Vennootschaps- en rechtspersonenrecht samenvatting
Week 1: contractuele vennootschappen
Waar gaat het vak over?
- Samenwerking van personen of organisaties voor een bepaald doel
o Welke mogelijkheden zijn er?
o Wat zijn daarvan de kenmerken?
o Wat zijn de regels voor het tot stand brengen van een samenwerking?
o Welke regels bepalen het intern functioneren
o Hoe kan een organisatie aan het rechtsverkeer deelnemen
o Bescherming van derden daarbij
Personenvennootschappen
- Kenmerken: welke eigenschap moet een organisatie hebben om een vennootschap te zijn
- Soorten
- Interne vennootschapsverhoudigen
o Bevoegdheid tot handelen voor de vennootschap
o Draagplicht
- Externe vennootschapsverhoudingen
o Vertegenwoordiging
o Aansprakelijkheid
o Verhaal
- Ontbinding
Algemene kenmerken personenvennootschap
- Contractuele samenwerking (Boek 7A)
o ‘Intuiti personae’: persoonlijke basis (met het oog op de persoon, hoedanigheid, etc.
wordt een overeenkomst aangegaan)
Als een persoon de vennootschap wil verlaten, wordt de hele overeenkomst
ontbonden
Maar je kan alles over de personen anders regelen in het contract
o Oprichting: vormvrij
- Geen rechtspersoonlijkheid
o Vennoten zijn persoonlijk drager van rechten en verplichtingen
o Vennoten dragen persoonlijk de verliezen
o Het vermogen behoort toe aan de vennoten persoonlijk
o Maar het vermogen is wel ‘afgescheiden’ schuldeisers die een privéschuld
hebben, kunnen zich wel verhalen op het privévermogen maar niet op het
afgescheiden vermogen
Wettelijke kenmerken personenvennootschap
- Contractuele samenwerking, moet ook voldoen aan:
o Min of meer duurzaam: duurovereenkomst
o Op voet van gelijkheid: is niet zo dat de vennoten gelijke rechten en plichten
hebben, maar mag geen gezagsverhouding bestaan tussen de vennoten want dan is
er sprake van een arbeidsovereenkomst
- Met inbreng door de vennoten: een prestatie die is afgesproken moet bijdragen aan de
samenwerking en het succes van de samenwerking
- Gericht op het behalen van materieel voordeel: winst of besparing van kosten (ruim begrip)
- Ter verdeling onder de deelnemers
Inbreng (7A:1662 BW)
- Elke prestatie die bijdraagt aan het succes van de samenwerking
- Arbeid of goodwill
- Inbreng van goederen
1
,Vennootschaps- en rechtspersonenrecht samenvatting
o Goed wordt aan vennoten overgedragen
o Waardeverandering/risico is voor vennootschap
- Inbreng van economische eigendom
o Genot van goed wordt ingebracht (inbrenger blijft rechthebbende)
o Waardeverandering/risico is voor vennootschap alsof dat goed eigendom was van de
vennoten
- Inbreng van zuiver genot van goederen
o Genot van goed wordt ingebracht
o Goed blijft voor rekening/risico van inbrenger
Voorbeeld
- Stel:
o Waarde goed bij inbreng = 1000
o Waarde bij ontbinding = 1500
- Inbreng (economische) eigendom
o 500 winst, te delen door de vennoten (verlies zou door alle vennoten moeten
worden gedragen)
- Inbreng zuiver genot
o 500 waardestijging is voor inbrengende vennoot (verlies zou ook voor zijn rekening
zijn)
Vennootschapsvermogen
- Vermogen in economische zin
o Alles wat de vennoten hebben ingebracht (bijv. onder zuiver genot)
- Vermogen in juridische zin
o Goederenrechtelijke gemeenschap: omvat slechts die vermogensbestanddelen die
aan de vennoten gezamenlijk toebehoren
- Een vennoot kan
1. Niet over zijn aandeel in de goederenrechtelijke gemeenschap beschikken (is
gebonden aan de vennootschap), en
2. Niet over zijn aandeel in een afzonderlijk goed beschikken, althans niet zonder de
instemming van alle vennoten
Soorten: 1. Maatschap
- Maatschap = grondvorm van alle personenvennootschappen (art. 7A:1655 BW)
- Stille maatschap
o Uitoefening van een beroep/bedrijf
o Niet onder gemeenschappelijke naam
o Voor derden niet meteen duidelijk dat de vennoten een gezamenlijke samenwerking
hebben
- Openbare maatschap
o Uitoefening van een (vrij) beroep (bijv. advocaten, fysiotherapeuten, architecten)
o Onder een gemeenschappelijke naam
o Eigen verantwoordelijkheid voor de diensten die zij regelen
o Wel voor derden kenbaar
Soorten: 2. Vennootschap onder firma
- Artikel 16 WvK (Wetboek van Koophandel)
- Kenmerken:
o Maatschap (dus ook alle kernmerken daarvan)
o Bedrijf
o Gemeenschappelijke naam
- Regeling van de maatschap van toepassing (m.u.v. externe verbondenheid) + titel 3 WvK (art.
