Literatuur – Designing Social
Research
Bestuurskundig Onderzoek, een methodologische inleiding – Sandra van Thiel
Hoofdstuk 1: Bestuurskundig onderzoek.....................................................................................................4
1.1 Unieke kenmerken van bestuurskundig onderzoek...........................................................................5
1.2 Bestuurskundig onderzoek en beleid.................................................................................................5
Beleid als object van bestuurskundig onderzoek.................................................................................6
Beleid gevoed door bestuurskundig onderzoek...................................................................................6
Beleid als uitkomst van bestuurskundig onderzoek.............................................................................6
Hoofdstuk 2 – Probleemstelling...................................................................................................................6
2.1 Keuze van de probleemstelling..........................................................................................................7
Fouten bij keuze probleemstelling.......................................................................................................8
2.2 Doelstelling........................................................................................................................................8
Actieonderzoek....................................................................................................................................9
2.3 Vraagstelling......................................................................................................................................9
Formuleren van vraagstelling..............................................................................................................9
Criteria voor een goede vraagstelling..................................................................................................9
Deelvragen.........................................................................................................................................10
Fouten in de vraagstelling..................................................................................................................10
Hypothesen........................................................................................................................................10
Hoofdstuk 3 – Theoretisch kader...............................................................................................................11
3.1 Empirische cyclus.............................................................................................................................11
Falsificatie en verificatie....................................................................................................................11
De regulatieve cyclus.........................................................................................................................12
3.2 Wat is theorie?.................................................................................................................................12
3.3 Wetenschapsopvattingen................................................................................................................13
3.3.1 Empirisch-analytische benadering........................................................................................14
3.3.2 Interpretatieve benadering...................................................................................................15
3.4 De rol van theorie in bestuurskundig onderzoek.........................................................................15
Voorbeelden van theoriegebruik in bestuurskundig onderzoek....................................................15
1
, Gebruik van theorie in deductief onderzoek.................................................................................16
Criteria voor een goed theoretisch kader......................................................................................16
Theoriegebruik in inductief onderzoek..........................................................................................16
Hoofdstuk 4 – Operationaliseren...............................................................................................................17
4.1 Operationaliseren in stappen..........................................................................................................17
Meetniveaus......................................................................................................................................17
4.2 Steekproeven...................................................................................................................................18
Selecte steekproef.............................................................................................................................18
Aselecte steekproef...........................................................................................................................18
Representativiteit van steekproeven verbeteren..............................................................................18
4.3 Betrouwbaarheid en validiteit.........................................................................................................19
4.3.1 Betrouwbaarheid......................................................................................................................19
Nauwkeurigheid.............................................................................................................................19
Consistentie...................................................................................................................................19
4.3.2 Validiteit....................................................................................................................................19
Interne validiteit............................................................................................................................19
Externe validiteit............................................................................................................................19
Het ijken of valideren van meetinstrumenten...........................................................................20
4.4 storingsbronnen voor validiteit en betrouwbaarheid......................................................................20
Meetinstrumenten als storingsbron van validiteit en betrouwbaarheid...........................................20
De onderzoeker als storingsbron van validiteit en betrouwbaarheid................................................20
De onderzoekseenheid als storingsbron van validiteit en betrouwbaarheid.....................................20
Triangulatie........................................................................................................................................20
Hoofdstuk 5 – Onderzoeksopzet................................................................................................................21
5.1 Inhoud van een onderzoeksopzet....................................................................................................21
De tijdsdimensie in onderzoek...........................................................................................................22
5.2 keuze van onderzoeksstrategie, -methoden en –technieken..........................................................23
Hoofdstuk 6 – Experiment.........................................................................................................................23
6.1 Klassiek experiment (randomized controlled).................................................................................23
Soorten variabelen in een experiment..............................................................................................24
6.2 Experimenteel bestuurskundig onderzoek......................................................................................24
6.3 Spelsimulaties..................................................................................................................................25
6.4 Veld- en beleidsexperimenten.........................................................................................................25
2
, 6.5 Betrouwbaarheid en validiteit bij experimenten.............................................................................25
6.6 Observatie........................................................................................................................................26
Bestuurskundig onderzoek en observatie..........................................................................................26
Participerende observatie..................................................................................................................26
Betrouwbaarheid en validiteit bij observatie.....................................................................................27
Hoofdstuk 10 – Analyse van kwantitatieve data........................................................................................27
10.1 kwantitatieve data.........................................................................................................................27
Data-inspectie....................................................................................................................................28
Hercoderen, categoriseren en bewerken..........................................................................................29
10.3 Analyseren.....................................................................................................................................29
10.4 Beschrijvende statistiek.................................................................................................................30
Kruistabellen......................................................................................................................................30
Correlatie...........................................................................................................................................30
10.5 Toetsende statistiek.......................................................................................................................30
T-toets................................................................................................................................................30
Rapporten en resultaten................................................................................................................31
Regressieanalyse................................................................................................................................31
Variatieanalyse..................................................................................................................................32
Factoranalyse.....................................................................................................................................32
Schaalconstructie...............................................................................................................................33
10.6 Betrouwbaarheid en validiteit bij analyse van kwantitatieve data................................................33
