SAMENVATTING – NEUROPSYCHOLOGIE
Week 1
Hoorcollege 1A
Het zenuwstelsel
Organisatie zenuwstelsel
Centrale zenuwstelsel:
Omsloten door bot (schedel, wervelkolom)
- Hersenen
- Ruggenwervel
Perifere zenuwstelsel:
(ook) buiten de botten
- Somatische zenuwstelsel
- Autonome zenuwstelsel
Somatische zenuwstelsel:
Willekeurig. Perifere zenuwen → interactie buitenwereld en lichaam.
Zintuiglijke waarneming & motoriek.
- Hersenzenuwen
- Ruggenmergzenuwen
Autonome zenuwstelsel:
Regulatie vanuit de hersenstam. Onwillekeurig. Bestuurt o.a. klieren en de gladde spieren
van organen (zoals hart en darmen)
→ Onder andere:
Vitale levensfuncties (o.a. hartslag, bloeddruk, ademhaling), Spijsvertering, Stofwisseling,
Verbranding, Slaap-waakritme, Temperatuurregeling
- Sympathische deel
→ activiteit (zoals bij stress)
Hypothalamus-hypofyse-bijnier-systeem (HPA-as)
- Adrenaline↑
- hartslag↑, bloeddruk↑, ademhaling↑, zweetklieren↑, vernauwing
bloedvaten, alertheid↑/arousal↑/, spijsvertering↓
- Parasympathische deel
→ herstel, rust & energiebehoud
Spijsvertering↑, reparatiewerkzaamheden↑, etc.
, SAMENVATTING – NEUROPSYCHOLOGIE
Spijsvertering:
Vertering van voedsel tot bruikbare, door het lichaam opneembare bouwstenen (zoals
koolhydraten en eiwitten)
Stofwisseling (metabolisme):
Het bewerken en omvormen van deze bruikbare voedingsstoffen (bv. koolhydraten in
glucose)
Verbranding:
Met behulp van zuurstof voedingsstoffen omzetten in energie, nodig voor fysieke
actie/inspanningen (spieractiviteit), mentale inspanning, vitale functies als hartslag en
ademhaling, lichaamstemperatuur, biochemische celprocessen.
→ Glucose kan worden verbrand of opgeslagen, afhankelijk van je energie- behoefte
(veel > sympathisch deel autonome ZS, weinig -> parasympatisch deel autonome ZS) ->...
Structuur van de hersenen (neuroanatomie)
Twee typen cellen
Neuronen (De informatieverwerkers)
Functie:
Signalen ontvangen, verwerken/integreren en
doorgeven
Ca. 100-120 miljard
Neuron ontvangt input en stuurt output naar
(tien)duizenden andere neuronen (max. tot
wel 200 keer per seconde per contactpunt)
Max. 15.000 (input) x 50.000 (output) x 200 ≈
1011
Tezamen kunnen neuronen zo’n 2,6 miljoen
gigabyte aan informatie bevatten (≈ 45.000
keer zoveel als op de IPhone X ≈ 1000 grote
bibliotheken)
Het geheim van het (bewuste, intelligente,
creatieve, talige, etc.) brein? Hoe schept het
brein orde in zijn eigen ‘chaos’?
Structuur:
- Dendrieten/spines
- Cellichaam/axonheuvel
- Axon/ collateralen/ terminale eindvoet
, SAMENVATTING – NEUROPSYCHOLOGIE
Gliacellen
- Ca. 5 biljoen
- De ondersteuners van neuronen
Primaire functies van de hersenen (neurofysiologie, neurochemie)
Met name:
1. Verwerken, filteren, integreren van, en betekenis geven aan, prikkels uit de omgeving
2. O.b.v. optelsom van ervaringen een interne representatie van omgevingsprikkels
creëren (moeder = eten/veiligheid; slang = gevaar; rode besjes = ziekte; etc.)
↔ geheugenvorming/leervermogen, verwachtingen/voorspellingen
3. Produceren van gedrag / Interactie met omgeving
(jagen, eten, bescherming zoeken, vinden partner, paren, etc.)
Ruggenmerg:
Deel van centrale zenuwstelsel dat zich niet in schedel, maar in kanaal wervelkolom bevindt
(ruggenmergkanaal)
Ruggenmergzenuwen:
Vervoeren sensorische en motorische informatie naar en van het ruggenmerg (→ brein)
, SAMENVATTING – NEUROPSYCHOLOGIE
Terminologie m.b.t. locatie en oriëntatie
Witte en grijze stof
Hersencel = neuron
Bestaat uit: cellichaam, axon (output) en dendrieten (input)
Synaps:
Contactpunt, waar neuronen communiceren
Grijze stof:
Vooral cellichamen en dendrieten (+ bloedvaten)
Witte stof:
Witte kleur door myeline
(= laag om axon dat impulsgeleiding versnelt)
Week 1
Hoorcollege 1A
Het zenuwstelsel
Organisatie zenuwstelsel
Centrale zenuwstelsel:
Omsloten door bot (schedel, wervelkolom)
- Hersenen
- Ruggenwervel
Perifere zenuwstelsel:
(ook) buiten de botten
- Somatische zenuwstelsel
- Autonome zenuwstelsel
Somatische zenuwstelsel:
Willekeurig. Perifere zenuwen → interactie buitenwereld en lichaam.