15 e.v.)
Soorten: 3. Commanditaire vennootschap
2
,Vennootschaps- en rechtspersonenrecht samenvatting
- Artikel 19 WvK
- Kenmerken:
o Vof
o Naast beherende vennoten één of meer commanditaire vennoten (stille vennoten:
worden niet ingeschreven in het handelsregister)
Overzicht
‘Bestuur’ van de vennootschap (interne vennootschap verhoudingen)
- Onderscheiden: beheren en beschikken
- Hoofdregel:
o Elke vennoten (behalve stille vennoot) is bevoegd tot beheershandelingen (art.
7A:1676 BW)
Handelingen die tot de normale uitoefening van het beroep of bedrijf
behoren
o Betreffende beschikkingshandelingen zijn vennoten slechts gezamenlijk bevoegd
Handelingen die ingrijpend zijn, bijv. beslissing om kantoorpand te verkopen
o Regelend recht
Vervolg
- Is er intern bevoegdheid tot handelen:
o Dan komt de handeling voor rekening van de maatschap/vof/cv
o Dus draagt bij aan de baten of de lasten
- Dit zegt nog niets over externe aansprakelijkheid
o De vraag of de wederpartij ook de andere maten kan aanspreken
Winst en verlies
- Elke vennoot heeft recht op een aandeel in de winst
o Hoofdregel: naar rato van ieders inbreng (7A:1670)
o Arbeid = laagste inbreng kapitaal (lid 2)
o Regelend recht maar geheel uitsluiten kan niet
- Elke vennoot draag bij in een verlies
o Hoofdregel: naar rato van inbreng (7A:1670)
o Regelend recht
Onderscheid aansprakelijkheid, verhaal, draagplicht
- Aansprakelijkheid: welke persoon kan voor de schuld worden aangesproken?
- Verhaal: op welke vermogens kan de crediteur zich verhalen?
- Draagplicht: voor rekening van wie (welk(e) vermogen(s)) komt de schuld uiteindelijk?
Handelen namens de maat-/vennootschap
- Vertegenwoordigingsbevoegdheid: bevoegdheid om te handelen namens de
maat-/vennootschap
- Vertegenwoordigingsbevoegd handelen leidt tot aansprakelijkheid jegens de wederpartij
(‘externe’ aansprakelijkheid)
- De regels voor vertegenwoordigingsbevoegdheid en aansprakelijkheid verschillen voor elk
type pv
- Bij de maatschap is volmacht vereist
3
, Vennootschaps- en rechtspersonenrecht samenvatting
Volmacht
- Volmacht is de bevoegdheid die de volmachtgever geeft aan de gevolmachtigde om in zijn
naam rechtshandelingen te verrichten (art. 3:60 BW)
- Een gevolmachtigde bindt alleen de volmachtgever (art. 3:66 BW)
- Bij onbevoegde vertegenwoordiging is de betrokkene schadeplichtig (art. 3:70 BW)
- Bij onbevoegde vertegenwoordiging kan degene in wiens naam is gehandeld toch worden
gebonden:
o Door bekrachtiging (art. 3:69 BW)
o Schijn van volmacht (art. 3:61 lid 2 BW)
o Door baattrekking (art. 7A:1681 BW)
Maatschap: gebondenheid van (mede-)maten
- Een maat bindt in principe alleen zichzelf
- Hij kan andere maten binden op grond van een door hen gegeven volmacht, dan zijn ook zij
gebonden (art. 7A:1679 BW) wijkt af van de algemene regeling van volmacht
- Ingeval meer maten zijn gebonden, zijn zij voor gelijke delen gebonden (art. 7A:1680 jo. 6:6
BW)
Maatschap: verhaal voor de crediteur van de maat/maten
- Op het vermogen van de maatschap? JA:
o HR Biek Holdings: maatschap heeft afgescheiden vermogen, dus verhaal voor 100%
van de schuld
o Ook de ‘stille’ maatschap? is discussie over
- Verhaal op privévermogen van aansprakelijke maten
o Voor gelijke delen (art. 7A:1680 BW), tenzij...
