Powerpoints gedragsverandering
Hoofdstuk 1: verandering en agogie
1.1 Verandering en helpen veranderen
Aan wat denk jij als je verandering hoort?
Er is continu verandering in ons leven. De wereld verandert, onze
leefomstandigheden veranderen, ons werk verandert, soms willen we onszelf of
de situatie waarin we zitten veranderen, …
Wat de reden ook is, soms is het nodig of handig als iemand daarbij helpt,
meedenkt of steunt. Dat is het vakgebied van de agogiek.
Mensen kunnen ook verschillend kijken naar verandering:
Voor sommigen kost het moeite en hebben last van onzekerheid.
Anderen houden van de dynamiek en is het een uitdaging.
Hoe kijk jij aan tegen verandering?
Elke verandering, hoe je er ook tegen aankijkt, stelt eisen.
Twee betekenissen van verandering:
Het anders worden: bijv. het weer veranderd = onovergankelijk
Het anders maken: bijv. ik verander de inrichting van mijn kamer =
overgankelijk
Definitie van agogiek:
Agogiek is de leer van het begeleiden, aansturen of beleidsmatig mogelijk maken
van veranderingsprocessen bij mensen opdat ze meer grip krijgen op hun leven.
Deze sociale wetenschap bestudeert hoe mens en samenleving veranderen en
geeft aanwijzingen over de manier waarop dit kan worden beïnvloed en begeleid.
1.2 Kenmerken van agogie
Er is sprake van agogiek als de volgende richtinggevende kenmerken aanwezig
zijn:
Het gaat om psychosociale verandering
Psychosociaal is een woord dat twee dingen combineert: psyche (je gevoel,
gedachten en innerlijk) en sociaal (hoe je met anderen omgaat). Deze twee
dingen hangen sterk met elkaar samen. Hoe je je voelt, bepaalt vaak hoe je met
anderen omgaat. En andersom: hoe anderen met jou omgaan, heeft invloed op
hoe jij je voelt.
,Het woord psychosociaal gaat dus over alles wat te maken heeft met je
gevoelens, gedachten, gedrag, hoe je met anderen praat en samenwerkt. Dit kan
over één persoon gaan, maar ook over groepen of organisaties.
Leren of kennis opdoen (bijvoorbeeld wiskunde leren) hoort hier meestal niet bij.
Maar veranderingen in hoe iemand denk, voelt of zich gedraagt (agogische
veranderingen) zijn wel psychosociaal, en gaan verder dan alleen iets begrijpen.
De beïnvloeding vindt beroepsmatig plaats
We spreken van agogie als iemand vanuit zijn beroep of taak probeert anderen te
helpen veranderen. Het gaat niet alleen om mensen met een betaalde baan, ook
vrijwilligers kunnen dit doen. Belangrijk is dat het voor anderen duidelijk is dat
die persoon er is om te helpen veranderen. Iemand wordt pas een agoog
genoemd als dat veranderen echt bij zijn werk of taak hoort.
De beïnvloeding is doelgericht
Mensen beïnvloeden elkaar de hele dag door, en daardoor veranderen we ook.
Maar meestal gebeurt dat toevallig en niet expres. Dat is geen agogie.
Agogisch werk betekend dat iemand bewust met een plan probeert om een ander
te helpen veranderen. De verandering moet dus bedoeld en gepland zijn.
De veranderaar werkt systematisch
Een agoog laat verandering niet aan het toeval over en doet ook niet zomaar iets
in de hoop dat het goed komt. Hij denkt goed na, maakt een plan, en zorgt voor
omstandigheden die de verandering makkelijker maken. Daarbij gebruikt hij zijn
kennis en ervaring en stemt zijn stappen goed op elkaar af.
De beïnvloeding vindt bewust plaats
Het is typerend voor agogisch werk dat de beïnvloeding open en eerlijk
plaatsvindt. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld indoctrinatie (eenzijdig
beïnvloeden van iemands denken) en manipulatie.
De verandering wordt door de betrokkenen gewenst
In de agogie draait het om wat goed is voor de persoon die moet veranderen. Die
persoon moet de verandering zelf willen. Meestal vindt de agoog die verandering
ook goed. Dat is anders dan bijvoorbeeld reclame, waar het vooral gaat om wat
de verkoper wil, niet wat het beste is voor de ander.
De beïnvloeding wordt vrijwillig ondergaan
,We noemen iets agogie als de persoon die verandert daar vrijwillig aan meedoet.
