Psychopathologie Jaar 1
Hoorcollege 1:
Beschrijven hoe ‘normaal en afwijkend’ kan worden gedefinieerd
normaal of afwijkend gedrag is in elke cultuur anders
1. uitzonderlijk
- wordt als afwijkend beschouwd
- ‘dingen zien of horen’ - in sommige culturen niet onder bepaalde
omstandigheden
- zeldzaam gedrag is niet afwijkend → usain bolt
2. sociaal afwijkend
- kannibalisme, LHBITQ+ → in elke cultuur anders
3. foute percepties of interpretatie van de realiteit
- hallucinatie → praten met god (in het echt hebben gezien) is
afwijkend in het westerse cultuur maar normaal in een ander
cultuur
4. aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon
- overlijden dierbare → depressie
- heftige emoties die te lang aanhouden
- geen emoties
5. ongepast of contraproductief gedrag
- gedrag dat onprettige gevoelens oproept in plaats van bedreigingen
- verslavingsgedrag
- agorafobie (bang voor openbare ruimten) → zeldzaam en ongepast
6. gevaar
- gedrag dat gevaar oplevert voor de betrokkene zelf of voor anderen
- zelfdoding, rellen tijdens corona, militairen
je moet objectief naar gedrag kijken. Bij diverse invalshoeken die hierna besproken worden
moet goed onderscheiden worden:
- welk gedrag wel of niet als afwijkend beschouwd wordt en welke karakteristieken het
dan heeft
- wat beschouwd wordt als de oorzaak van het afwijkende gedrag
- hoe wordt omgegaan met de persoon die afwijkend is en hoe diegene wordt
behandeld
- of, en zoja hoe, de cultuur bijdraagt aan afwijkend gedrag
elke cultuur gaat anders ermee om
- depressie of geestelijke gezondheid kunnen in andere culturen een betekenis
hebben of het bestaat helemaal niet.
voor- en nadelen van het gebruik van de DSM-5 toelichten
DSM-5 : hierin staan (evidence-based) criteria beschreven waaraan een cliënt moet voldoen
om een bepaalde diagnose te krijgen.
- houdt meer rekening met culturele diversiteit van eerdere edities
- paniekaanvallen is in andere culturen oncontroleerbaar huilen en hoofdpijn
,→ het is belangrijk om uit te zoeken of onze opvattingen over afwijkend gedrag
en emoties ook in andere culturen toepasbaar zijn.
Sprake van een psychiatrische stoornis:
- emotioneel en persoonlijk lijden
- ernstige belemmeringen in het functioneren op belangrijke levensgebieden (gezin,
relatie, werk, school, maatschappij)
- langere tijd aanhoudende belemmeringen die niet meer past in een normale binnen
een bepaalde culturele context.
voordelen:
1. bevorderd eenduidigheid
- diagnosen worden gesteld na grondig psychiatrisch onderzoek en op basis
van specifieke diagnostische criteria
2. belangrijke beslissingen kunnen worden genomen; behandelingen en
medicijngebruik
3. statistic
- gebaseerd op wetenschappelijke onderzoeken (EBP). Het is een verzameling
van de meest recente ontwikkelingen op wetenschappelijk gebied.
4. stimuleert professionele
- het bevordert de objectiviteit in waarneming en vermindert de kans op
interpretaties vanuit een eigen referentiekader.
- Stimuleert professionele taalgebruik; professionals spreken dezelfde taal.
5. vermindert kans op kokervisie
- een verzameling van alle geclassificeerde stoornissen geeft overzicht.
nadelen:
1. er wordt teveel nadruk gelegd op symptomen die binnen de cliënt afspelen en te
weinig nadruk op externe invloeden op gedrag (sociale en fysieke factoren). er is
weinig aandacht voor de interactie met de omgeving
2. veel symptomen zijn transdiagnostisch; ze overlappen in verschillende psychische
stoornissen.
3. gericht op categoriseren (wel of niet aanwezig zijn van stoornis) in plaats het
beschrijven van sterktes en zwaktes in het gedrag van de cliënt. De dimensionele
classificatie (uitersten op een spectrum) mist.
