Boek 4: liefde of haat?
Opdracht 1: de basis
L. Couperus
Noodlot
Uitgeverij Contact
Amsterdam, 1990
Eerste druk 1890
Aantal bladzijden: 159 bladzijden
Indeling: Vijf hoofdstukken, onderverdeeld in paragrafen.
Kaft: Op de kaft is waarschijnlijk één van de hoofdpersonages, Frank Westhove te zien, die de hand
kust van Eve, een ander hoofdpersonage. Daarachter staat mogelijk de vader van Eve, Sir Archibald.
De personen dragen zeer nette kledij en Eve draagt een witte jurk, dus wellicht zou dit kunnen wijzen
op de bruiloft van Frank en Eve, of misschien een deftig feest. Deze illustratie geeft heel goed de
periode en de stijl weer waarin dit verhaal zich bevindt. Frank is namelijk stinkend rijk en leidt een
welvarend leven. Ook kun je zien dat hij een stuk ouder is dan Eve, wat ook meerdere keren duidelijk
wordt gemaakt in het boek. De kaft past dus goed bij het verhaal.
Leestijd: ca. 3.5 uur
Datum van uitlezen: 28 oktober 2024
Samenvatting Lexicon door Maarten Klein
I
In de Londense sneeuw ontmoet de rijke Frank Westhove zijn aan lager wal geraakte jeugdvriend
Bertie Van Maeren. Hij neemt hem mee naar huis. Bertie is spoedig gewend aan alle luxe waarin Frank
hem laat delen. Hij vertelt zijn weldoener van zijn ellendige Amerikaanse jaren. Bertie gelooft dat
alles de schuld van het Noodlot is, van wie hij geen ‘troetelkindje’ is. Frank, die dierbare
jeugdherinneringen aan Bertie bewaart, raakt bijzonder op Bertie gesteld. White-Rose, Franks villa,
wordt al snel heringericht door Bertie en zij houden er orgieën met drie ‘skating-rinkjes’, lichtvoetige
dames van een ijsbaan. Omdat Londen gaat vervelen en Frank zijn geld snel ziet slinken, besluiten de
twee op reis te gaan. Bertie stelt ‘zomaar’ Noorwegen als reisdoel voor.
II-III
In Noorwegen ontmoeten zij Eve Rhodes en haar vader. Tot ontsteltenis van Bertie wordt Frank
verliefd op Eve. Bij terugkomst in Londen besluiten Frank en Eve tot een huwelijk, wat voor Bertie
het einde zal betekenen van zijn heerlijke parasitaire leventje bij Frank. Hij kan dat niet aanvaarden en
verzint allerlei intriges om de twee geliefden uit elkaar te drijven. Dat lukt: Bertie weet, door vage
opmerkingen en toespelingen, Eve wijs te maken dat er iets met Frank aan de hand is. Zij vermoedt dat
hij nog altijd wat heeft met een van de skating-rinkjes, die zij bij een bezoek aan het Lyceum ontmoet
hebben en door wie Frank toen gegroet is. Frank en Eve krijgen woorden en een scheiding volgt.
Na enige tijd krijgt Frank berouw van zijn boosheid en schrijft brieven aan Eve, waarin hij vergeving
vraagt. Deze worden echter onderschept door William, de lakei van Eves vader. Deze lakei is een
bekende van Bertie; hij kent hem nog uit zijn Amerikaanse jaren. William wordt door Bertie
omgekocht, met het geld dat Frank in zijn goedheid aan hem gegeven heeft. Wanneer de brieven geen
resultaat hebben en Franks fortuin erdoorheen gejaagd is, besluiten de vrienden Londen te verlaten.
IV
Na enkele jaren hard werken komen zij terug in Nederland. Zij huren kamers in Scheveningen. Daar
ontmoet Frank Eve op het strand en al spoedig komt aan het licht dat Bertie de kwade genius moet zijn
geweest achter het verdonkeremanen van Franks brieven. Frank gaat naar huis om Bertie te
ondervragen, deze bekent en in woede ontstoken slaat en trapt Frank zijn voormalige vriend dood,
maar niet dan nadat deze omstandig uitgelegd heeft dat hij er niets aan kon doen, maar dat alles de
schuld van het Noodlot is geweest.
, V
Frank wordt voor zijn daad veroordeeld en zit twee jaar in de Scheveningse gevangenis. Na afloop
willen Frank en Eve alsnog trouwen. Maar heel het verleden drukt op hen. Gelukkig worden is
onmogelijk, doordat de schim van Bertie voortdurend tussen hen in komt staan. Ten slotte maken zij
Berties levensfilosofie tot de hunne en zien in alles wat er gebeurd is de hand van het Noodlot. Het
Geluk vinden zij in de dood.