- Privéschuldeisers van de maten kunnen zich niet verhalen op maatschapsvermogen
De derde t.o.v. de maatschap
- A sluit contract met D (derde), wie kan D aanspreken voor de schuld (9000)?
- Alleen A als er geen sprake is van volmacht
- Als er wel sprake is van volmacht dan is iedereen voor 1/3 deel aansprakelijk (voor gelijke
delen) extern
- Voor de interne aansprakelijkheid is die ¼, ¼ en ½ belangrijk
Vennootschap onder firma: vertegenwoordigingsbevoegdheid en aansprakelijkheid
- Een vennoot die handelt op naam van de vof bindt altijd (ook) zichzelf
- Vennoten zijn bevoegd tot vertegenwoordiging tenzij in de vennootschapsovereenkomst
anders is bepaald (17 WvK)
- Vennoten zijn (dan) hoofdelijk verbonden naast de vennootschap voor de
vennootschapsschulden (18 WvK)
Vennootschap onder firma: verhaal voor vennootschapsschulden
- Op het vermogen van de vof
o Afgescheiden vermogen van de vennootschap (HR: Boeschoten/Besier)
o Voor 100%
- Op privévermogen van vennoten
o Voor 100%: die zijn hoofdelijk verbonden
- Privéschuldeisers van de vennoten kunnen zich niet verhalen op vennootschapsvermogen
De derde en de v.o.f.
- A heeft namens v.o.f contract gesloten met D (derde), wie kan D aanspreken voor de schuld
(9000)?
4
Week 1: contractuele vennootschappen
Waar gaat het vak over?
- Samenwerking van personen of organisaties voor een bepaald doel
o Welke mogelijkheden zijn er?
o Wat zijn daarvan de kenmerken?
o Wat zijn de regels voor het tot stand brengen van een samenwerking?
o Welke regels bepalen het intern functioneren
o Hoe kan een organisatie aan het rechtsverkeer deelnemen
o Bescherming van derden daarbij
Personenvennootschappen
- Kenmerken: welke eigenschap moet een organisatie hebben om een vennootschap te zijn
- Soorten
- Interne vennootschapsverhoudigen
o Bevoegdheid tot handelen voor de vennootschap
o Draagplicht
- Externe vennootschapsverhoudingen
o Vertegenwoordiging
o Aansprakelijkheid
o Verhaal
- Ontbinding
Algemene kenmerken personenvennootschap
- Contractuele samenwerking (Boek 7A)
o ‘Intuiti personae’: persoonlijke basis (met het oog op de persoon, hoedanigheid, etc.
