Samenvatting samnvatting bewegingswetenschappen 1

Deel 1 : Componenten vh menselijk lichaam

1. Het passieve bewegingsapparaat (pg 1 - 61)
1.1 Beenderen (pg1 - 40)
1.1.1 Bouw
Geraamte:203 beenderen
Ostelogie:studie over beenderenstel
Oververdeling:
 De schedel
 Thorax(wervelkolom+borstkas)
 Schoudergordel+bovenste extremiteiten
 Pelvis+onderste extremiteiten
Functies:
 Bescherming interne organen
 Stevigheid lichaam + ondersteuning tegen zwaartekracht
 Aangrijpingspunten voor skeletspieren
 Bloedvormend orgaan

1.1.1.1 Samenstelling van de beenderen
We onderscheiden kraakbeenweefsel en botweefsel
Kraakbeenweefsel:
 Minder sterk
 Elastischer
 Glad
 Laat bewegelijkheid toe
Vb, in de neus, in de oorschelpen
Botweefsel:
 Stevig
 Minder elastisch

Verschillende manieren van verbondenheid:
 Door middel van gewricht (articulatio) - knie
 Door middel van kraakbeen - verbinding costae – sternum (ademen)
 Door middel van vergroeide naden - schedelbeenderen

Botweefsel bestaat uit beencellen (osteocyten), collageen en verschillende minerale zouten.
Pijpbeenderen bestaan uit diafyse en epifyse. Bij nog groeiende beenderen bevindt zich tussen
diafyse en epifyse kraakbeen, dit kraakbeen wordt epifysairschijf of metafysairschijf genoemd. Aan
buitenzijde van pijpbeen is er beenvlies of periost, dit heeft een binnenste en een buitenste laag.
Binnenste laag: ligt tegen het bot, bevat osteoblasten (= beenvormende cellen)
Buitenste laag: aanhechtingsplaats voor spieren en ligamenten.
er dringen ook bloedvaten door die het bot zullen voeden.


1

,Tenslotte heb je nog 2 soorten beenmerg in het bot (zie afb pg 19), het gele en het rode.
Geel: 96% vet, in de mergholten van het been, ter opvulling van tussenruimten
Rood: in spleten van het spongieus bod, belangrijkste bloedvormende orgaan vd mens
! zie afb pg 20

1.1.2 Soorten beenderen
 Lange beenderen: pijpbeenderen
Zie hierboven
Vb femur, humerus …
 Korte beenderen
Geen groeikraakbeenschijf
Veel spongieus bot
Weinig compact bot
Geen diafyse
Vb hand- en voetwortelbeentjes (carpus en tarsus)
 Platte beenderen
Laag sponsachtig bot
Omringd door extern (buitenste) bot en intern (binnenste) bot
Vb cranium, scapula
 Onregelmatige beenderen
Centraal spongieus deel
Omringd door weinig compact bot
Vb vertebra

1.1.2.1 Structuur van de beenderen
De structuur van de beenderen is sterk afh van omgevende weefsel, men kan het schematisch
onderscheiden:
 Effen vlakken
Been enkel door het beenvlies bedekt is geweest
Geen enkele structuur zit hierop vast
 Verhevenheden
Een spier trekkracht op het bot heeft uitgeoefend
Knobbels
 Verzakkingen
Echt of relatief
Relatief door verheffing van de omgeving
Op plaatsen waar zenuwen en bloedvaten voorbij komen
 Openingen
Zenuwen of bloedvaten door lopen(foramen), meerdere foramina noemt men
kanalen(canales).