Soms kun je je afvragen of dat echt zo is. Bijvoorbeeld:
Is het nog vrijwillig als iemand moet meedoen omdat de regering dat
bepaalt?
Kiezen mensen echt zelf om te luisteren naar voorlichting over
overgewicht?
Dus: bij agogie hoort vrijwillige verandering, maar in sommige situaties is het niet
duidelijk hoe vrijwillig het echt is?
De beïnvloeding is niet wederzijds
De agoog en de persoon die hij helpt hebben niet dezelfde rol. De agoog probeert
de ander te veranderen, dus de invloed gaat vooral van de agoog naar de ander.
Dat betekend niet dat de ander helemaal geen invloed terug heeft. Bijvoorbeeld:
Een depressieve persoon kan zijn hulpverlener aan het twijfelen brengen.
Een leerling kan zijn begeleider ook iets leren.
Maar die invloed is toevallig, want de bedoeling van hun relatie is dat de agoog
helpt, niet andersom.
Het gaat om (jong)volwassenen
Meestal hoort werken met (jonge) kinderen niet bij agogie (dat hoort meer bij
pedagogie). De regels over wat agogie is, zijn niet heel streng. Soms telt iets
officieel als agogie, maar noemen mensen het niet zo. Soms noemen mensen iets
agogie, ook al voldoet het niet aan alle regels. Bijvoorbeeld: vrijwilligheid is soms
lastig precies te zeggen.
Ook is het niet altijd makkelijk om te zeggen wat precies psychosociaal is, omdat
dingen zoals inkomen of werkplek ook invloed hebben op hoe mensen zich
voelen.
DEFINITIE
Agogiek is de leer van eenzijdige systematisch, doelgerichte, beroepsmatige
beïnvloeding die gericht is op het bereiken van een meer wenselijke geachte
psychosociale situatie van volwassenen (individueel of in onderling verband) die
zich van deze beïnvloeding bewust zijn en die deze situatie ook nastreven.
1.3 Cliënt
De persoon die anderen helpt veranderen, heet een agoog. De mensen die
geholpen worden, hebben verschillende namen:
, In de medische wereld heet iemand die hulp krijgt een patiënt, maar dat
woord past niet goed bij agogie, omdat het suggereert dat iemand passief
is en ziek.
In de agogie gebruikt men vaak het woord cliënt, omdat dat zegt dat
iemand zelf ook belangrijk en zelfstandig is. Soms klinkt ‘cliënt’ ook wat
formeel en afstandelijk.
Bij cursussen of trainingen noemt men mensen vaak deelnemers, maar
dat past niet altijd.
In sommige instellingen worden cliënten ook wel bewoners of pupillen
genoemd.
Als het om grote groepen gaat, gebruikt men ook vaak het woord
doelgroep.
Wat is het onderscheid met een patiënt?
Een patiënt wordt meestal gezien als iemand die ziek is en passief hulp
krijgt van een arts of zorgverlener. Het woord klinkt alsof die persoon
afhankelijk is en misschien last heeft van iets.
Een cliënt wordt meer gezien als iemand die zelf meedoet en zelfstandig
is. In agogie gaat het vaak om mensen die willen veranderen of beter
worden, niet per se om ziek zijn. Daarom past ‘cliënt’ beter bij het helpen
van mensen in hun eigen kracht.
Wat zijn kenmerken van een cliënt?
1. Zelfstandigheid: De cliënt heeft een eigen manier en kan zelf
meedenken over de hulp of verandering.
2. Gelijkwaardigheid: De cliënt wordt gezien als een partner, niet als
iemand die alleen maar passief hulp krijgt.
3. Vrijwilligheid: De cliënt kies meestal zelf of hij hulp wil of mee wil doen
aan een verandering.
4. Actieve deelname: De cliënt doet actief mee aan het proces van
verandering of hulp.
5. Persoonlijk belang: De verandering of hulp is gericht op wat goed is voor
de cliënt zelf.
6. Respect voor eigenheid: De cliënt wordt gezien als een uniek persoon
met eigen wensen en behoeften.
1.4 Agogische beroepen en velden
Er zijn verschillende woorden die lijken op agogie, en dat kan soms verwarrend
zijn.
Pedagogie betekend het begeleiden en opvoeden van kinderen (het
woord komt uit het Grieks, waar ‘pais’ kind betekend).
