Hoorcollege 7 – Notariële wetgeving
Ad. 2 Begrenzingen van de geheimhoudingsplicht
5. Nadere regels uit jurisprudentie
- Arrestenbundel nr. 9 – Tomol/Van Eijck
Feiten
o Tomol was van plan om Evag Tourwagen bedrijf te kopen.
o Bij de notaris zou een koopovereenkomst worden ondertekend, maar op
het laatste moment haakte Tomol af.
o EV AG startte een procedure tegen Tomol met de inhoud dat Tomol al
gebonden was en er al een overeenkomst was en dat hij dus moest
afnemen.
o In die procedure wilde Tomol de notaris als getuige oproepen, want die
heeft gezien hoe die onderhandelingen zich ontwikkeld hebben en die kon
aantonen dat er inderdaad een overeenkomst was.
o Vraag: Als de notaris gevraagd wordt om te getuigen in een conflict tussen
twee partijen voor wie hij de onderhandelingen heeft gefaciliteerd, heeft
hij dan een verschoningsrecht?
HR: Voor de beantwoording van de vraag maakt de Hoge Raad onderscheid
tussen 3 verschillende fases.
Fase 1: Nog geen overeenkomst: Er is wel al gesproken, maar er is
nog geen begin van een overeenkomst. Als dan een notaris wordt
gevraagd te getuigen, dan heeft hij een verschoningsrecht.
Fase 2: Overeenstemming, geen schriftelijke vastlegging: Ook
wanneer op bepaalde punten al mondeling overeenstemming is
bereikt, maar er is nog geen vastlegging, dan heeft de notaris in
beginsel GEEN verschoningsrecht.
Uitzondering: Wél verschoningsrecht wanneer er door
partijen mededelingen zijn gedaan in het vertrouwen dat ze
geheim blijven totdat er een behoorlijke vastlegging op
papier heeft plaatsgevonden.
Fase 3: Er is al een getekende overeenkomst: Vgl fase 3 is het
mogelijk dat er al een overeenkomst gesloten is, die ook op papier
is vastgelegd en de notaris wordt gevraagd om te getuigen, dan
moet hij over de onderhandelingen getuigen en zeggen wat er
allemaal gebeurd is (dat was in dit geval niet zo). Hij heeft geen
verschoningsrecht.
o Hier speelde fase 2. In de casus van bij de onderhandelingen van tevoren
afgesproken, dat er GEEN overeenkomst is, tot er een schriftelijke
vastlegging van de overeenkomst heeft plaatsgevonden.
, - Arrestenbundel nr. 13 – Kilbarr Corporation
Feiten:
o Kilbarr was een Amerikaanse vennootschap, en Kilbarr had aan een
bepaalde andere vennootschap een onvervreemdbaar en persoonlijk
recht gegeven om bepaalde onder het IE-recht van Kilbarr vallende
prodeceen te gebruiken.
o Het bedrijf maakte gebruik van een licentie die ze van Kilbarr hadden,
maar dat was onvervreemdbaar en persoonlijk.
o Het bedrijf dat daar gebruik van maakte werd verkocht en geleverd via
een zgn activa-passiva transactie, alle bedrijfsonderdelen gingen over.
o Kilbarr was bang dat met die overdracht ook die IE-rechten ook
overgedragen was, terwijl dat niet mocht.
o Om hierachter te komen, werd ook de notaris opgeroepen die bij de
onderhandelingen betrokken was.
o Vraag: Moest de notaris wel of niet getuigen?
Verschil: Bij het vorige arrest vraagt en van de partijen die
betrokken was of de notaris wil getuigen, hier gaat het om een
derde partij die iets wil weten over een transactie die heeft
plaatsgevonden.
o In beginsel: Verschoningsrecht: De derde heeft er niks mee te maken, en
daar mag de notaris dus niet over praten jegens een derde.
HR: Onder omstandigheden heeft de notaris hier geen verschoningsrecht,
hier vond hij twee zaken belangrijk voor:
o Aard van de transactie: Het ging hier om een transactie die tegen derden
moet worden ingeroepen om volle werking te krijgen.
o Derde in zijn belangen benadeeld door transactie: De tweede
voorwaarde om de notaris zijn verschoningsrecht te ontzeggen was dat
aannemelijk moet worden gemaakt dat er een derde is die door de
transactie in zijn belangen is benadeeld.
- Arrestenbundel nr. 23: Herengrachtparkeerders/ Notaris Schulte
Feiten:
o Er moest een pand op de Herengracht worden gesplitst in
appartementsrechten. Je kon ook met je auto hier in de ondergrondse
parkeergarage parkeren.
o Er bleek een fout te zijn gemaakt o.a. met parkeervergunning beleid.
o Er waren een of twee parkeerplaatsen te weinig dan wat was beloofd.
o Schadevergoedingsprocedure: Ook de notaris werd hiervoor
aangesproken.
o Partijgetuige (gedaagde): De notaris werd gevraagd om te getuigen. Maar
hij beriep zich op zijn verschoningsrecht.
o Vraag: Heeft de notaris als partijgetuige ook een verschoningsrecht?
HR: De notaris heeft in dit geval WEL een verschoningsrecht. Het Hof heeft
derhalve met juistheid geoordeeld dat de notaris ook als hij als partijgetuige
wordt gehoord, zich kan beroepen op zijn verschoningsrecht.