1.1.3 Enkele belangrijke beenderen
Cranium..............................................................schedel
Clavicula.............................................................sleutelbeen
Scapula...............................................................schouderblad
Sternum..............................................................borstbeen
Costa...................................................................rib
Vertebrae cervicale............................................halswervels
Vertebriae thoracales.........................................thoracale wervels
Vertebrae lumbales............................................lumbale wervels

2

,Os coxae.............................................................heupbeen
Os sacrum...........................................................heilig been
Os coccygis.........................................................staartbeen
Humerus.............................................................opperarmbeen
Radius.................................................................spaakbeen(duim)
Ulna....................................................................ellepijp
Manus.................................................................hand
Femur.................................................................dijbeen
Tibia....................................................................scheenbeen
Fibula..................................................................kuitbeen(kleine teen)
Talus...................................................................enkel
Calcaneus...........................................................hiel
Pes......................................................................voet

1.1.4 Mechanische eigenschappen van beenderen

1.1.4.1 Elasticiteitsmodulus (Young)
Wat?
Is een maat voor de stijf- of starheid van een lichaam
Geeft de mate van elasticiteit weer onder belasting
Hoe?
Elasticiteitsmodulus = aangebrachte spanning/elasticiteit

Anistotroop= sterkte van bot is afhankelijk van richting waarin het wordt belast.

! + uitleg pg 26 bij grafiek

1.1.4.2 Wet van Wolff
Bot is afhankelijk van botdensiteit en kan beïnvloed worden door:
 Erfelijkheid (voor een groot deel)
 Geslacht (15% groter bij jongens)
 Ziekte
 Mechanische belasting (fysieke activiteit)

Botdensiteit neemt af naarmate leeftijd vordert.
Piekbotmassa: wordt bereikt tussen 25 en 35 jaar
! + grafiek pg 27 + uitleg pg 27
! + grafiek pg 28 + uitleg pg 28-29


1.1.5 Aandoeningen

1.1.5.1 Fracturen
 Directe breuk: vb schop op been
 Indirecte breuk: vb sleutelbeenbreuk bij steun zoeken met arm.

Soorten:
 Afrukkingsfracturen
Bij plotse hevige spiercontractie wordt aanhechtingspunt afgerukt
 Stressfracturen


3

, 10% van sportblessures
Treedt op wanneer botten zich niet kunnen aanpassen aan eisen van het moment
 Letsel groeikraakbeenschijf
7-9j en 12-16j, groeispurt niet kunnen volgen
ziekte Osgood Schlatter (vooral jongens 10-16j)
+ lezen pg 33

Verschijnselen:
 Pijn, zwelling, blauwverkleuring
 Gestoorde werking, afwijkende stand, iets horen kraken
 Bevestiging door röntgenfoto’s, bij vermoeidheidsbreuk soms maar later zichtbaar

Preventie:
 Leeftijd: < 10j , 4a5 keer hoger dan 20-50 jarigen, > 50j 3 keer hoger dan middengroep
 Na fixatie, nood aan actieve bewegingstherapie
Want door fractuur is er spieratrofie, inactiviteitatrofie, gewrichtsstijfheid en
doorbloedingsstoornissen


1.1.5.2 Beenvliesontstekingen(=shin splints = springschenen = tibiaal stress syndroom)
Veel voorkomende overbelastingsblessure aan binnenzijde van het scheenbeen.
5 stadia:
 Lichte pijn en stijfheid na sport
 Starpijn bij sport, keert na sporten langduriger terug
 Pijn gedurende sport, ook erna
 Pijn gedurende sport en erna en geeft negatieve invloed op sportbelasting
 Continue pijn

Oorzaken:
Overbelasting van de buigspieren in tenen en voet. (belangrijke rol balans lichaam)
 Onaangepaste trainingsopbouw
 Lopen op harde ondergrond, slecht schoeisel
 Beenlengte verschil, standafwijking voeten
 Dysbalans buigers en strekkers voet
 Verkorte kuitspieren
 Overgewicht

1.1.5.3 Osteoporose(bontontkalking)
Oorzaak:
Lage botdensiteit
Vaker voor bij oudere mensen
! + uitleg lezen in cursus pg 38-40

1.2 Gewrichten (pg 41-61)
Arthropologie: studie van de gewrichten
2 klassen: -Synarthrosen(onbeweeglijke gewrichten)
-Diarthrosen(beweeglijke gewrichten)

1.2.1 Structuur en bouw

1.2.1.1 Synarthrosen
Eigenschappen:

4