INHOUDSOPGAVE
LUMBALE WERVELZUIL
1) Algemene & specifieke anamnese ................................................................................................................. 3
2) Inspectie ......................................................................................................................................................... 3
3) (Oriënterende palpatie).................................................................................................................................. 4
4) Basisfunctieonderzoek ................................................................................................................................... 4
4.1 Actief onderzoek .................................................................................................................................... 4
4.2 Passief onderzoek .................................................................................................................................. 4
4.3 Bijkomend onderzoek ............................................................................................................................ 4
4.4 Objectieve bepaling van de mobiliteit vd wervelzuil ............................................................................. 4
5) Toegevoegd onderzoek .................................................................................................................................. 5
5.1 Articulair onderzoek .............................................................................................................................. 5
5.2 Neurogeen onderzoek ........................................................................................................................... 5
5.3 Myofasciaal onderzoek .......................................................................................................................... 5
5.3.1 Spierlengtetest .............................................................................................................................. 5
5.3.2 Spierkrachttest .............................................................................................................................. 7
5.4 Motorische controle onderzoek ............................................................................................................ 9
5.4.1 Houdingscontrole.......................................................................................................................... 9
5.4.2 Bewegingscontrole: DISSOCIATIETESTEN VAN LUOMAJOKI ....................................................... 10
5.4.3 Bewegingscontrole: LUMBOPELVISCHE CONTROLETEST ............................................................ 11
5.4.4 Evaluatie van de neuromusculaire controle .................................................................................... 11
THORACALE WERVELZUIL
1) Anamnese ..................................................................................................................................................... 13
2) Inspectie ....................................................................................................................................................... 13
2.1 Algemene inspectie ............................................................................................................................. 13
2.1.1 Ideale houding van de thoracale wervelzuil ............................................................................... 13
2.1.2 Ideale houding scapulothoracaal gewricht ................................................................................. 13
3) BFO ............................................................................................................................................................... 14
3.1 Actief onderzoek .................................................................................................................................. 14
3.2 Passief onderzoek ................................................................................................................................ 14
3.3 Objectieve bepaling van de mobiliteit van de wervelzuil .................................................................... 14
4) Toegevoegd onderzoek ................................................................................................................................ 14
4.1 Articulair onderzoek ............................................................................................................................ 14
4.2 Neurogeen onderzoek ......................................................................................................................... 14
4.3 Myofasciaal onderzoek ........................................................................................................................ 14
4.3.1 Spierlengtetesten ........................................................................................................................ 14
4.3.2 Spierkrachttest ............................................................................................................................ 15
4.4 Motorische controle onderzoek .......................................................................................................... 17
4.4.1 Evaluatie van houdings- en bewegingscontrole ......................................................................... 17
4.4.2 Evaluatie van neuromusculaire controle .................................................................................... 17
1
,CERVICALE WERVELZUIL
1) Anamnese ..................................................................................................................................................... 18
2) Inspectie ....................................................................................................................................................... 18
3) BFO ............................................................................................................................................................... 18
3.1 Actief onderzoek .................................................................................................................................. 18
3.2 Passief onderzoek ................................................................................................................................ 19
3.3 Bijkomend onderzoek .......................................................................................................................... 19
3.4 Objectieve bepaling van de mobiliteit vd wervelzuil ........................................................................... 19
4) Toegevoegd onderzoek ................................................................................................................................ 19
4.1 Articulair onderzoek ............................................................................................................................ 19
4.2 Neurogeen onderzoek ......................................................................................................................... 19
4.3 Myofasciaal onderzoek ........................................................................................................................ 19
4.3.1 Spierlengtetest ............................................................................................................................ 19
4.3.2 Spierkrachttesten ........................................................................................................................ 20
4.4 Motorische controle onderzoek .......................................................................................................... 22
4.4.1 Evaluatie van houdings- en bewegingscontrole ......................................................................... 22
4.4.2 Evaluatie van de neuromusculaire controle ............................................................................... 22
2
,BFO VAN DE LUMBALE WERVELZUIL
(rood = zeker zeggen op examen!!!)
1) Algemene & specifieke anamnese
Administratieve gegevens & actuele klachten van de patiënt
2) Inspectie
ALGEMENE INSPECTIE
In frontaal vlak
• Scoliose?
• Ventrale zijde (kijken naar scheefstand, asymmetrie, rotatie, …)
o Stand hoofd en hals
o Schouders
o Thorax
o Romp en armen
o Bekken
o Benen
o Knieën (genu valgum, genu varum, hoogstand patella)
o Voeten
• Dorsale zijde
o Hoofd
o Schouders
o Wervelkolom
o Romp en armen
o Bekken
o Onderste extremiteiten
In sagittaal vlak
• Verticale lijn van oorlel > midden bovenarm > midden bovenbeen > ventrale zijde knie >
ventrale zijde malleolus lateralis
• Hoofd
• Cervicale wervelkolom
• Thoracale wervelkolom
• Scapula
• Lumbale wervelkolom
• Bekken
o Neutrale stand OF anteversie (naar voor) OF retroversie (naar achter) OF rotatie???
