INLEIDING TOT DE
PSYCHOLOGIE
Esmée Demuynck
2019-2020 1BA criminologie
,Inhoud
RECHT + CRIMINOLOGIE
1. Geest, gedrag en wetenschap
2. Biopscyhologie, neurowetenschap & de menselijke natuur
3. Sensatie & perceptie
4. Leren & de menselijke natuur
5. Geheugen
6. Bijdrage aan de rechtspraak
7. Psychologische ontwikkelingen
8. Vormen van bewustzijn
9. Emoties
10. Persoonlijkheid
11. Sociale psychologie
12. Psychische stoornissen
13. Therapieën voor psychische stoornissen
14. Agressie
15. Rechtspsychologie
1
, 1. Geest, gedrag & wetenschap
1.1. Wat is psychologie en wat niet?
Psychologie = de wetenschap van gedrag en geestelijke processen
Interne mentale processen + externe, obeserveerbare gedragingen
Moeten wetenschappelijk testbaar en verifieerbaar zijn, geen volkswijsheden
Niet pseudowetenschap: poging om fenomeen in de fysieke wereld te verklaren zonder
empirische observatie of andere wetenschappelijke methode astrologie
Kritisch nadenken:
- Bron: heeft het feitelijke kennis over het onderwerp?
- Bewering: hoe extremer hoe meer bewijs nodig
- Bewijsmateriaal: is het op de populatie reflecteerbaar, is de groep proefpersonen groot
genoeg?
- Conclusie: niet teveel beïnvloed door bias, geen tegenstrijdingen, geen gegevens
weggelaten?
- Denkfouten vermijden: bewijzen analyseren, niets aan het toeval overlaten, volkswijsheden
niet zomaar geloven
- Invalshoeken: volgens meerdere perspectieven geobserveerd, meestal is een combinatie
nodig van verschillende invalshoeken voor 1 probleem
1.2. Wat doen psychologen?
Psychologie is een breed domein met veel specialisaties
Onderverdeling in 3 groepen:
1. Experimentele psychologie
Meeste onderzoek uitvoeren, nieuwe kennis creëren
Kan voor privébedrijf zijn of uit opdracht van de overheid
2. Toegepaste psychologie
= kennis gebruiken die door experimentele psychologie is vergaard om problemen van
mensen op te lossen, praktijk
Omgeving, sport, school, counseling, arbeid
3. Onderwijs
Kennis doorgeven via les
Psychologen ≠ psychiaters
Master in psychologie Medische specialisatie, basisopleiding art
Breed studiegebied Kan medicatie voorschrijven
Werken vaak samen
1.3. 6 perspectieven waaruit men tegenwoordig werkt
1. Biologische perspectief – Descartes
Descartes stelde dat er een scheiding is tussen de spirituele geest en het fysieke lichaam,
deze konden apart bestudeerd worden
basis voor moderne biologische perspectief
Geest als product van de hersenen zien: lichaam en geest zijn in wisselwerking
Neurowetenschap: interesse in de processen in de hersenen
Evolutionaire psychologie - Darwin: gedrag is over vele generaties doorgegeven
2
, 2. Cognitieve perspectieven
- Structuralisme – Wundt
= basisstructuren van de geest en gedachten ontrafelen en ordenen zoals de elementen in
het periodiek systeem
Introspectie = vrijwilligers hun ervaringen laten beschrijven, in labo
! kritiek: subjectief
- Functionalisme – James
= psychische processen begrijpen in termen van nut en functie
Niet zoeken naar een psychologisch element maar naar de reden waarom gedrag adaptief is
Sluit aan bij Darwin: organismen passen aan aan omgeving
- Gestaltpsychologie
= interesse in hoe men perceptuele gehelen opbouwt
Verschillende elementen zijn niet genoeg, overkoepeling is belangrijk om naar geheel te
kijken illustratie van de dalmatiër
3. Behavioristisch perspectief
Ontstaan uit het behaviorisme: psychologie moet zich enkel richten op zichtbare observaties
Watson: verwerpt het belang van introspectie, hij is beïnvloed door het positivisme
wetenschap is nodig om de wereld te begrijpen, ideeën baseren op directe reproductieve
observatie
Onafhankelijke variabelen zijn belangrijk: deze omschrijven in ‘wetten’
Deze meten om te zien of de onafhankelijke variabele effect heeft gehad
Stimulus-responsreactie bestuderen hond-bel-eten
Schrik aan- en afleren
Skinner: visionair, iedereen kan alles aanleren in juiste omgeving
Skinnerbox rat-elektrische shock-hendel-voedsel
4. Gehele persoon perspectief
Ontstaan uit psychoanalyse: beschouwt psychische stoornissen als onbewuste conflicten en
onderdrukte herinneringen
Freud: droomanalyse
Lichamelijke storing is niet altijd met medicatie oplosbaar
Traits/trekken = temperament, individuen zijn allen anders, men is verschillend in
