Onderwijspedagogische visies - colleges
Els Kuiper
College 1 - Inleiding
Platform Onderwijs 2032:
Hoe moet het curriculum van de toekomst eruit zien voor het funderend onderwijs?
Truijens
Kritiek Aleid Truijens op Platform Onderwijs 2032
• Te weinig leraren betrokken
• Niet vernieuwend: ‘stokoude vernieuwende ideeën’, platgetreden paden van mislukte
onderwijsvernieuwing’
• Impliciet ook: dat leidt tot minder tijd en aandacht voor bv. literatuuronderwijs
• Cliché: kennis ‘doet er minder toe’ en daarom moet daar minder nadruk op liggen in het
onderwijs
• Kennis is iets anders dan informatie! Bij kennis gaat het om verbanden, niet om feiten
• Het moet gaan om onderwijzen, dus om het aanbod (niet om ‘wat te leren’, dat is vraag-
gestuurd)
• Te veel nadruk op persoonsvorming (‘kneden’ i.p.v. helpen vormen en kritisch denken)
Kliebard h.1: onderwijspedagogische tradities
Onderwijspedagogische tradities (interest groups)
• Vier onderwijspedagogische tradities
• Traditiebegrip als methodisch gezichtspunt
• Interest groups: geven aan dat het echt een strijd was en is. Het is geen neutraal iets, je hebt
belangen.
1) Humanisme (humanists)
- Eerst Eliot, later Harris (belangrijkste vertegenwoordiger van klassiek-humanisme)
- Taak van het onderwijs is:
▪ Ontwikkelen van de rede: vermogen om zelfstandig te denken en een oordeel te vellen
(reasoning power)
▪ Doorgeven van verworvenheden westerse beschaving → vorming (Bildung) door
bepaalde vakken: grammatica, kunst & literatuur, wiskunde, geografische, geschiedenis
- Vindt dat iedereen hetzelfde curriculum zou moeten krijgen, ongeacht capaciteiten. Iedereen
heeft recht op die kennis.
,2) Kindgerichte pedagogiek (developmentalists)
- Child study movement: Hall
- Onderwijs moet aansluiten bij het (wetenschappelijk vast te stellen) natuurlijke
ontwikkelingsverloop van het kind
▪ Universalistisch naturalisme: elk kind doorloopt dezelfde ‘natuurlijke’
ontwikkelingsstadia
▪ Particularistisch naturalisme: elk kind heeft een eigen, individuele, specifieke aard en
aanleg > dit maakt een vast curriculum onmogelijk!
- Ontwikkelingsgericht. Legt de nadruk op het belang van data. Het volgen van kinderen is de
basis voor onderwijs.
3) Utilitarisme (social efficiency educators)
- Voorloper: Rice, later: Bobbitt
- Onderwijs moet zich richten op kwalificaties die economisch noodzakelijk zijn
- Onderwijs moet leerlingen toerusten voor werk en economie (direct bruikbare
kennis/vaardigheden, toepassings- en beroepsgericht)
- Onderwijs moet dit op een efficiënte manier doen (geen overbodige ‘ballast’ in curriculum)
- Differentiatie is nodig
- Onderwijs moet dit effectief doen: resultaten meten (scientific management)
• Kijkt naar wat de samenleving nodig heeft. Differentiatie is nodig om aan te sluiten bij het
niveau van het kind
4) Meliorisme (meliorists)
- Voorloper: Ward
- School kan bijdragen aan sociale verandering en rechtvaardiger samenleving = vooruitgang
- Als reactie op sociaal-darwinisme: ongelijkheid is niet noodzakelijk, mens kan ingrijpen
- Begaafdheid is gelijk verdeeld over seksen en klassen
- Democratie nodig om rechtvaardiger samenleving te bereiken
- Link met sociologie. Kijken naar wat de burger nodig heeft om te participeren in de
samenleving. Onderwijs moet bijdragen aan gelijke kansen.
Platform Onderwijs2032
Positionering: advies Platform Onderwijs 2032
• p.11: Veranderingen in de samenleving maken het echter noodzakelijk om erover na te denken
wat leerlingen de komende decennia op school moeten leren. […] Er is behoefte aan een
fundamentele discussie over de taak van het onderwijs in een veranderende samenleving en aan
een andere invulling van het curriculum.”