Hoofdstuk 1: verandering en agogie
1.1 Verandering en helpen veranderen
Aan wat denk jij als je verandering hoort?
Er is continu verandering in ons leven. De wereld verandert, onze
leefomstandigheden veranderen, ons werk verandert, soms willen we onszelf of
de situatie waarin we zitten veranderen, …
Wat de reden ook is, soms is het nodig of handig als iemand daarbij helpt,
meedenkt of steunt. Dat is het vakgebied van de agogiek.
Mensen kunnen ook verschillend kijken naar verandering:
Voor sommigen kost het moeite en hebben last van onzekerheid.
Anderen houden van de dynamiek en is het een uitdaging.
Hoe kijk jij aan tegen verandering?
Elke verandering, hoe je er ook tegen aankijkt, stelt eisen.
Twee betekenissen van verandering:
Het anders worden: bijv. het weer veranderd = onovergankelijk
Het anders maken: bijv. ik verander de inrichting van mijn kamer =
overgankelijk
Definitie van agogiek:
Agogiek is de leer van het begeleiden, aansturen of beleidsmatig mogelijk maken
van veranderingsprocessen bij mensen opdat ze meer grip krijgen op hun leven.
Deze sociale wetenschap bestudeert hoe mens en samenleving veranderen en
geeft aanwijzingen over de manier waarop dit kan worden beïnvloed en begeleid.
1.2 Kenmerken van agogie
Er is sprake van agogiek als de volgende richtinggevende kenmerken aanwezig
zijn:
Het gaat om psychosociale verandering
Psychosociaal is een woord dat twee dingen combineert: psyche (je gevoel,
gedachten en innerlijk) en sociaal (hoe je met anderen omgaat). Deze twee
dingen hangen sterk met elkaar samen. Hoe je je voelt, bepaalt vaak hoe je met
anderen omgaat. En andersom: hoe anderen met jou omgaan, heeft invloed op
hoe jij je voelt.
,Het woord psychosociaal gaat dus over alles wat te maken heeft met je
gevoelens, gedachten, gedrag, hoe je met anderen praat en samenwerkt. Dit kan
over één persoon gaan, maar ook over groepen of organisaties.
Leren of kennis opdoen (bijvoorbeeld wiskunde leren) hoort hier meestal niet bij.
Maar veranderingen in hoe iemand denk, voelt of zich gedraagt (agogische
veranderingen) zijn wel psychosociaal, en gaan verder dan alleen iets begrijpen.
De beïnvloeding vindt beroepsmatig plaats
We spreken van agogie als iemand vanuit zijn beroep of taak probeert anderen te
helpen veranderen. Het gaat niet alleen om mensen met een betaalde baan, ook
vrijwilligers kunnen dit doen. Belangrijk is dat het voor anderen duidelijk is dat
die persoon er is om te helpen veranderen. Iemand wordt pas een agoog
genoemd als dat veranderen echt bij zijn werk of taak hoort.
De beïnvloeding is doelgericht
Mensen beïnvloeden elkaar de hele dag door, en daardoor veranderen we ook.
Maar meestal gebeurt dat toevallig en niet expres. Dat is geen agogie.
Agogisch werk betekend dat iemand bewust met een plan probeert om een ander
te helpen veranderen. De verandering moet dus bedoeld en gepland zijn.
De veranderaar werkt systematisch
Een agoog laat verandering niet aan het toeval over en doet ook niet zomaar iets
in de hoop dat het goed komt. Hij denkt goed na, maakt een plan, en zorgt voor
omstandigheden die de verandering makkelijker maken. Daarbij gebruikt hij zijn
kennis en ervaring en stemt zijn stappen goed op elkaar af.
De beïnvloeding vindt bewust plaats
Het is typerend voor agogisch werk dat de beïnvloeding open en eerlijk
plaatsvindt. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld indoctrinatie (eenzijdig
beïnvloeden van iemands denken) en manipulatie.
De verandering wordt door de betrokkenen gewenst
In de agogie draait het om wat goed is voor de persoon die moet veranderen. Die
persoon moet de verandering zelf willen. Meestal vindt de agoog die verandering
ook goed. Dat is anders dan bijvoorbeeld reclame, waar het vooral gaat om wat
de verkoper wil, niet wat het beste is voor de ander.
De beïnvloeding wordt vrijwillig ondergaan
,We noemen iets agogie als de persoon die verandert daar vrijwillig aan meedoet.