onderliggende kenmerken maar er is wel een stabiel patroon te vinden onderling,
kenmerken veranderen niet zomaar
5. Ontwikkelingsperpectief
= nadruk op veranderingen die ontstaan door nurture-nature interactie
6. Socio-cultureel perspectief
= nadruk op sociale invloed en het individu in zijn context
Het is onmogelijk om iemand te zien zonder context, cultuur en verwachtingen
Interactie is belangrijk
3
PSYCHOLOGIE
Esmée Demuynck
2019-2020 1BA criminologie
,Inhoud
RECHT + CRIMINOLOGIE
1. Geest, gedrag en wetenschap
2. Biopscyhologie, neurowetenschap & de menselijke natuur
3. Sensatie & perceptie
4. Leren & de menselijke natuur
5. Geheugen
6. Bijdrage aan de rechtspraak
7. Psychologische ontwikkelingen
8. Vormen van bewustzijn
9. Emoties
10. Persoonlijkheid
11. Sociale psychologie
12. Psychische stoornissen
13. Therapieën voor psychische stoornissen
14. Agressie
15. Rechtspsychologie
1
, 1. Geest, gedrag & wetenschap
1.1. Wat is psychologie en wat niet?
Psychologie = de wetenschap van gedrag en geestelijke processen
Interne mentale processen + externe, obeserveerbare gedragingen
Moeten wetenschappelijk testbaar en verifieerbaar zijn, geen volkswijsheden
Niet pseudowetenschap: poging om fenomeen in de fysieke wereld te verklaren zonder
empirische observatie of andere wetenschappelijke methode astrologie
Kritisch nadenken:
- Bron: heeft het feitelijke kennis over het onderwerp?
- Bewering: hoe extremer hoe meer bewijs nodig
- Bewijsmateriaal: is het op de populatie reflecteerbaar, is de groep proefpersonen groot
genoeg?
- Conclusie: niet teveel beïnvloed door bias, geen tegenstrijdingen, geen gegevens
weggelaten?
- Denkfouten vermijden: bewijzen analyseren, niets aan het toeval overlaten, volkswijsheden
niet zomaar geloven
- Invalshoeken: volgens meerdere perspectieven geobserveerd, meestal is een combinatie
nodig van verschillende invalshoeken voor 1 probleem
1.2. Wat doen psychologen?
Psychologie is een breed domein met veel specialisaties
Onderverdeling in 3 groepen:
1. Experimentele psychologie
Meeste onderzoek uitvoeren, nieuwe kennis creëren
Kan voor privébedrijf zijn of uit opdracht van de overheid
2. Toegepaste psychologie
= kennis gebruiken die door experimentele psychologie is vergaard om problemen van
mensen op te lossen, praktijk
Omgeving, sport, school, counseling, arbeid
3. Onderwijs
Kennis doorgeven via les
Psychologen ≠ psychiaters
Master in psychologie Medische specialisatie, basisopleiding art
Breed studiegebied Kan medicatie voorschrijven
Werken vaak samen
1.3. 6 perspectieven waaruit men tegenwoordig werkt
1. Biologische perspectief – Descartes
Descartes stelde dat er een scheiding is tussen de spirituele geest en het fysieke lichaam,
deze konden apart bestudeerd worden
basis voor moderne biologische perspectief
Geest als product van de hersenen zien: lichaam en geest zijn in wisselwerking
Neurowetenschap: interesse in de processen in de hersenen
Evolutionaire psychologie - Darwin: gedrag is over vele generaties doorgegeven
2
, 2. Cognitieve perspectieven
- Structuralisme – Wundt
= basisstructuren van de geest en gedachten ontrafelen en ordenen zoals de elementen in
het periodiek systeem
Introspectie = vrijwilligers hun ervaringen laten beschrijven, in labo
! kritiek: subjectief
- Functionalisme – James
= psychische processen begrijpen in termen van nut en functie
Niet zoeken naar een psychologisch element maar naar de reden waarom gedrag adaptief is
Sluit aan bij Darwin: organismen passen aan aan omgeving
- Gestaltpsychologie
= interesse in hoe men perceptuele gehelen opbouwt
Verschillende elementen zijn niet genoeg, overkoepeling is belangrijk om naar geheel te
kijken illustratie van de dalmatiër
3. Behavioristisch perspectief
Ontstaan uit het behaviorisme: psychologie moet zich enkel richten op zichtbare observaties
Watson: verwerpt het belang van introspectie, hij is beïnvloed door het positivisme
wetenschap is nodig om de wereld te begrijpen, ideeën baseren op directe reproductieve
observatie
Onafhankelijke variabelen zijn belangrijk: deze omschrijven in ‘wetten’
Deze meten om te zien of de onafhankelijke variabele effect heeft gehad
Stimulus-responsreactie bestuderen hond-bel-eten
Schrik aan- en afleren
Skinner: visionair, iedereen kan alles aanleren in juiste omgeving
Skinnerbox rat-elektrische shock-hendel-voedsel
4. Gehele persoon perspectief
Ontstaan uit psychoanalyse: beschouwt psychische stoornissen als onbewuste conflicten en
onderdrukte herinneringen
Freud: droomanalyse
Lichamelijke storing is niet altijd met medicatie oplosbaar
Traits/trekken = temperament, individuen zijn allen anders, men is verschillend in
onderliggende kenmerken maar er is wel een stabiel patroon te vinden onderling,
kenmerken veranderen niet zomaar
5. Ontwikkelingsperpectief
= nadruk op veranderingen die ontstaan door nurture-nature interactie
6. Socio-cultureel perspectief
= nadruk op sociale invloed en het individu in zijn context
Het is onmogelijk om iemand te zien zonder context, cultuur en verwachtingen
Interactie is belangrijk
3