→ Dit is de drijfveer bij alle vier de tradities in Kliebard + de artikelen die we daarna lezen
• Humanisme: zelfstandig denken, creatief denken en nieuwsgierigheid, nadruk op
basisdisciplines, cultuurdragende kennis (Bildung)
• Kindgerichte pedagogiek: aansluiten bij interesse/capaciteiten, persoonlijkheidsvorming (in de
zin van talenten tot bloei laten komen), betekenisvol onderwijs, onderwijs op maat, creativiteit
en nieuwsgierigheid (als de reden is dat dat aansluit bij hoe kinderen zijn), thematisch werken,
, samenhangend aanbod, Engels in het basisonderwijs (als argument is: sluit aan bij deze
ontwikkelingsfase)
• Utilitarisme: digitalisering vanwege arbeidsmarkt, nieuwe vaardigheden die nodig zijn voor
nieuwe/toekomstige banen, onderwijs vernieuwen om internationale concurrentie beter aan te
kunnen gaan, Engels in basisonderwijs (als argument is: belangrijk voor de arbeidsmarkt)
• Meliorisme: burgerschapsvorming, leren functioneren in democratische rechtstaat, gelijke basis
voor iedereen, emanciperende functie van onderwijs
Traditiebegrip als methodisch gezichtspunt
• Het principe van ‘tradities’ als instrument (leren) gebruiken, om inzicht te krijgen in:
- Herhalingen, continuïteiten: golfbewegingen
- Veranderingen, herinterpretaties: steeds nieuwe gestalten
- Shifting coalitions: ‘gelegenheidscoalities’, komt veel terug in Kliebard > je kunt vanuit
verschillende visies / belangen tot eenzelfde doel of plan komen / issues worden soms vanuit
verschillende tradities bepleit
Denkoefening
Casus: Engelstalig onderwijs op de UvA
• Voor Engelstalig onderwijs
- Humanisme: want dat draagt bij aan brede vorming en doorgeven westerse beschaving; een
international classroom draagt bij aan denken en redeneren; draagt bij aan
perspectiefneming
- Kindgericht: want studenten zijn gewend aan communiceren in het Engels, Engelse taal is
vanzelfsprekend in hun leefwereld, past bij hun ontwikkeling als puber en adolescent
- Utilitarisme: van belang voor arbeidsmarkt, in een tijd van globalisering is goede beheersing
van het Engels noodzakelijk
- Meliorisme: want door deelnemen aan een international classroom doen studenten kennis
op van diversiteit in de samenleving, heel belangrijk voor functioneren van een democratie
en voor gelijke kansen
• Tegen Engelstalig onderwijs
- Humanisme: want de UvA is een NL universiteit en NL studenten leren het beste kritisch
denken en analyseren vanuit het NL; Engelstalig onderwijs staat overdragen van het NL
cultuurgoed door NL docenten in de weg
- Kindgericht: ?? studenten zijn nog helemaal niet in staat om zich op academisch niveau in
het Engels uit te drukken?
- Utilitarisme: onderwijs in het Engels kan voor deel van de studenten ten koste gaan van wat
en hoeveel ze leren; het maakt het onderwijs dus minder effectief en efficiënt.
- Meliorisme: Engelstalig onderwijs is voor studenten uit kansarme milieus een extra hobbel
die toegang tot het hoger onderwijs belemmert > dus onderwijs belemmert dan gelijke
kansen
Els Kuiper
College 1 - Inleiding
Platform Onderwijs 2032:
Hoe moet het curriculum van de toekomst eruit zien voor het funderend onderwijs?
Truijens
Kritiek Aleid Truijens op Platform Onderwijs 2032
• Te weinig leraren betrokken
• Niet vernieuwend: ‘stokoude vernieuwende ideeën’, platgetreden paden van mislukte
onderwijsvernieuwing’
• Impliciet ook: dat leidt tot minder tijd en aandacht voor bv. literatuuronderwijs
• Cliché: kennis ‘doet er minder toe’ en daarom moet daar minder nadruk op liggen in het
onderwijs
• Kennis is iets anders dan informatie! Bij kennis gaat het om verbanden, niet om feiten
• Het moet gaan om onderwijzen, dus om het aanbod (niet om ‘wat te leren’, dat is vraag-
gestuurd)
• Te veel nadruk op persoonsvorming (‘kneden’ i.p.v. helpen vormen en kritisch denken)
Kliebard h.1: onderwijspedagogische tradities
Onderwijspedagogische tradities (interest groups)
• Vier onderwijspedagogische tradities
• Traditiebegrip als methodisch gezichtspunt
• Interest groups: geven aan dat het echt een strijd was en is. Het is geen neutraal iets, je hebt
belangen.
1) Humanisme (humanists)
- Eerst Eliot, later Harris (belangrijkste vertegenwoordiger van klassiek-humanisme)
- Taak van het onderwijs is:
▪ Ontwikkelen van de rede: vermogen om zelfstandig te denken en een oordeel te vellen
(reasoning power)
▪ Doorgeven van verworvenheden westerse beschaving → vorming (Bildung) door
bepaalde vakken: grammatica, kunst & literatuur, wiskunde, geografische, geschiedenis
- Vindt dat iedereen hetzelfde curriculum zou moeten krijgen, ongeacht capaciteiten. Iedereen
heeft recht op die kennis.
,2) Kindgerichte pedagogiek (developmentalists)
- Child study movement: Hall
- Onderwijs moet aansluiten bij het (wetenschappelijk vast te stellen) natuurlijke
ontwikkelingsverloop van het kind
▪ Universalistisch naturalisme: elk kind doorloopt dezelfde ‘natuurlijke’
ontwikkelingsstadia
▪ Particularistisch naturalisme: elk kind heeft een eigen, individuele, specifieke aard en
aanleg > dit maakt een vast curriculum onmogelijk!