• Onderste extremiteiten
In zit
• Beeld krijgen van de habituele zithouding vd patiënt
ZIE INSPECTIELIJST PAG 82-83
3
,3) (Oriënterende palpatie)
Warmte, zwelling, tonus en trofiek (w met handrug van de therapeut geëvalueerd)
4) Basisfunctieonderzoek
4.1 Actief onderzoek
• Testen van contractiele en niet-contractiele structuren
• Evaluatie van bereidwilligheid van de patiënt, ROM, coördinatie en pijn
• P in verschillende vlakken observeren!
• P in stand met één voetbreedte tussen de voeten
o Flexie
▪ P doet flexie terwijl knieën gestrekt blijven.
▪ Kijken naar afstand tussen vingers en grond
▪ Vooral kijken naar de lumbale regio en de stand vh sacrum
o Extensie
▪ P doet extensie – achterwaarts bewegen vd romp – terwijl de knieën
gestrekt blijven. Armen blijven naast de romp.
o Lateroflexie
▪ P doet lateroflexie – zijwaarts bewegen vd romp – terwijl de knieën gestrekt
blijven.
▪ Armen naast de romp en voeten blijven contact houden met de grond
o Rotatie
▪ Armen w gekruist voor de borst. P doet rotatie – draaien vd romp – terwijl de
knieën gestrekt blijven.
▪ T fixeert het bekken!!! Die mogen niet mee roteren
4.2 Passief onderzoek
Dit onderzoek is hetzelfde als het actief onderzoek waarbij passief overdruk kan gegeven
worden. Bewegingen worden meerdere keren herhaald of gecombineerd.
4.3 Bijkomend onderzoek
Bij lumbaal onderzoek worden de passieve bewegingen thv de heup mee uitgevoerd:
- flexie en extensie
- exorotatie en endorotatie
- abductie en adductie
4.4 Objectieve bepaling van de mobiliteit vd wervelzuil
Beperking van de lumbale flexie kan het best bepaald worden door de Schober-test:
• P in stand. T palpeert de crista iliaca en trekt een horizontale lijn. We meten 2 cm af naar
caudaal en vanaf dat punt 10cm craniaal.
• P buigt zo veel mogelijk naar voor. De afgemeten afstand moet ongeveer 15 cm worden.
• < 13 cm = afwijkend
4
, 5) Toegevoegd onderzoek
5.1 Articulair onderzoek
Zie 3de bach
5.2 Neurogeen onderzoek
Zie 3de bach
5.3 Myofasciaal onderzoek
5.3.1 Spierlengtetest
• Evaluatie van ROM, rekpijn en rekweerstand
• Vermeld de functie van de spieren
• Eerst oriënterende test, daarna specifieke test
• M. iliopsoas (N. femoralis, heupflexie)
o Oriënterende spierlengtetest
▪ P in schredestand met voorste voet op krukje en moet bekken naar voor
brengen. OF knie op de grond en bekken naar voor.
––> verkort: geen extensie van 20-30°
o Specifieke spierlengtetest
▪ Test van Janda: knie van het niet te onderzoeken been tegen de borstkas en
P gaat liggen op de tafel.