4. stigmatisering (sticker plakken, in hokje plaatsen); van een verkregen diagnose kom
je moeilijk af, problemen zijn dynamisch en kunnen variëren in de tijd.
5. hoofdzakelijk een westerse inslag, waarmee weinig rekening wordt gehouden met
culturele verschillen
kan het biologisch, psychologische, culturele en biopsychosociale perspectief op
afwijkend gedrag beschrijven
biologisch perspectief:
→ concentreert zich op de biologische fundamenten van afwijkend gedrag en op
het gebruik van op biologie gebaseerde benaderingen, zoals medicijntherapie,
om psychische stoornissen te behandelen.
, - afwijkend gedrag is een uiting (symptoom) van onderliggende stoornissen of ziekten
en heeft een of meer biologische hoofdoorzaken
- het functioneren van het zenuwstelsel speelt een rol in afwijkend gedrag
het zenuwstelsel:
opgebouwd uit neuronen → zenuwcellen die door het hele lichaam signalen
doorgeven
dendrieten: ontvangen boodschappen van
naburige neuronen
axon: verantwoordelijk voor transport tussen
tenen en ruggenmerg
eindknopjes: uiteinde axon
- boodschap naar andere neuronen,
spieren of klieren verstuurd.
neurotransmitters: veroorzaken chemische
verandering in ontvangende neuronen,
waardoor de dendriet en vervolgens het axon
aangespoord worden om de boodschap
verder te sturen.
Synaps: vormt binding tussen 2 neuronen,
kleine spleet tussen het verzendende en ontvangende neuron. vanuit eindknopjes van axon
neurotransmitters vrijgelaten
niet alle vrijgelaten moleculen van een neurotransmitter bereiken de receptorplaats van de
ontvangende neuronen, de verdwaalde neuronen worden door enzymen in de synaptische
spleet afgebroken of weer in het neuron opgenomen door de eindknopjes van het axon
(heropname)
psychofarmaca (medicijn tegen angst, depressie en schizofrenie) beïnvloeden
beschikbaarheid neurotransmitters in de hersenen.
- er is geen bewijs dat psychische aandoeningen ontstaan door een gebrek of teveel
aan beschikbaarheid van een bepaalde neurotransmitter in de hersenen.
- er is wel een verband tussen depressie en een verstoring van het chemische
evenwicht in de hersenen.
, functies neurotransmitters
neurotransmitter functie verband met afwijkend
gedrag
acetylcholine reguleert spiercontracties en alzheimerpatiënten hebben
de vorming van herinnering een lagere gehalte
dopamine reguleert spiercontracties en wellicht speelt een
mentale processen die te overvloed aan dopamine in
maken hebben met leren, de hersenen een rol aan
herinneren en emoties schizofrenie
norepinefrine reguleert mentale processen verband tussen een
die te maken hebben met onbalans in het
leren en herinneren norepinefrinegehalte en
stemmingsstoornissen bv
depressie
serotonine reguleert stemmingen, verband tussen
= belangrijke chemische stof verzadiging en slaap onregelmatigheden in
in hersenen serotoninegehalte en
depressie / eetstoornissen
onderdelen zenuwstelsel
1. centrale zenuwstelsel: hersenen + ruggenmerg
2. perifere zenuwstelsel: zenuwen (neuronen) die sensorische boodschappen
ontvangen en naar de hersenen en ruggenmerg verzenden naar de
spieren → samentrekken, en klieren → hormonen afscheiden
centrale zenuwstelsel
- achterhersenen: medulla, pons en het cerebellum
- medulla: speelt een rol in essentiële functies: hartslag, bloeddruk, slaap, niezen en
hoesten
- de pons: geeft informatie over bewegingen en stand lichaam en betrokken bij
functies die te maken hebben met slaap, aandacht en ademhaling
- cerebellum: speelt een rol in evenwichtsgevoel en de motoriek (spieren)
beschadiging → verzwakte motorische coördinatie, strompelen en verlies
spierspanning
- middenhersenen: reticulaire activeringssysteem (RAS)
- RAS bestaat uit webachtig netwerk van neuronen en speelt een essentiële rol in