Eigen oordeel
Naar mijn mening is Noodlot van Louis Couperus een indrukwekkend boek dat me tijdens het lezen
echt aan het denken zette over de rol van het lot in ons leven. Couperus beschrijft de innerlijke strijd
en de psychologische diepgang van hoofdpersonages zo sterk dat ik me begon in te leven in de
personages en bijna hun wanhoop en machteloosheid zelf voelde. Vooral de manier waarop de
hoofdpersonen verstrikt raken in krachten buiten hun controle raakte me. Het verhaal hield me geboeid
en liet me nadenken over de vraag in hoeverre we ons eigen leven sturen of juist geleid worden door
iets wat ons overstijgt. Ik vond het dus een ontzettend boeiend boek, ook al had het maar 150
bladzijden.
Opdracht 2: de analyse
a) Noodlot past het beste bij de stroming naturalisme, maar heeft ook iets weg van het symbolisme en
de neoromantiek.
b) Naturalisme: bij deze stroming probeerden schrijvers te verklaren waarom het leven zo geworden
is zoals het is. Men meende dat het leven bepaald wordt door drie factoren; erfelijkheid, milieu en
tijd. Naturalisten hoopten de maatschappij te verbeteren. Echter zijn de naturalistische romans vrij
somber en pessimistisch. Bij deze stroming heerste het idee dat het leven bepaald wordt door het
‘lot’. Dit wordt ook wel ‘fatalisme’ genoemd. Het naturalisme staat haaks op het estheticisme en
het impressionisme.
Symbolisme: deze stroming ontstond als een reactie op onder andere het naturalisme. Hierbij
wilde men de wereld ‘boven’ of ‘achter’ de realiteit onthullen. Het symbolisme richt zich
voornamelijk op het uitdrukken van gevoelens, ideeën en het spirituele met behulp van metaforen
en symbolen. Symbolistische werken roepen vaak emoties en sferen op die verder gaan dan wat de
mens direct kan zien of beschrijven.
Neoromantiek: Bij deze literaire en artistieke stroming werden de lieflijke en fantasievolle
gedachten verworpen, en werd er plaats gemaakt voor het zakelijke en sombere. Het noodlot werd
hierbij een bovennatuurlijk verschijnsel waar de mens geen invloed op heeft. Thema's zoals fictie,
het verleden, eenzaamheid, verzet tegen de maatschappij, de dood en zwerflust zijn erg belangrijk.
c) Naturalisme: de personages in Noodlot worden geconfronteerd met een onafwendbaar lot dat hen
steeds meer in zijn greep krijgt, een typisch naturalistisch thema. Ze lijken weinig controle te
hebben over hun leven, wat het naturalistische idee versterkt dat mensen vaak slachtoffer
zijn van erfelijkheid en omstandigheden buiten hun macht. In het tekstelement “Neen, nooit met
een ander... Dat kòn niet, met een ander. Ik moest met jou leven. Het was het noodlot.” komt deze
opvatting heel erg naar voren. Er wordt duidelijk gemaakt dat het alles is zoals het moest zijn door
het noodlot en niet omdat wij dat zo willen. Ook observeert en beschrijft Couperus de gedachten
en emoties van zijn personages nauwgezet, zonder deze te idealiseren. Hij toont ze in al hun
zwakheden en onvermogen, wat kenmerkend is voor het naturalisme, dat ernaar streeft de
werkelijkheid zo objectief en realistisch mogelijk weer te geven.
Symbolisme: het concept van het lot wordt niet alleen uitgebeeld als een onontkoombare kracht,
maar als een bijna mystiek element dat symbolisch staat voor de ongrijpbare krachten die het
menselijk leven beheersen. De onafwendbare gebeurtenissen lijken meer te zijn dan alleen
toevalligheden; ze symboliseren een universele strijd van de mens tegen hogere machten. Dit
blijkt bijvoorbeeld uit de het volgende citaat: “Ik woû, dat ik het niet zóo intens voelde! Dacht hij
pijnlijk. Het is zoo dwaas, dat ik het zóo voel! Misschien komt er niets van en word ik honderd
jaar, rustig en tevreden. Maar dit is onloochenbaar: dit is een feit: daar zijn ze! Ze zijn er!! Maar...
als het moest komen, zoû ik het juist niet voelen: het komt altijd onverwachts. Het is niets dan
Opdracht 1: de basis
L. Couperus
Noodlot
Uitgeverij Contact
Amsterdam, 1990
Eerste druk 1890
Aantal bladzijden: 159 bladzijden
Indeling: Vijf hoofdstukken, onderverdeeld in paragrafen.