Hoofdstuk 11 – Analyse van kwalitatieve data..........................................................................................33
11.1 Kwalitatieve data...........................................................................................................................33
Vormen van kwalitatief onderzoek....................................................................................................34
Grounded theory...........................................................................................................................34
Etnografisch onderzoek.................................................................................................................34
Thick description............................................................................................................................34
11.2 Verzamelen en ordenen.................................................................................................................34
11.3 Analyseren.....................................................................................................................................35
11.3.1 Coderen..................................................................................................................................35
Het genereren van codes...............................................................................................................35
Verschillende soorten codes..........................................................................................................35
Axiaal coderen...............................................................................................................................36
3
, 11.3.2 Interpreteren en theorievorming............................................................................................36
11.4 Betrouwbaarheid en validiteit bij analyse van kwalitatieve data...................................................37
Hoofdstuk 12 – Rapporteren.....................................................................................................................38
12.1 Fora................................................................................................................................................38
Ethiek.................................................................................................................................................38
Research data management (RDM)...............................................................................................39
12.3 Rapportagevormen........................................................................................................................39
12.3 Doel van rapporteren.....................................................................................................................40
12.4 Het opschrijven van onderzoeksresultaten....................................................................................40
Enkele algemene richtlijnen...............................................................................................................40
Wetenschappelijk schrijven...............................................................................................................41
Video – Enquête........................................................................................................................................41
Vragenlijst..............................................................................................................................................41
Generating a pool of items................................................................................................................41
Risico's voor een vragenlijst...............................................................................................................42
Video – wetenschapsfilosofie....................................................................................................................42
4 elementen van een paradigma...........................................................................................................42
Video – impact...........................................................................................................................................42
Video – gevalsstudies................................................................................................................................43
Wanneer doe je een gevalsstudie?........................................................................................................43
Video – bestaand materiaal.......................................................................................................................44
Methoden/technieken voor bestaand materiaal onderzoek.................................................................44
Video – interview.......................................................................................................................................44
Verschillende type interviews................................................................................................................44
Interview vormen voor grote groepen mensen (IRL en online).............................................................44
Tips voort interviewen...........................................................................................................................44
Hoofdstuk 1: Bestuurskundig onderzoek
Wat bestuurskunde uniek maakt: het kijkt vanuit meerdere invalshoeken tegelijkertijd naar het
openbaar bestuur.
- Interdisciplinair karakter = het combineert kennis uit meerdere disciplines
- Multidisciplinair karakter = het wisselt kennis uit verschillende disciplines af
4
Research
Bestuurskundig Onderzoek, een methodologische inleiding – Sandra van Thiel
Hoofdstuk 1: Bestuurskundig onderzoek.....................................................................................................4
1.1 Unieke kenmerken van bestuurskundig onderzoek...........................................................................5
1.2 Bestuurskundig onderzoek en beleid.................................................................................................5
Beleid als object van bestuurskundig onderzoek.................................................................................6
Beleid gevoed door bestuurskundig onderzoek...................................................................................6
Beleid als uitkomst van bestuurskundig onderzoek.............................................................................6
Hoofdstuk 2 – Probleemstelling...................................................................................................................6
2.1 Keuze van de probleemstelling..........................................................................................................7
Fouten bij keuze probleemstelling.......................................................................................................8
2.2 Doelstelling........................................................................................................................................8
Actieonderzoek....................................................................................................................................9
2.3 Vraagstelling......................................................................................................................................9
Formuleren van vraagstelling..............................................................................................................9
Criteria voor een goede vraagstelling..................................................................................................9
Deelvragen.........................................................................................................................................10
Fouten in de vraagstelling..................................................................................................................10
Hypothesen........................................................................................................................................10
Hoofdstuk 3 – Theoretisch kader...............................................................................................................11
3.1 Empirische cyclus.............................................................................................................................11
Falsificatie en verificatie....................................................................................................................11
De regulatieve cyclus.........................................................................................................................12
3.2 Wat is theorie?.................................................................................................................................12
3.3 Wetenschapsopvattingen................................................................................................................13
3.3.1 Empirisch-analytische benadering........................................................................................14
3.3.2 Interpretatieve benadering...................................................................................................15
3.4 De rol van theorie in bestuurskundig onderzoek.........................................................................15
Voorbeelden van theoriegebruik in bestuurskundig onderzoek....................................................15
1
, Gebruik van theorie in deductief onderzoek.................................................................................16
Criteria voor een goed theoretisch kader......................................................................................16
Theoriegebruik in inductief onderzoek..........................................................................................16
Hoofdstuk 4 – Operationaliseren...............................................................................................................17
4.1 Operationaliseren in stappen..........................................................................................................17
Meetniveaus......................................................................................................................................17
4.2 Steekproeven...................................................................................................................................18
Selecte steekproef.............................................................................................................................18
Aselecte steekproef...........................................................................................................................18
Representativiteit van steekproeven verbeteren..............................................................................18
4.3 Betrouwbaarheid en validiteit.........................................................................................................19
4.3.1 Betrouwbaarheid......................................................................................................................19
Nauwkeurigheid.............................................................................................................................19