slaap, aandacht en activering (arousal)
stimulering → verhoogt alertheid
Hoorcollege 1:
Beschrijven hoe ‘normaal en afwijkend’ kan worden gedefinieerd
normaal of afwijkend gedrag is in elke cultuur anders
1. uitzonderlijk
- wordt als afwijkend beschouwd
- ‘dingen zien of horen’ - in sommige culturen niet onder bepaalde
omstandigheden
- zeldzaam gedrag is niet afwijkend → usain bolt
2. sociaal afwijkend
- kannibalisme, LHBITQ+ → in elke cultuur anders
3. foute percepties of interpretatie van de realiteit
- hallucinatie → praten met god (in het echt hebben gezien) is
afwijkend in het westerse cultuur maar normaal in een ander
cultuur
4. aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon
- overlijden dierbare → depressie
- heftige emoties die te lang aanhouden
- geen emoties
5. ongepast of contraproductief gedrag
- gedrag dat onprettige gevoelens oproept in plaats van bedreigingen
- verslavingsgedrag
- agorafobie (bang voor openbare ruimten) → zeldzaam en ongepast
6. gevaar
- gedrag dat gevaar oplevert voor de betrokkene zelf of voor anderen
- zelfdoding, rellen tijdens corona, militairen
je moet objectief naar gedrag kijken. Bij diverse invalshoeken die hierna besproken worden
moet goed onderscheiden worden:
- welk gedrag wel of niet als afwijkend beschouwd wordt en welke karakteristieken het
dan heeft
- wat beschouwd wordt als de oorzaak van het afwijkende gedrag
- hoe wordt omgegaan met de persoon die afwijkend is en hoe diegene wordt
behandeld
- of, en zoja hoe, de cultuur bijdraagt aan afwijkend gedrag
elke cultuur gaat anders ermee om
- depressie of geestelijke gezondheid kunnen in andere culturen een betekenis
hebben of het bestaat helemaal niet.
voor- en nadelen van het gebruik van de DSM-5 toelichten
DSM-5 : hierin staan (evidence-based) criteria beschreven waaraan een cliënt moet voldoen
om een bepaalde diagnose te krijgen.
- houdt meer rekening met culturele diversiteit van eerdere edities
- paniekaanvallen is in andere culturen oncontroleerbaar huilen en hoofdpijn
,→ het is belangrijk om uit te zoeken of onze opvattingen over afwijkend gedrag
en emoties ook in andere culturen toepasbaar zijn.
Sprake van een psychiatrische stoornis:
- emotioneel en persoonlijk lijden
- ernstige belemmeringen in het functioneren op belangrijke levensgebieden (gezin,
relatie, werk, school, maatschappij)
- langere tijd aanhoudende belemmeringen die niet meer past in een normale binnen
een bepaalde culturele context.
voordelen:
1. bevorderd eenduidigheid
- diagnosen worden gesteld na grondig psychiatrisch onderzoek en op basis
van specifieke diagnostische criteria
2. belangrijke beslissingen kunnen worden genomen; behandelingen en
medicijngebruik
3. statistic
- gebaseerd op wetenschappelijke onderzoeken (EBP). Het is een verzameling
van de meest recente ontwikkelingen op wetenschappelijk gebied.
4. stimuleert professionele
- het bevordert de objectiviteit in waarneming en vermindert de kans op
interpretaties vanuit een eigen referentiekader.
- Stimuleert professionele taalgebruik; professionals spreken dezelfde taal.
5. vermindert kans op kokervisie
- een verzameling van alle geclassificeerde stoornissen geeft overzicht.
nadelen:
1. er wordt teveel nadruk gelegd op symptomen die binnen de cliënt afspelen en te
weinig nadruk op externe invloeden op gedrag (sociale en fysieke factoren). er is
weinig aandacht voor de interactie met de omgeving
2. veel symptomen zijn transdiagnostisch; ze overlappen in verschillende psychische
stoornissen.
3. gericht op categoriseren (wel of niet aanwezig zijn van stoornis) in plaats het
beschrijven van sterktes en zwaktes in het gedrag van de cliënt. De dimensionele
classificatie (uitersten op een spectrum) mist.