wordt een overeenkomst aangegaan)
Als een persoon de vennootschap wil verlaten, wordt de hele overeenkomst
ontbonden
Maar je kan alles over de personen anders regelen in het contract
o Oprichting: vormvrij
- Geen rechtspersoonlijkheid
o Vennoten zijn persoonlijk drager van rechten en verplichtingen
o Vennoten dragen persoonlijk de verliezen
o Het vermogen behoort toe aan de vennoten persoonlijk
o Maar het vermogen is wel ‘afgescheiden’ schuldeisers die een privéschuld
hebben, kunnen zich wel verhalen op het privévermogen maar niet op het
afgescheiden vermogen
Wettelijke kenmerken personenvennootschap
- Contractuele samenwerking, moet ook voldoen aan:
o Min of meer duurzaam: duurovereenkomst
o Op voet van gelijkheid: is niet zo dat de vennoten gelijke rechten en plichten
hebben, maar mag geen gezagsverhouding bestaan tussen de vennoten want dan is
er sprake van een arbeidsovereenkomst
- Met inbreng door de vennoten: een prestatie die is afgesproken moet bijdragen aan de
samenwerking en het succes van de samenwerking
- Gericht op het behalen van materieel voordeel: winst of besparing van kosten (ruim begrip)
- Ter verdeling onder de deelnemers
Inbreng (7A:1662 BW)
- Elke prestatie die bijdraagt aan het succes van de samenwerking
- Arbeid of goodwill
- Inbreng van goederen
1
,Vennootschaps- en rechtspersonenrecht samenvatting
o Goed wordt aan vennoten overgedragen
o Waardeverandering/risico is voor vennootschap
- Inbreng van economische eigendom
o Genot van goed wordt ingebracht (inbrenger blijft rechthebbende)
o Waardeverandering/risico is voor vennootschap alsof dat goed eigendom was van de
vennoten
- Inbreng van zuiver genot van goederen
o Genot van goed wordt ingebracht
o Goed blijft voor rekening/risico van inbrenger
Voorbeeld
- Stel:
o Waarde goed bij inbreng = 1000
o Waarde bij ontbinding = 1500
- Inbreng (economische) eigendom
o 500 winst, te delen door de vennoten (verlies zou door alle vennoten moeten
worden gedragen)
- Inbreng zuiver genot
o 500 waardestijging is voor inbrengende vennoot (verlies zou ook voor zijn rekening
zijn)
Vennootschapsvermogen
- Vermogen in economische zin
o Alles wat de vennoten hebben ingebracht (bijv. onder zuiver genot)
- Vermogen in juridische zin
o Goederenrechtelijke gemeenschap: omvat slechts die vermogensbestanddelen die
aan de vennoten gezamenlijk toebehoren
- Een vennoot kan
1. Niet over zijn aandeel in de goederenrechtelijke gemeenschap beschikken (is
gebonden aan de vennootschap), en
2. Niet over zijn aandeel in een afzonderlijk goed beschikken, althans niet zonder de
instemming van alle vennoten
Soorten: 1. Maatschap
- Maatschap = grondvorm van alle personenvennootschappen (art. 7A:1655 BW)
- Stille maatschap
o Uitoefening van een beroep/bedrijf
o Niet onder gemeenschappelijke naam
o Voor derden niet meteen duidelijk dat de vennoten een gezamenlijke samenwerking
hebben
- Openbare maatschap
o Uitoefening van een (vrij) beroep (bijv. advocaten, fysiotherapeuten, architecten)
o Onder een gemeenschappelijke naam
o Eigen verantwoordelijkheid voor de diensten die zij regelen
o Wel voor derden kenbaar
Soorten: 2. Vennootschap onder firma
- Artikel 16 WvK (Wetboek van Koophandel)
- Kenmerken:
o Maatschap (dus ook alle kernmerken daarvan)
o Bedrijf
o Gemeenschappelijke naam
- Regeling van de maatschap van toepassing (m.u.v. externe verbondenheid) + titel 3 WvK (art.
15 e.v.)
Soorten: 3. Commanditaire vennootschap
2
,Vennootschaps- en rechtspersonenrecht samenvatting
- Artikel 19 WvK
- Kenmerken:
o Vof
o Naast beherende vennoten één of meer commanditaire vennoten (stille vennoten:
worden niet ingeschreven in het handelsregister)
Overzicht
‘Bestuur’ van de vennootschap (interne vennootschap verhoudingen)
- Onderscheiden: beheren en beschikken
- Hoofdregel:
o Elke vennoten (behalve stille vennoot) is bevoegd tot beheershandelingen (art.
7A:1676 BW)
Handelingen die tot de normale uitoefening van het beroep of bedrijf
behoren
o Betreffende beschikkingshandelingen zijn vennoten slechts gezamenlijk bevoegd
Handelingen die ingrijpend zijn, bijv. beslissing om kantoorpand te verkopen
o Regelend recht
Vervolg
- Is er intern bevoegdheid tot handelen:
o Dan komt de handeling voor rekening van de maatschap/vof/cv
o Dus draagt bij aan de baten of de lasten
- Dit zegt nog niets over externe aansprakelijkheid
o De vraag of de wederpartij ook de andere maten kan aanspreken
Winst en verlies
- Elke vennoot heeft recht op een aandeel in de winst
o Hoofdregel: naar rato van ieders inbreng (7A:1670)
o Arbeid = laagste inbreng kapitaal (lid 2)
o Regelend recht maar geheel uitsluiten kan niet
- Elke vennoot draag bij in een verlies
o Hoofdregel: naar rato van inbreng (7A:1670)
o Regelend recht
Onderscheid aansprakelijkheid, verhaal, draagplicht
- Aansprakelijkheid: welke persoon kan voor de schuld worden aangesproken?