- Ontwikkelingsgericht. Legt de nadruk op het belang van data. Het volgen van kinderen is de
basis voor onderwijs.
3) Utilitarisme (social efficiency educators)
- Voorloper: Rice, later: Bobbitt
- Onderwijs moet zich richten op kwalificaties die economisch noodzakelijk zijn
- Onderwijs moet leerlingen toerusten voor werk en economie (direct bruikbare
kennis/vaardigheden, toepassings- en beroepsgericht)
- Onderwijs moet dit op een efficiënte manier doen (geen overbodige ‘ballast’ in curriculum)
- Differentiatie is nodig
- Onderwijs moet dit effectief doen: resultaten meten (scientific management)
• Kijkt naar wat de samenleving nodig heeft. Differentiatie is nodig om aan te sluiten bij het
niveau van het kind
4) Meliorisme (meliorists)
- Voorloper: Ward
- School kan bijdragen aan sociale verandering en rechtvaardiger samenleving = vooruitgang
- Als reactie op sociaal-darwinisme: ongelijkheid is niet noodzakelijk, mens kan ingrijpen
- Begaafdheid is gelijk verdeeld over seksen en klassen
- Democratie nodig om rechtvaardiger samenleving te bereiken
- Link met sociologie. Kijken naar wat de burger nodig heeft om te participeren in de
samenleving. Onderwijs moet bijdragen aan gelijke kansen.
Platform Onderwijs2032
Positionering: advies Platform Onderwijs 2032
• p.11: Veranderingen in de samenleving maken het echter noodzakelijk om erover na te denken
wat leerlingen de komende decennia op school moeten leren. […] Er is behoefte aan een
fundamentele discussie over de taak van het onderwijs in een veranderende samenleving en aan
een andere invulling van het curriculum.”
→ Dit is de drijfveer bij alle vier de tradities in Kliebard + de artikelen die we daarna lezen
• Humanisme: zelfstandig denken, creatief denken en nieuwsgierigheid, nadruk op
basisdisciplines, cultuurdragende kennis (Bildung)
• Kindgerichte pedagogiek: aansluiten bij interesse/capaciteiten, persoonlijkheidsvorming (in de
zin van talenten tot bloei laten komen), betekenisvol onderwijs, onderwijs op maat, creativiteit
en nieuwsgierigheid (als de reden is dat dat aansluit bij hoe kinderen zijn), thematisch werken,
, samenhangend aanbod, Engels in het basisonderwijs (als argument is: sluit aan bij deze
ontwikkelingsfase)
• Utilitarisme: digitalisering vanwege arbeidsmarkt, nieuwe vaardigheden die nodig zijn voor
nieuwe/toekomstige banen, onderwijs vernieuwen om internationale concurrentie beter aan te
kunnen gaan, Engels in basisonderwijs (als argument is: belangrijk voor de arbeidsmarkt)
• Meliorisme: burgerschapsvorming, leren functioneren in democratische rechtstaat, gelijke basis
voor iedereen, emanciperende functie van onderwijs
Traditiebegrip als methodisch gezichtspunt
• Het principe van ‘tradities’ als instrument (leren) gebruiken, om inzicht te krijgen in:
- Herhalingen, continuïteiten: golfbewegingen
- Veranderingen, herinterpretaties: steeds nieuwe gestalten
- Shifting coalitions: ‘gelegenheidscoalities’, komt veel terug in Kliebard > je kunt vanuit
verschillende visies / belangen tot eenzelfde doel of plan komen / issues worden soms vanuit
verschillende tradities bepleit
Denkoefening
Casus: Engelstalig onderwijs op de UvA
• Voor Engelstalig onderwijs
- Humanisme: want dat draagt bij aan brede vorming en doorgeven westerse beschaving; een
international classroom draagt bij aan denken en redeneren; draagt bij aan
perspectiefneming
- Kindgericht: want studenten zijn gewend aan communiceren in het Engels, Engelse taal is
vanzelfsprekend in hun leefwereld, past bij hun ontwikkeling als puber en adolescent
- Utilitarisme: van belang voor arbeidsmarkt, in een tijd van globalisering is goede beheersing
van het Engels noodzakelijk
- Meliorisme: want door deelnemen aan een international classroom doen studenten kennis
op van diversiteit in de samenleving, heel belangrijk voor functioneren van een democratie
en voor gelijke kansen
• Tegen Engelstalig onderwijs
- Humanisme: want de UvA is een NL universiteit en NL studenten leren het beste kritisch
denken en analyseren vanuit het NL; Engelstalig onderwijs staat overdragen van het NL
cultuurgoed door NL docenten in de weg
- Kindgericht: ?? studenten zijn nog helemaal niet in staat om zich op academisch niveau in
het Engels uit te drukken?
- Utilitarisme: onderwijs in het Engels kan voor deel van de studenten ten koste gaan van wat
en hoeveel ze leren; het maakt het onderwijs dus minder effectief en efficiënt.
- Meliorisme: Engelstalig onderwijs is voor studenten uit kansarme milieus een extra hobbel
die toegang tot het hoger onderwijs belemmert > dus onderwijs belemmert dan gelijke
kansen