4. stigmatisering (sticker plakken, in hokje plaatsen); van een verkregen diagnose kom
je moeilijk af, problemen zijn dynamisch en kunnen variëren in de tijd.
5. hoofdzakelijk een westerse inslag, waarmee weinig rekening wordt gehouden met
culturele verschillen
kan het biologisch, psychologische, culturele en biopsychosociale perspectief op
afwijkend gedrag beschrijven
biologisch perspectief:
→ concentreert zich op de biologische fundamenten van afwijkend gedrag en op
het gebruik van op biologie gebaseerde benaderingen, zoals medicijntherapie,
om psychische stoornissen te behandelen.
, - afwijkend gedrag is een uiting (symptoom) van onderliggende stoornissen of ziekten
en heeft een of meer biologische hoofdoorzaken
- het functioneren van het zenuwstelsel speelt een rol in afwijkend gedrag
het zenuwstelsel:
opgebouwd uit neuronen → zenuwcellen die door het hele lichaam signalen
doorgeven
dendrieten: ontvangen boodschappen van
naburige neuronen
axon: verantwoordelijk voor transport tussen
tenen en ruggenmerg
eindknopjes: uiteinde axon
- boodschap naar andere neuronen,
spieren of klieren verstuurd.
neurotransmitters: veroorzaken chemische
verandering in ontvangende neuronen,
waardoor de dendriet en vervolgens het axon
aangespoord worden om de boodschap
verder te sturen.
Synaps: vormt binding tussen 2 neuronen,
kleine spleet tussen het verzendende en ontvangende neuron. vanuit eindknopjes van axon
neurotransmitters vrijgelaten
niet alle vrijgelaten moleculen van een neurotransmitter bereiken de receptorplaats van de
ontvangende neuronen, de verdwaalde neuronen worden door enzymen in de synaptische
spleet afgebroken of weer in het neuron opgenomen door de eindknopjes van het axon
(heropname)
psychofarmaca (medicijn tegen angst, depressie en schizofrenie) beïnvloeden
beschikbaarheid neurotransmitters in de hersenen.
- er is geen bewijs dat psychische aandoeningen ontstaan door een gebrek of teveel
aan beschikbaarheid van een bepaalde neurotransmitter in de hersenen.
- er is wel een verband tussen depressie en een verstoring van het chemische
evenwicht in de hersenen.
, functies neurotransmitters
neurotransmitter functie verband met afwijkend
gedrag
acetylcholine reguleert spiercontracties en alzheimerpatiënten hebben
de vorming van herinnering een lagere gehalte
dopamine reguleert spiercontracties en wellicht speelt een
mentale processen die te overvloed aan dopamine in
maken hebben met leren, de hersenen een rol aan
herinneren en emoties schizofrenie
norepinefrine reguleert mentale processen verband tussen een
die te maken hebben met onbalans in het
leren en herinneren norepinefrinegehalte en
stemmingsstoornissen bv
depressie
serotonine reguleert stemmingen, verband tussen
= belangrijke chemische stof verzadiging en slaap onregelmatigheden in
in hersenen serotoninegehalte en
depressie / eetstoornissen
onderdelen zenuwstelsel
1. centrale zenuwstelsel: hersenen + ruggenmerg
2. perifere zenuwstelsel: zenuwen (neuronen) die sensorische boodschappen
ontvangen en naar de hersenen en ruggenmerg verzenden naar de
spieren → samentrekken, en klieren → hormonen afscheiden
centrale zenuwstelsel
- achterhersenen: medulla, pons en het cerebellum
- medulla: speelt een rol in essentiële functies: hartslag, bloeddruk, slaap, niezen en
hoesten
- de pons: geeft informatie over bewegingen en stand lichaam en betrokken bij
functies die te maken hebben met slaap, aandacht en ademhaling
- cerebellum: speelt een rol in evenwichtsgevoel en de motoriek (spieren)
beschadiging → verzwakte motorische coördinatie, strompelen en verlies
spierspanning
- middenhersenen: reticulaire activeringssysteem (RAS)
- RAS bestaat uit webachtig netwerk van neuronen en speelt een essentiële rol in
slaap, aandacht en activering (arousal)
stimulering → verhoogt alertheid