• Bovenbeen moet lager of evenwijdig zijn aan de horizontale (iliopsoas)
• Knie moet 80° of meer gebogen zijn (rectus femoris)
• Been in het verlengde van de romp (tensor fasciae latae of adductoren)
▪ Proximaal van de knie duwt de T de heup in extensie
––> verkort: heupextensiebeperking & rekpijn
• M. quadriceps – rectus femoris (N. femoralis, heupflexie & knie-extensie)
o Oriënterende spierlengtetest
▪ Voet van het te onderzoeken been achter zich houden
––> verkort: neiging tot heupflexie en anteversie bekken
o Specifieke spierlengtetest
▪ Test van Janda: (positie zie hierboven) afhangende been wordt naar beneden
en naar achter gebracht = extensie in heup en knieflexie vergroten
––> verkort: extensie in knie en anteversie bekken, pijnlijk, beperkte ROM
▪ Buiklig: T voert passief een knieflexie uit terwijl hij/zij met de handpalm op
het sacrum om de anteversie van het bekken te controleren
––> verkort: verminderde uitslag i.v.m. de andere zijde of heupflexie met
Anteversie
5
LUMBALE WERVELZUIL
1) Algemene & specifieke anamnese ................................................................................................................. 3
2) Inspectie ......................................................................................................................................................... 3
3) (Oriënterende palpatie).................................................................................................................................. 4
4) Basisfunctieonderzoek ................................................................................................................................... 4
4.1 Actief onderzoek .................................................................................................................................... 4
4.2 Passief onderzoek .................................................................................................................................. 4
4.3 Bijkomend onderzoek ............................................................................................................................ 4
4.4 Objectieve bepaling van de mobiliteit vd wervelzuil ............................................................................. 4
5) Toegevoegd onderzoek .................................................................................................................................. 5
5.1 Articulair onderzoek .............................................................................................................................. 5
5.2 Neurogeen onderzoek ........................................................................................................................... 5
5.3 Myofasciaal onderzoek .......................................................................................................................... 5
5.3.1 Spierlengtetest .............................................................................................................................. 5
5.3.2 Spierkrachttest .............................................................................................................................. 7
5.4 Motorische controle onderzoek ............................................................................................................ 9
5.4.1 Houdingscontrole.......................................................................................................................... 9
5.4.2 Bewegingscontrole: DISSOCIATIETESTEN VAN LUOMAJOKI ....................................................... 10
5.4.3 Bewegingscontrole: LUMBOPELVISCHE CONTROLETEST ............................................................ 11
5.4.4 Evaluatie van de neuromusculaire controle .................................................................................... 11
THORACALE WERVELZUIL
1) Anamnese ..................................................................................................................................................... 13
2) Inspectie ....................................................................................................................................................... 13
2.1 Algemene inspectie ............................................................................................................................. 13
2.1.1 Ideale houding van de thoracale wervelzuil ............................................................................... 13
2.1.2 Ideale houding scapulothoracaal gewricht ................................................................................. 13
3) BFO ............................................................................................................................................................... 14
3.1 Actief onderzoek .................................................................................................................................. 14
3.2 Passief onderzoek ................................................................................................................................ 14
3.3 Objectieve bepaling van de mobiliteit van de wervelzuil .................................................................... 14
4) Toegevoegd onderzoek ................................................................................................................................ 14
4.1 Articulair onderzoek ............................................................................................................................ 14
4.2 Neurogeen onderzoek ......................................................................................................................... 14
4.3 Myofasciaal onderzoek ........................................................................................................................ 14
4.3.1 Spierlengtetesten ........................................................................................................................ 14
4.3.2 Spierkrachttest ............................................................................................................................ 15
4.4 Motorische controle onderzoek .......................................................................................................... 17
4.4.1 Evaluatie van houdings- en bewegingscontrole ......................................................................... 17
4.4.2 Evaluatie van neuromusculaire controle .................................................................................... 17
1
,CERVICALE WERVELZUIL
1) Anamnese ..................................................................................................................................................... 18
2) Inspectie ....................................................................................................................................................... 18
3) BFO ............................................................................................................................................................... 18
3.1 Actief onderzoek .................................................................................................................................. 18
3.2 Passief onderzoek ................................................................................................................................ 19
3.3 Bijkomend onderzoek .......................................................................................................................... 19
3.4 Objectieve bepaling van de mobiliteit vd wervelzuil ........................................................................... 19
4) Toegevoegd onderzoek ................................................................................................................................ 19
4.1 Articulair onderzoek ............................................................................................................................ 19
4.2 Neurogeen onderzoek ......................................................................................................................... 19
4.3 Myofasciaal onderzoek ........................................................................................................................ 19
4.3.1 Spierlengtetest ............................................................................................................................ 19
4.3.2 Spierkrachttesten ........................................................................................................................ 20
4.4 Motorische controle onderzoek .......................................................................................................... 22
4.4.1 Evaluatie van houdings- en bewegingscontrole ......................................................................... 22
4.4.2 Evaluatie van de neuromusculaire controle ............................................................................... 22
2
,BFO VAN DE LUMBALE WERVELZUIL
(rood = zeker zeggen op examen!!!)
1) Algemene & specifieke anamnese
Administratieve gegevens & actuele klachten van de patiënt
2) Inspectie
ALGEMENE INSPECTIE
In frontaal vlak
• Scoliose?
• Ventrale zijde (kijken naar scheefstand, asymmetrie, rotatie, …)
o Stand hoofd en hals
o Schouders
o Thorax
o Romp en armen
o Bekken
o Benen
o Knieën (genu valgum, genu varum, hoogstand patella)
o Voeten
• Dorsale zijde
o Hoofd
o Schouders
o Wervelkolom
o Romp en armen
o Bekken
o Onderste extremiteiten
In sagittaal vlak
• Verticale lijn van oorlel > midden bovenarm > midden bovenbeen > ventrale zijde knie >
ventrale zijde malleolus lateralis
• Hoofd
• Cervicale wervelkolom
• Thoracale wervelkolom
• Scapula
• Lumbale wervelkolom
• Bekken
o Neutrale stand OF anteversie (naar voor) OF retroversie (naar achter) OF rotatie???