Soms kun je je afvragen of dat echt zo is. Bijvoorbeeld:
Is het nog vrijwillig als iemand moet meedoen omdat de regering dat
bepaalt?
Kiezen mensen echt zelf om te luisteren naar voorlichting over
overgewicht?
Dus: bij agogie hoort vrijwillige verandering, maar in sommige situaties is het niet
duidelijk hoe vrijwillig het echt is?
De beïnvloeding is niet wederzijds
De agoog en de persoon die hij helpt hebben niet dezelfde rol. De agoog probeert
de ander te veranderen, dus de invloed gaat vooral van de agoog naar de ander.
Dat betekend niet dat de ander helemaal geen invloed terug heeft. Bijvoorbeeld:
Een depressieve persoon kan zijn hulpverlener aan het twijfelen brengen.
Een leerling kan zijn begeleider ook iets leren.
Maar die invloed is toevallig, want de bedoeling van hun relatie is dat de agoog
helpt, niet andersom.
Het gaat om (jong)volwassenen
Meestal hoort werken met (jonge) kinderen niet bij agogie (dat hoort meer bij
pedagogie). De regels over wat agogie is, zijn niet heel streng. Soms telt iets
officieel als agogie, maar noemen mensen het niet zo. Soms noemen mensen iets
agogie, ook al voldoet het niet aan alle regels. Bijvoorbeeld: vrijwilligheid is soms
lastig precies te zeggen.
Ook is het niet altijd makkelijk om te zeggen wat precies psychosociaal is, omdat
dingen zoals inkomen of werkplek ook invloed hebben op hoe mensen zich
voelen.
DEFINITIE
Agogiek is de leer van eenzijdige systematisch, doelgerichte, beroepsmatige
beïnvloeding die gericht is op het bereiken van een meer wenselijke geachte
psychosociale situatie van volwassenen (individueel of in onderling verband) die
zich van deze beïnvloeding bewust zijn en die deze situatie ook nastreven.
1.3 Cliënt
De persoon die anderen helpt veranderen, heet een agoog. De mensen die
geholpen worden, hebben verschillende namen:
, In de medische wereld heet iemand die hulp krijgt een patiënt, maar dat
woord past niet goed bij agogie, omdat het suggereert dat iemand passief
is en ziek.
In de agogie gebruikt men vaak het woord cliënt, omdat dat zegt dat
iemand zelf ook belangrijk en zelfstandig is. Soms klinkt ‘cliënt’ ook wat
formeel en afstandelijk.
Bij cursussen of trainingen noemt men mensen vaak deelnemers, maar
dat past niet altijd.
In sommige instellingen worden cliënten ook wel bewoners of pupillen
genoemd.
Als het om grote groepen gaat, gebruikt men ook vaak het woord
doelgroep.
Wat is het onderscheid met een patiënt?
Een patiënt wordt meestal gezien als iemand die ziek is en passief hulp
krijgt van een arts of zorgverlener. Het woord klinkt alsof die persoon
afhankelijk is en misschien last heeft van iets.
Een cliënt wordt meer gezien als iemand die zelf meedoet en zelfstandig
is. In agogie gaat het vaak om mensen die willen veranderen of beter
worden, niet per se om ziek zijn. Daarom past ‘cliënt’ beter bij het helpen
van mensen in hun eigen kracht.
Wat zijn kenmerken van een cliënt?
1. Zelfstandigheid: De cliënt heeft een eigen manier en kan zelf
meedenken over de hulp of verandering.
2. Gelijkwaardigheid: De cliënt wordt gezien als een partner, niet als
iemand die alleen maar passief hulp krijgt.
3. Vrijwilligheid: De cliënt kies meestal zelf of hij hulp wil of mee wil doen
aan een verandering.
4. Actieve deelname: De cliënt doet actief mee aan het proces van
verandering of hulp.
5. Persoonlijk belang: De verandering of hulp is gericht op wat goed is voor
de cliënt zelf.
6. Respect voor eigenheid: De cliënt wordt gezien als een uniek persoon
met eigen wensen en behoeften.
1.4 Agogische beroepen en velden
Er zijn verschillende woorden die lijken op agogie, en dat kan soms verwarrend
zijn.
Pedagogie betekend het begeleiden en opvoeden van kinderen (het
woord komt uit het Grieks, waar ‘pais’ kind betekend).