Kaft: Op de kaft is waarschijnlijk één van de hoofdpersonages, Frank Westhove te zien, die de hand
kust van Eve, een ander hoofdpersonage. Daarachter staat mogelijk de vader van Eve, Sir Archibald.
De personen dragen zeer nette kledij en Eve draagt een witte jurk, dus wellicht zou dit kunnen wijzen
op de bruiloft van Frank en Eve, of misschien een deftig feest. Deze illustratie geeft heel goed de
periode en de stijl weer waarin dit verhaal zich bevindt. Frank is namelijk stinkend rijk en leidt een
welvarend leven. Ook kun je zien dat hij een stuk ouder is dan Eve, wat ook meerdere keren duidelijk
wordt gemaakt in het boek. De kaft past dus goed bij het verhaal.
Leestijd: ca. 3.5 uur
Datum van uitlezen: 28 oktober 2024
Samenvatting Lexicon door Maarten Klein
I
In de Londense sneeuw ontmoet de rijke Frank Westhove zijn aan lager wal geraakte jeugdvriend
Bertie Van Maeren. Hij neemt hem mee naar huis. Bertie is spoedig gewend aan alle luxe waarin Frank
hem laat delen. Hij vertelt zijn weldoener van zijn ellendige Amerikaanse jaren. Bertie gelooft dat
alles de schuld van het Noodlot is, van wie hij geen ‘troetelkindje’ is. Frank, die dierbare
jeugdherinneringen aan Bertie bewaart, raakt bijzonder op Bertie gesteld. White-Rose, Franks villa,
wordt al snel heringericht door Bertie en zij houden er orgieën met drie ‘skating-rinkjes’, lichtvoetige
dames van een ijsbaan. Omdat Londen gaat vervelen en Frank zijn geld snel ziet slinken, besluiten de
twee op reis te gaan. Bertie stelt ‘zomaar’ Noorwegen als reisdoel voor.
II-III
In Noorwegen ontmoeten zij Eve Rhodes en haar vader. Tot ontsteltenis van Bertie wordt Frank
verliefd op Eve. Bij terugkomst in Londen besluiten Frank en Eve tot een huwelijk, wat voor Bertie
het einde zal betekenen van zijn heerlijke parasitaire leventje bij Frank. Hij kan dat niet aanvaarden en
verzint allerlei intriges om de twee geliefden uit elkaar te drijven. Dat lukt: Bertie weet, door vage
opmerkingen en toespelingen, Eve wijs te maken dat er iets met Frank aan de hand is. Zij vermoedt dat
hij nog altijd wat heeft met een van de skating-rinkjes, die zij bij een bezoek aan het Lyceum ontmoet
hebben en door wie Frank toen gegroet is. Frank en Eve krijgen woorden en een scheiding volgt.
Na enige tijd krijgt Frank berouw van zijn boosheid en schrijft brieven aan Eve, waarin hij vergeving
vraagt. Deze worden echter onderschept door William, de lakei van Eves vader. Deze lakei is een
bekende van Bertie; hij kent hem nog uit zijn Amerikaanse jaren. William wordt door Bertie
omgekocht, met het geld dat Frank in zijn goedheid aan hem gegeven heeft. Wanneer de brieven geen
resultaat hebben en Franks fortuin erdoorheen gejaagd is, besluiten de vrienden Londen te verlaten.
IV
Na enkele jaren hard werken komen zij terug in Nederland. Zij huren kamers in Scheveningen. Daar
ontmoet Frank Eve op het strand en al spoedig komt aan het licht dat Bertie de kwade genius moet zijn
geweest achter het verdonkeremanen van Franks brieven. Frank gaat naar huis om Bertie te
ondervragen, deze bekent en in woede ontstoken slaat en trapt Frank zijn voormalige vriend dood,
maar niet dan nadat deze omstandig uitgelegd heeft dat hij er niets aan kon doen, maar dat alles de
schuld van het Noodlot is geweest.
, V
Frank wordt voor zijn daad veroordeeld en zit twee jaar in de Scheveningse gevangenis. Na afloop
willen Frank en Eve alsnog trouwen. Maar heel het verleden drukt op hen. Gelukkig worden is
onmogelijk, doordat de schim van Bertie voortdurend tussen hen in komt staan. Ten slotte maken zij
Berties levensfilosofie tot de hunne en zien in alles wat er gebeurd is de hand van het Noodlot. Het
Geluk vinden zij in de dood.
