Examen
• 70% meerkeuze met giscorrectie
• 30% open vragen (2 of 3)
Inhoudsopgave
Inleiding tot psychodiagnostiek ....................................................................................................................................1
Omschrijving & belang van psychodiagnostiek .......................................................................................................................1
Alledaags impliciet diagnosticeren ...................................................................................................................................... 1
Probleem van impliciete diagnostiek ............................................................................................................................ 1
Impliciet diagnosticeren in psychodiagnostiek .............................................................................................................. 2
Mogelijke foutenbronnen ................................................................................................................................................... 2
Expliciet diagnosticeren ............................................................................................................................................................ 3
Basis van het PSD procesmodel ....................................................................................................................................... 3
Wat betekent expliciete psychodiagnostiek in de praktijk .................................................................................. 3
Geschiedenis van de psychodiagnostiek ....................................................................................................................4
Van focus op tests .................................................................................................................................................................................4
Context .............................................................................................................................................................................................. 4
Historische voorlopers ........................................................................................................................................................ 4
Maatschappelijke context ................................................................................................................................................... 4
Einde 19de eeuw: Bijdrage uit verwante disciplines ..................................................................................................... 5
Bijdrage psychiatrie .............................................................................................................................................................. 5
Bijdrage experimentele psychologie ............................................................................................................................. 6
Bijdrage genetica .................................................................................................................................................................... 6
Samenvatting: bijdragen uit verwante disciplines .................................................................................................. 7
Emigratie vanuit Europa: Geschiedenis testontwikkeling......................................................................................... 7
Binet (1857 – 1911) .............................................................................................................................................................. 7
Goddard ...................................................................................................................................................................................... 8
Geschiedenis testontwikkeling: Begin WOI tot WOII ............................................................................................. 8
Geschiedenis testontwikkeling: na WO II tot heden ............................................................................................... 9
Naar het psychodiagnostisch procesmodel ............................................................................................................................ 10
Belang van geschiedenis ................................................................................................................................................................ 10
Psychodiagnostiek van intelligentie ......................................................................................................................... 11
Intelligentie in de theorie & praktijk ......................................................................................................................................... 11
Inleiding ......................................................................................................................................................................................... 11
Psychometrisch intelligentiemodel of CHC – model................................................................................................... 11
Voorouders ............................................................................................................................................................................. 11
CHC- model ............................................................................................................................................................................. 11
Implicaties voor de praktijk ............................................................................................................................................ 13
Cognitieve procesmodellen & model van Gardner...................................................................................................... 15
Sternbergs triarchische intelligentiemodel (1999) .............................................................................................. 15
PASS- theorie van intelligentie ....................................................................................................................................... 15
Gardners model van multiple intelligentie ............................................................................................................... 15
Intelligentie als zorgvraag: hoogbegaafdheid ...................................................................................................................... 16
Inleiding ......................................................................................................................................................................................... 16
Hoogbegaafdheid: uit het leven gegrepen ... ............................................................................................................ 16
Verdeling intelligentie ........................................................................................................................................................ 16
Theorieën van hoogbegaafdheid ......................................................................................................................................... 17
a
, Multifactorenmodel van Mönks (1985) ..................................................................................................................... 17
Differentiatiemodel van gagné (2000, 2003) .......................................................................................................... 18
Tripartite model (Pfeiffer, 2013) .................................................................................................................................. 18
Diagnostiek van hoogbegaafdheid ..................................................................................................................................... 19
Screening.................................................................................................................................................................................. 19
Signaleren ................................................................................................................................................................................ 19
Diagnosticeren....................................................................................................................................................................... 20
psychodiagnostisch procesmodel .............................................................................................................................. 23
Aanmelding ......................................................................................................................................................................................... 23
Doelstellingen .............................................................................................................................................................................. 23
Handelen ........................................................................................................................................................................................ 24
Voorwaarden voor professioneel handelen ............................................................................................................. 24
Informatie inwinnen ........................................................................................................................................................... 24
Informatie geven .................................................................................................................................................................. 25
Denken ............................................................................................................................................................................................ 25
Vraag van de cliënt inhoudelijk analyseren ............................................................................................................. 25
Toetsen aan de deontologische en wettelijke criteria ......................................................................................... 26
Afronding ....................................................................................................................................................................................... 27
Aanmelding binnen A&O werkveld ............................................................................................................................................ 28