Consistentie...................................................................................................................................19
4.3.2 Validiteit....................................................................................................................................19
Interne validiteit............................................................................................................................19
Externe validiteit............................................................................................................................19
Het ijken of valideren van meetinstrumenten...........................................................................20
4.4 storingsbronnen voor validiteit en betrouwbaarheid......................................................................20
Meetinstrumenten als storingsbron van validiteit en betrouwbaarheid...........................................20
De onderzoeker als storingsbron van validiteit en betrouwbaarheid................................................20
De onderzoekseenheid als storingsbron van validiteit en betrouwbaarheid.....................................20
Triangulatie........................................................................................................................................20
Hoofdstuk 5 – Onderzoeksopzet................................................................................................................21
5.1 Inhoud van een onderzoeksopzet....................................................................................................21
De tijdsdimensie in onderzoek...........................................................................................................22
5.2 keuze van onderzoeksstrategie, -methoden en –technieken..........................................................23
Hoofdstuk 6 – Experiment.........................................................................................................................23
6.1 Klassiek experiment (randomized controlled).................................................................................23
Soorten variabelen in een experiment..............................................................................................24
6.2 Experimenteel bestuurskundig onderzoek......................................................................................24
6.3 Spelsimulaties..................................................................................................................................25
6.4 Veld- en beleidsexperimenten.........................................................................................................25
2
, 6.5 Betrouwbaarheid en validiteit bij experimenten.............................................................................25
6.6 Observatie........................................................................................................................................26
Bestuurskundig onderzoek en observatie..........................................................................................26
Participerende observatie..................................................................................................................26
Betrouwbaarheid en validiteit bij observatie.....................................................................................27
Hoofdstuk 10 – Analyse van kwantitatieve data........................................................................................27
10.1 kwantitatieve data.........................................................................................................................27
Data-inspectie....................................................................................................................................28
Hercoderen, categoriseren en bewerken..........................................................................................29
10.3 Analyseren.....................................................................................................................................29
10.4 Beschrijvende statistiek.................................................................................................................30
Kruistabellen......................................................................................................................................30
Correlatie...........................................................................................................................................30
10.5 Toetsende statistiek.......................................................................................................................30
T-toets................................................................................................................................................30
Rapporten en resultaten................................................................................................................31
Regressieanalyse................................................................................................................................31
Variatieanalyse..................................................................................................................................32
Factoranalyse.....................................................................................................................................32
Schaalconstructie...............................................................................................................................33
10.6 Betrouwbaarheid en validiteit bij analyse van kwantitatieve data................................................33
Hoofdstuk 11 – Analyse van kwalitatieve data..........................................................................................33
11.1 Kwalitatieve data...........................................................................................................................33
Vormen van kwalitatief onderzoek....................................................................................................34
Grounded theory...........................................................................................................................34
Etnografisch onderzoek.................................................................................................................34
Thick description............................................................................................................................34
11.2 Verzamelen en ordenen.................................................................................................................34
11.3 Analyseren.....................................................................................................................................35
11.3.1 Coderen..................................................................................................................................35
Het genereren van codes...............................................................................................................35
Verschillende soorten codes..........................................................................................................35
Axiaal coderen...............................................................................................................................36
3
, 11.3.2 Interpreteren en theorievorming............................................................................................36
11.4 Betrouwbaarheid en validiteit bij analyse van kwalitatieve data...................................................37
Hoofdstuk 12 – Rapporteren.....................................................................................................................38
12.1 Fora................................................................................................................................................38
Ethiek.................................................................................................................................................38
Research data management (RDM)...............................................................................................39
12.3 Rapportagevormen........................................................................................................................39
12.3 Doel van rapporteren.....................................................................................................................40
12.4 Het opschrijven van onderzoeksresultaten....................................................................................40
Enkele algemene richtlijnen...............................................................................................................40
Wetenschappelijk schrijven...............................................................................................................41
Video – Enquête........................................................................................................................................41
Vragenlijst..............................................................................................................................................41
Generating a pool of items................................................................................................................41
Risico's voor een vragenlijst...............................................................................................................42
Video – wetenschapsfilosofie....................................................................................................................42
4 elementen van een paradigma...........................................................................................................42
Video – impact...........................................................................................................................................42
Video – gevalsstudies................................................................................................................................43
Wanneer doe je een gevalsstudie?........................................................................................................43
Video – bestaand materiaal.......................................................................................................................44
Methoden/technieken voor bestaand materiaal onderzoek.................................................................44
Video – interview.......................................................................................................................................44
Verschillende type interviews................................................................................................................44
Interview vormen voor grote groepen mensen (IRL en online).............................................................44
Tips voort interviewen...........................................................................................................................44
Hoofdstuk 1: Bestuurskundig onderzoek
Wat bestuurskunde uniek maakt: het kijkt vanuit meerdere invalshoeken tegelijkertijd naar het
openbaar bestuur.
- Interdisciplinair karakter = het combineert kennis uit meerdere disciplines
- Multidisciplinair karakter = het wisselt kennis uit verschillende disciplines af
4