Eigen oordeel
Naar mijn mening is Noodlot van Louis Couperus een indrukwekkend boek dat me tijdens het lezen
echt aan het denken zette over de rol van het lot in ons leven. Couperus beschrijft de innerlijke strijd
en de psychologische diepgang van hoofdpersonages zo sterk dat ik me begon in te leven in de
personages en bijna hun wanhoop en machteloosheid zelf voelde. Vooral de manier waarop de
hoofdpersonen verstrikt raken in krachten buiten hun controle raakte me. Het verhaal hield me geboeid
en liet me nadenken over de vraag in hoeverre we ons eigen leven sturen of juist geleid worden door
iets wat ons overstijgt. Ik vond het dus een ontzettend boeiend boek, ook al had het maar 150
bladzijden.
Opdracht 2: de analyse
a) Noodlot past het beste bij de stroming naturalisme, maar heeft ook iets weg van het symbolisme en
de neoromantiek.
b) Naturalisme: bij deze stroming probeerden schrijvers te verklaren waarom het leven zo geworden
is zoals het is. Men meende dat het leven bepaald wordt door drie factoren; erfelijkheid, milieu en
tijd. Naturalisten hoopten de maatschappij te verbeteren. Echter zijn de naturalistische romans vrij
somber en pessimistisch. Bij deze stroming heerste het idee dat het leven bepaald wordt door het
‘lot’. Dit wordt ook wel ‘fatalisme’ genoemd. Het naturalisme staat haaks op het estheticisme en
het impressionisme.
Symbolisme: deze stroming ontstond als een reactie op onder andere het naturalisme. Hierbij
wilde men de wereld ‘boven’ of ‘achter’ de realiteit onthullen. Het symbolisme richt zich
voornamelijk op het uitdrukken van gevoelens, ideeën en het spirituele met behulp van metaforen
en symbolen. Symbolistische werken roepen vaak emoties en sferen op die verder gaan dan wat de
mens direct kan zien of beschrijven.
Neoromantiek: Bij deze literaire en artistieke stroming werden de lieflijke en fantasievolle
gedachten verworpen, en werd er plaats gemaakt voor het zakelijke en sombere. Het noodlot werd
hierbij een bovennatuurlijk verschijnsel waar de mens geen invloed op heeft. Thema's zoals fictie,
het verleden, eenzaamheid, verzet tegen de maatschappij, de dood en zwerflust zijn erg belangrijk.
c) Naturalisme: de personages in Noodlot worden geconfronteerd met een onafwendbaar lot dat hen
steeds meer in zijn greep krijgt, een typisch naturalistisch thema. Ze lijken weinig controle te
hebben over hun leven, wat het naturalistische idee versterkt dat mensen vaak slachtoffer
zijn van erfelijkheid en omstandigheden buiten hun macht. In het tekstelement “Neen, nooit met
een ander... Dat kòn niet, met een ander. Ik moest met jou leven. Het was het noodlot.” komt deze
opvatting heel erg naar voren. Er wordt duidelijk gemaakt dat het alles is zoals het moest zijn door
het noodlot en niet omdat wij dat zo willen. Ook observeert en beschrijft Couperus de gedachten
en emoties van zijn personages nauwgezet, zonder deze te idealiseren. Hij toont ze in al hun
zwakheden en onvermogen, wat kenmerkend is voor het naturalisme, dat ernaar streeft de
werkelijkheid zo objectief en realistisch mogelijk weer te geven.
Symbolisme: het concept van het lot wordt niet alleen uitgebeeld als een onontkoombare kracht,
maar als een bijna mystiek element dat symbolisch staat voor de ongrijpbare krachten die het
menselijk leven beheersen. De onafwendbare gebeurtenissen lijken meer te zijn dan alleen
toevalligheden; ze symboliseren een universele strijd van de mens tegen hogere machten. Dit
blijkt bijvoorbeeld uit de het volgende citaat: “Ik woû, dat ik het niet zóo intens voelde! Dacht hij
pijnlijk. Het is zoo dwaas, dat ik het zóo voel! Misschien komt er niets van en word ik honderd
jaar, rustig en tevreden. Maar dit is onloochenbaar: dit is een feit: daar zijn ze! Ze zijn er!! Maar...
als het moest komen, zoû ik het juist niet voelen: het komt altijd onverwachts. Het is niets dan