- Verhaal: op welke vermogens kan de crediteur zich verhalen?
- Draagplicht: voor rekening van wie (welk(e) vermogen(s)) komt de schuld uiteindelijk?
Handelen namens de maat-/vennootschap
- Vertegenwoordigingsbevoegdheid: bevoegdheid om te handelen namens de
maat-/vennootschap
- Vertegenwoordigingsbevoegd handelen leidt tot aansprakelijkheid jegens de wederpartij
(‘externe’ aansprakelijkheid)
- De regels voor vertegenwoordigingsbevoegdheid en aansprakelijkheid verschillen voor elk
type pv
- Bij de maatschap is volmacht vereist
3
, Vennootschaps- en rechtspersonenrecht samenvatting
Volmacht
- Volmacht is de bevoegdheid die de volmachtgever geeft aan de gevolmachtigde om in zijn
naam rechtshandelingen te verrichten (art. 3:60 BW)
- Een gevolmachtigde bindt alleen de volmachtgever (art. 3:66 BW)
- Bij onbevoegde vertegenwoordiging is de betrokkene schadeplichtig (art. 3:70 BW)
- Bij onbevoegde vertegenwoordiging kan degene in wiens naam is gehandeld toch worden
gebonden:
o Door bekrachtiging (art. 3:69 BW)
o Schijn van volmacht (art. 3:61 lid 2 BW)
o Door baattrekking (art. 7A:1681 BW)
Maatschap: gebondenheid van (mede-)maten
- Een maat bindt in principe alleen zichzelf
- Hij kan andere maten binden op grond van een door hen gegeven volmacht, dan zijn ook zij
gebonden (art. 7A:1679 BW) wijkt af van de algemene regeling van volmacht
- Ingeval meer maten zijn gebonden, zijn zij voor gelijke delen gebonden (art. 7A:1680 jo. 6:6
BW)
Maatschap: verhaal voor de crediteur van de maat/maten
- Op het vermogen van de maatschap? JA:
o HR Biek Holdings: maatschap heeft afgescheiden vermogen, dus verhaal voor 100%
van de schuld
o Ook de ‘stille’ maatschap? is discussie over
- Verhaal op privévermogen van aansprakelijke maten
o Voor gelijke delen (art. 7A:1680 BW), tenzij...
- Privéschuldeisers van de maten kunnen zich niet verhalen op maatschapsvermogen
De derde t.o.v. de maatschap
- A sluit contract met D (derde), wie kan D aanspreken voor de schuld (9000)?
- Alleen A als er geen sprake is van volmacht
- Als er wel sprake is van volmacht dan is iedereen voor 1/3 deel aansprakelijk (voor gelijke
delen) extern
- Voor de interne aansprakelijkheid is die ¼, ¼ en ½ belangrijk
Vennootschap onder firma: vertegenwoordigingsbevoegdheid en aansprakelijkheid
- Een vennoot die handelt op naam van de vof bindt altijd (ook) zichzelf
- Vennoten zijn bevoegd tot vertegenwoordiging tenzij in de vennootschapsovereenkomst
anders is bepaald (17 WvK)
- Vennoten zijn (dan) hoofdelijk verbonden naast de vennootschap voor de
vennootschapsschulden (18 WvK)
Vennootschap onder firma: verhaal voor vennootschapsschulden
- Op het vermogen van de vof
o Afgescheiden vermogen van de vennootschap (HR: Boeschoten/Besier)
o Voor 100%
- Op privévermogen van vennoten
o Voor 100%: die zijn hoofdelijk verbonden
- Privéschuldeisers van de vennoten kunnen zich niet verhalen op vennootschapsvermogen
De derde en de v.o.f.
- A heeft namens v.o.f contract gesloten met D (derde), wie kan D aanspreken voor de schuld
(9000)?
4