Overweging ten overvloede: Een verschoningsgerechtigde is nu eenmaal
GEEN gewone getuige, zijn vrijheid om te getuigen wordt begrensd door
Ad. 2 Begrenzingen van de geheimhoudingsplicht
5. Nadere regels uit jurisprudentie
- Arrestenbundel nr. 9 – Tomol/Van Eijck
Feiten
o Tomol was van plan om Evag Tourwagen bedrijf te kopen.
o Bij de notaris zou een koopovereenkomst worden ondertekend, maar op
het laatste moment haakte Tomol af.
o EV AG startte een procedure tegen Tomol met de inhoud dat Tomol al
gebonden was en er al een overeenkomst was en dat hij dus moest
afnemen.
o In die procedure wilde Tomol de notaris als getuige oproepen, want die
heeft gezien hoe die onderhandelingen zich ontwikkeld hebben en die kon
aantonen dat er inderdaad een overeenkomst was.
o Vraag: Als de notaris gevraagd wordt om te getuigen in een conflict tussen
twee partijen voor wie hij de onderhandelingen heeft gefaciliteerd, heeft
hij dan een verschoningsrecht?
HR: Voor de beantwoording van de vraag maakt de Hoge Raad onderscheid
tussen 3 verschillende fases.
Fase 1: Nog geen overeenkomst: Er is wel al gesproken, maar er is
nog geen begin van een overeenkomst. Als dan een notaris wordt
gevraagd te getuigen, dan heeft hij een verschoningsrecht.
Fase 2: Overeenstemming, geen schriftelijke vastlegging: Ook
wanneer op bepaalde punten al mondeling overeenstemming is
bereikt, maar er is nog geen vastlegging, dan heeft de notaris in
beginsel GEEN verschoningsrecht.
Uitzondering: Wél verschoningsrecht wanneer er door
partijen mededelingen zijn gedaan in het vertrouwen dat ze
geheim blijven totdat er een behoorlijke vastlegging op
papier heeft plaatsgevonden.
Fase 3: Er is al een getekende overeenkomst: Vgl fase 3 is het
mogelijk dat er al een overeenkomst gesloten is, die ook op papier
is vastgelegd en de notaris wordt gevraagd om te getuigen, dan
moet hij over de onderhandelingen getuigen en zeggen wat er
allemaal gebeurd is (dat was in dit geval niet zo). Hij heeft geen
verschoningsrecht.
o Hier speelde fase 2. In de casus van bij de onderhandelingen van tevoren
afgesproken, dat er GEEN overeenkomst is, tot er een schriftelijke
vastlegging van de overeenkomst heeft plaatsgevonden.
, - Arrestenbundel nr. 13 – Kilbarr Corporation
Feiten:
o Kilbarr was een Amerikaanse vennootschap, en Kilbarr had aan een
bepaalde andere vennootschap een onvervreemdbaar en persoonlijk
recht gegeven om bepaalde onder het IE-recht van Kilbarr vallende
prodeceen te gebruiken.
o Het bedrijf maakte gebruik van een licentie die ze van Kilbarr hadden,
maar dat was onvervreemdbaar en persoonlijk.
o Het bedrijf dat daar gebruik van maakte werd verkocht en geleverd via
een zgn activa-passiva transactie, alle bedrijfsonderdelen gingen over.
o Kilbarr was bang dat met die overdracht ook die IE-rechten ook
overgedragen was, terwijl dat niet mocht.
o Om hierachter te komen, werd ook de notaris opgeroepen die bij de
onderhandelingen betrokken was.
o Vraag: Moest de notaris wel of niet getuigen?
Verschil: Bij het vorige arrest vraagt en van de partijen die
betrokken was of de notaris wil getuigen, hier gaat het om een
derde partij die iets wil weten over een transactie die heeft
plaatsgevonden.
o In beginsel: Verschoningsrecht: De derde heeft er niks mee te maken, en
daar mag de notaris dus niet over praten jegens een derde.
HR: Onder omstandigheden heeft de notaris hier geen verschoningsrecht,
hier vond hij twee zaken belangrijk voor:
o Aard van de transactie: Het ging hier om een transactie die tegen derden
moet worden ingeroepen om volle werking te krijgen.
o Derde in zijn belangen benadeeld door transactie: De tweede
voorwaarde om de notaris zijn verschoningsrecht te ontzeggen was dat
aannemelijk moet worden gemaakt dat er een derde is die door de
transactie in zijn belangen is benadeeld.
- Arrestenbundel nr. 23: Herengrachtparkeerders/ Notaris Schulte
Feiten:
o Er moest een pand op de Herengracht worden gesplitst in
appartementsrechten. Je kon ook met je auto hier in de ondergrondse
parkeergarage parkeren.
o Er bleek een fout te zijn gemaakt o.a. met parkeervergunning beleid.
o Er waren een of twee parkeerplaatsen te weinig dan wat was beloofd.
o Schadevergoedingsprocedure: Ook de notaris werd hiervoor
aangesproken.
o Partijgetuige (gedaagde): De notaris werd gevraagd om te getuigen. Maar
hij beriep zich op zijn verschoningsrecht.
o Vraag: Heeft de notaris als partijgetuige ook een verschoningsrecht?
HR: De notaris heeft in dit geval WEL een verschoningsrecht. Het Hof heeft
derhalve met juistheid geoordeeld dat de notaris ook als hij als partijgetuige
wordt gehoord, zich kan beroepen op zijn verschoningsrecht.
Overweging ten overvloede: Een verschoningsgerechtigde is nu eenmaal
GEEN gewone getuige, zijn vrijheid om te getuigen wordt begrensd door