Zintuiglijke waarneming & motoriek.
- Hersenzenuwen
- Ruggenmergzenuwen
Autonome zenuwstelsel:
Regulatie vanuit de hersenstam. Onwillekeurig. Bestuurt o.a. klieren en de gladde spieren
van organen (zoals hart en darmen)
→ Onder andere:
Vitale levensfuncties (o.a. hartslag, bloeddruk, ademhaling), Spijsvertering, Stofwisseling,
Verbranding, Slaap-waakritme, Temperatuurregeling
- Sympathische deel
→ activiteit (zoals bij stress)
Hypothalamus-hypofyse-bijnier-systeem (HPA-as)
- Adrenaline↑
- hartslag↑, bloeddruk↑, ademhaling↑, zweetklieren↑, vernauwing
bloedvaten, alertheid↑/arousal↑/, spijsvertering↓
- Parasympathische deel
→ herstel, rust & energiebehoud
Spijsvertering↑, reparatiewerkzaamheden↑, etc.
, SAMENVATTING – NEUROPSYCHOLOGIE
Spijsvertering:
Vertering van voedsel tot bruikbare, door het lichaam opneembare bouwstenen (zoals
koolhydraten en eiwitten)
Stofwisseling (metabolisme):
Het bewerken en omvormen van deze bruikbare voedingsstoffen (bv. koolhydraten in
glucose)
Verbranding:
Met behulp van zuurstof voedingsstoffen omzetten in energie, nodig voor fysieke
actie/inspanningen (spieractiviteit), mentale inspanning, vitale functies als hartslag en
ademhaling, lichaamstemperatuur, biochemische celprocessen.
→ Glucose kan worden verbrand of opgeslagen, afhankelijk van je energie- behoefte
(veel > sympathisch deel autonome ZS, weinig -> parasympatisch deel autonome ZS) ->...
Structuur van de hersenen (neuroanatomie)
Twee typen cellen
Neuronen (De informatieverwerkers)
Functie:
Signalen ontvangen, verwerken/integreren en
doorgeven
Ca. 100-120 miljard
Neuron ontvangt input en stuurt output naar
(tien)duizenden andere neuronen (max. tot
wel 200 keer per seconde per contactpunt)
Max. 15.000 (input) x 50.000 (output) x 200 ≈
1011
Tezamen kunnen neuronen zo’n 2,6 miljoen
gigabyte aan informatie bevatten (≈ 45.000
keer zoveel als op de IPhone X ≈ 1000 grote
bibliotheken)
Het geheim van het (bewuste, intelligente,
creatieve, talige, etc.) brein? Hoe schept het
brein orde in zijn eigen ‘chaos’?
Structuur:
- Dendrieten/spines
- Cellichaam/axonheuvel
- Axon/ collateralen/ terminale eindvoet
, SAMENVATTING – NEUROPSYCHOLOGIE
Gliacellen
- Ca. 5 biljoen
- De ondersteuners van neuronen
Primaire functies van de hersenen (neurofysiologie, neurochemie)
Met name:
1. Verwerken, filteren, integreren van, en betekenis geven aan, prikkels uit de omgeving
2. O.b.v. optelsom van ervaringen een interne representatie van omgevingsprikkels
creëren (moeder = eten/veiligheid; slang = gevaar; rode besjes = ziekte; etc.)
↔ geheugenvorming/leervermogen, verwachtingen/voorspellingen
3. Produceren van gedrag / Interactie met omgeving
(jagen, eten, bescherming zoeken, vinden partner, paren, etc.)
Ruggenmerg:
Deel van centrale zenuwstelsel dat zich niet in schedel, maar in kanaal wervelkolom bevindt
(ruggenmergkanaal)
Ruggenmergzenuwen:
Vervoeren sensorische en motorische informatie naar en van het ruggenmerg (→ brein)
, SAMENVATTING – NEUROPSYCHOLOGIE
Terminologie m.b.t. locatie en oriëntatie
Witte en grijze stof
Hersencel = neuron
Bestaat uit: cellichaam, axon (output) en dendrieten (input)
Synaps:
Contactpunt, waar neuronen communiceren
Grijze stof:
Vooral cellichamen en dendrieten (+ bloedvaten)
Witte stof:
Witte kleur door myeline
(= laag om axon dat impulsgeleiding versnelt)
