Inhoudsopgave
Examenvragen Ethiek ............................................................................................................. 2
Examenvragen Recht ............................................................................................................ 12
, Examenvragen Ethiek
1. Wat zijn laakbare/twijfelachtige onderzoekspraktijken (QRP)? Geef 3 voorbeelden en
verklaar waarom ze een (grote) bedreiging voor de wetenschap vormen (2025)
Deze vraag heeft betrekking tot hoofdstuk 5.
Een eerste voorbeeld is datavervalsing of -fabricatie, waarbij onderzoeksgegevens bewust
worden aangepast, verzonnen of weggelaten om een gewenst resultaat te bekomen. Dit is
een ernstige schending van wetenschappelijke eerlijkheid, omdat conclusies niet langer
gebaseerd zijn op empirische waarnemingen maar op fictieve data. Dergelijke praktijken
leiden tot foutieve kennis, kunnen andere onderzoekers op een verkeerd spoor zetten en,
in het biomedisch domein, zelfs schadelijke klinische beslissingen beïnvloeden. Bovendien
ondermijnt datavervalsing het vertrouwen van zowel de wetenschappelijke gemeenschap
als het brede publiek in onderzoek.
Een tweede voorbeeld is selectieve rapportering van resultaten, waaronder p-hacking en
het niet publiceren van negatieve of niet-significante resultaten. Hierbij worden enkel die
analyses of uitkomsten gerapporteerd die statistisch significant of “interessant” zijn, terwijl
andere resultaten worden genegeerd. Dit vertekent het wetenschappelijk bewijs en
creëert een onjuist beeld van effectiviteit of causaliteit. Op lange termijn leidt dit tot
slechte reproduceerbaarheid van studies en een opstapeling van foutieve kennis in de
literatuur, wat de vooruitgang van de wetenschap belemmert.
Een derde voorbeeld is onethisch auteurschap en omvat praktijken zoals gift
authorship (iemand als auteur vermelden zonder substantiële bijdrage) en ghost
authorship (iemand die wél een belangrijke bijdrage leverde niet vermelden als auteur).
Deze praktijken zijn laakbaar omdat auteurschap in de wetenschap niet alleen erkenning
geeft, maar ook verantwoordelijkheid impliceert voor de inhoud van het onderzoek.
Wanneer auteurschap niet correct wordt toegekend, wordt het onduidelijk wie
aansprakelijk is voor de kwaliteit, betrouwbaarheid en ethische uitvoering van het
onderzoek.
Examenvragen Ethiek ............................................................................................................. 2
Examenvragen Recht ............................................................................................................ 12
, Examenvragen Ethiek
1. Wat zijn laakbare/twijfelachtige onderzoekspraktijken (QRP)? Geef 3 voorbeelden en
verklaar waarom ze een (grote) bedreiging voor de wetenschap vormen (2025)
Deze vraag heeft betrekking tot hoofdstuk 5.
Een eerste voorbeeld is datavervalsing of -fabricatie, waarbij onderzoeksgegevens bewust
worden aangepast, verzonnen of weggelaten om een gewenst resultaat te bekomen. Dit is
een ernstige schending van wetenschappelijke eerlijkheid, omdat conclusies niet langer
gebaseerd zijn op empirische waarnemingen maar op fictieve data. Dergelijke praktijken
leiden tot foutieve kennis, kunnen andere onderzoekers op een verkeerd spoor zetten en,
in het biomedisch domein, zelfs schadelijke klinische beslissingen beïnvloeden. Bovendien
ondermijnt datavervalsing het vertrouwen van zowel de wetenschappelijke gemeenschap
als het brede publiek in onderzoek.
Een tweede voorbeeld is selectieve rapportering van resultaten, waaronder p-hacking en
het niet publiceren van negatieve of niet-significante resultaten. Hierbij worden enkel die
analyses of uitkomsten gerapporteerd die statistisch significant of “interessant” zijn, terwijl
andere resultaten worden genegeerd. Dit vertekent het wetenschappelijk bewijs en
creëert een onjuist beeld van effectiviteit of causaliteit. Op lange termijn leidt dit tot
slechte reproduceerbaarheid van studies en een opstapeling van foutieve kennis in de
literatuur, wat de vooruitgang van de wetenschap belemmert.
Een derde voorbeeld is onethisch auteurschap en omvat praktijken zoals gift
authorship (iemand als auteur vermelden zonder substantiële bijdrage) en ghost
authorship (iemand die wél een belangrijke bijdrage leverde niet vermelden als auteur).
Deze praktijken zijn laakbaar omdat auteurschap in de wetenschap niet alleen erkenning
geeft, maar ook verantwoordelijkheid impliceert voor de inhoud van het onderzoek.
Wanneer auteurschap niet correct wordt toegekend, wordt het onduidelijk wie
aansprakelijk is voor de kwaliteit, betrouwbaarheid en ethische uitvoering van het
onderzoek.
