lichaamsgroei
van een mens gebeurd ongeveer regelmatig, met uitzondering van de puberteit en het
eerste levensjaar. Bij het 6e levensjaar heeft het neurocranium al 90% van zijn uiteindelijke
vorm.
De morfologie van de onder-en bovenkaak wordt voornamelijk door de tandkiemen bepaald.
In de kaakgedeeltes met tandkiemen vindt de eerste 6 maanden de meeste groei plaats. In
het eerste levensjaar krijgt de pasgeborene borstvoeding, melkelementen zijn daarom op dit
moment ongewenst en afwezig. De kaken groeien uit naar dorsaal om zo meer ruimte te
creëren voor de molaren.
Bij een pasgeborene zijn de onder-en bovenkaak klein in vergelijking met de rest van het
hoofd. Daarnaast bevindt de onderkaak zich dorsaal (naar achter) ten opzichte van de
bovenkaak. Tijdens het eerste levensjaar komt de onderkaak meer naar ventraal (naar
voren) te liggen.
Melkmolaren hebben meer ruimte nodig om te ontwikkelen dan melkincisieven, de kaken
zijn dus op de plekken van de molaren ook breder dan in het front. De frontelementen staan