• Onderste extremiteiten
In zit
• Beeld krijgen van de habituele zithouding vd patiënt
ZIE INSPECTIELIJST PAG 82-83
3
,3) (Oriënterende palpatie)
Warmte, zwelling, tonus en trofiek (w met handrug van de therapeut geëvalueerd)
4) Basisfunctieonderzoek
4.1 Actief onderzoek
• Testen van contractiele en niet-contractiele structuren
• Evaluatie van bereidwilligheid van de patiënt, ROM, coördinatie en pijn
• P in verschillende vlakken observeren!
• P in stand met één voetbreedte tussen de voeten
o Flexie
▪ P doet flexie terwijl knieën gestrekt blijven.
▪ Kijken naar afstand tussen vingers en grond
▪ Vooral kijken naar de lumbale regio en de stand vh sacrum
o Extensie
▪ P doet extensie – achterwaarts bewegen vd romp – terwijl de knieën
gestrekt blijven. Armen blijven naast de romp.
o Lateroflexie
▪ P doet lateroflexie – zijwaarts bewegen vd romp – terwijl de knieën gestrekt
blijven.
▪ Armen naast de romp en voeten blijven contact houden met de grond
o Rotatie
▪ Armen w gekruist voor de borst. P doet rotatie – draaien vd romp – terwijl de
knieën gestrekt blijven.
▪ T fixeert het bekken!!! Die mogen niet mee roteren
4.2 Passief onderzoek
Dit onderzoek is hetzelfde als het actief onderzoek waarbij passief overdruk kan gegeven
worden. Bewegingen worden meerdere keren herhaald of gecombineerd.
4.3 Bijkomend onderzoek
Bij lumbaal onderzoek worden de passieve bewegingen thv de heup mee uitgevoerd:
- flexie en extensie
- exorotatie en endorotatie
- abductie en adductie
4.4 Objectieve bepaling van de mobiliteit vd wervelzuil
Beperking van de lumbale flexie kan het best bepaald worden door de Schober-test:
• P in stand. T palpeert de crista iliaca en trekt een horizontale lijn. We meten 2 cm af naar
caudaal en vanaf dat punt 10cm craniaal.
• P buigt zo veel mogelijk naar voor. De afgemeten afstand moet ongeveer 15 cm worden.
• < 13 cm = afwijkend
4
, 5) Toegevoegd onderzoek
5.1 Articulair onderzoek
Zie 3de bach
5.2 Neurogeen onderzoek
Zie 3de bach
5.3 Myofasciaal onderzoek
5.3.1 Spierlengtetest
• Evaluatie van ROM, rekpijn en rekweerstand
• Vermeld de functie van de spieren
• Eerst oriënterende test, daarna specifieke test
• M. iliopsoas (N. femoralis, heupflexie)
o Oriënterende spierlengtetest
▪ P in schredestand met voorste voet op krukje en moet bekken naar voor
brengen. OF knie op de grond en bekken naar voor.
––> verkort: geen extensie van 20-30°
o Specifieke spierlengtetest
▪ Test van Janda: knie van het niet te onderzoeken been tegen de borstkas en
P gaat liggen op de tafel.
• Bovenbeen moet lager of evenwijdig zijn aan de horizontale (iliopsoas)
• Knie moet 80° of meer gebogen zijn (rectus femoris)
• Been in het verlengde van de romp (tensor fasciae latae of adductoren)
▪ Proximaal van de knie duwt de T de heup in extensie
––> verkort: heupextensiebeperking & rekpijn
• M. quadriceps – rectus femoris (N. femoralis, heupflexie & knie-extensie)
o Oriënterende spierlengtetest
▪ Voet van het te onderzoeken been achter zich houden
––> verkort: neiging tot heupflexie en anteversie bekken
o Specifieke spierlengtetest
▪ Test van Janda: (positie zie hierboven) afhangende been wordt naar beneden
en naar achter gebracht = extensie in heup en knieflexie vergroten
––> verkort: extensie in knie en anteversie bekken, pijnlijk, beperkte ROM
▪ Buiklig: T voert passief een knieflexie uit terwijl hij/zij met de handpalm op
het sacrum om de anteversie van het bekken te controleren
––> verkort: verminderde uitslag i.v.m. de andere zijde of heupflexie met
Anteversie
5