Wie is cliënt................................................................................................................................................................................... 28
Extra aandachtspunten voor psychodiagnosticus ............................................................................................................... 28
Intake/ vooronderzoek ................................................................................................................................................................... 30
Doelstellingen .............................................................................................................................................................................. 30
Handelen ........................................................................................................................................................................................ 30
Verschillende methoden ................................................................................................................................................... 30
Verschillende informanten .............................................................................................................................................. 32
Appendix gespreksvaardigheden in PSD ................................................................................................................... 32
Denken ............................................................................................................................................................................................ 33
Exploreren en toetsen ........................................................................................................................................................ 33
Voorlopig integratief beeld opstellen.......................................................................................................................... 34
Afronding ....................................................................................................................................................................................... 41
Aanvullend onderzoek..................................................................................................................................................................... 43
Doelstellingen .............................................................................................................................................................................. 43
Handelen ........................................................................................................................................................................................ 43
Verschillende onderzoeksmethoden/ -middelen .................................................................................................. 43
Denken ............................................................................................................................................................................................ 44
Onderzoekstraject bepalen .............................................................................................................................................. 44
Onderzoekstraject uitvoeren .......................................................................................................................................... 46
Hypothese bevestigen, weerleggen of bijstellen .................................................................................................... 46
Afronding ....................................................................................................................................................................................... 47
Advies en rapportering ................................................................................................................................................................... 50
Doelstelling ................................................................................................................................................................................... 50
Handelen ........................................................................................................................................................................................ 50
Adviesgesprek ....................................................................................................................................................................... 50
Schriftelijke en/of mondelinge rapportering .......................................................................................................... 52
Denken ............................................................................................................................................................................................ 53
Stap 1: integratief beeld opstellen ................................................................................................................................ 53
Stap 2: Interventies oplijsten en toetsen (= indicatieanalyse) ......................................................................... 54
Stap 3: Aanbevelingen kiezen ......................................................................................................................................... 55
Afronden ........................................................................................................................................................................................ 55
Interventie en evaluatie.................................................................................................................................................................. 56
Doelstellingen .............................................................................................................................................................................. 56
Handelen ........................................................................................................................................................................................ 56
Hoe evalueren & bijsturen? ............................................................................................................................................. 56
Evaluatievragen .................................................................................................................................................................... 56
b
,Kunst van testdiagnostiek ............................................................................................................................................ 58
Interpretatie van testresultaten ................................................................................................................................................. 58
Ruwe score .............................................................................................................................................................................. 59
Soorten normgroepen ........................................................................................................................................................ 59
Concepten uit de statistiek ............................................................................................................................................... 61
Transformaties van ruwe scores ................................................................................................................................... 62
Betrouwbaarheid .............................................................................................................................................................................. 68
Inleiding ......................................................................................................................................................................................... 68
Theoretische achtergrond ...................................................................................................................................................... 68
Klassieke testtheorie (KTT) ............................................................................................................................................. 68
Bronnen van meetfouten .................................................................................................................................................. 69
Betrouwbaarheidsintervallen .............................................................................................................................................. 70
Standaardmeetfout S(e) .................................................................................................................................................... 70
Betrouwbaarheidsintervallen (BI) ............................................................................................................................... 70
Interpretatie van testresultaten .......................................................................................................................................... 71
c
, Inleiding tot psychodiagnostiek
• De PC analyseert, in nauw overleg met de cliënt, een psychosociale vraagstelling
vanuit een wetenschappelijk onderbouwd bio-psycho-sociaal referentiekader. Hij
verzamelt zelfstandig relevante informatie en herformuleert de vraagstelling in
toetsbare hypothesen.
• De PC kiest in functie van de vraagstelling en vanuit zijn psychodiagnostische
expertise de meest geschikte methode(n) en past die op correcte wijze toe om de
vooropgestelde hypothesen te toetsen.
• De PC ordent en interpreteert de verkregen diagnostische gegevens om zo tot
een onderbouwde en coherente synthese te komen en een psychologisch advies
en rapport te formuleren.
Omschrijving & belang van psychodiagnostiek
Experiment:
2 soorten mensen vallen. Een man in een pak en een man die er dakloos uit ziet. De man in
pak werd 9 v.d 10 keer recht geholpen en de dakloze man werd 2 v.d 10 keer geholpen.
Hier gebeurt:
De mensen proberen inschatten wat er gebeurd is. Door de inschatting die je maakt ga je
daarop proberen reageren.
Alledaags impliciet diagnosticeren
= toekennen van oorzaken aan verschijnselen of gedragingen (attributietheorie)
• Bepaald oordeel vellen obv dat oordeel, ga je jouw gedrag aanpassen
• Iedereen doet het elke dag vooral als er een afwijking is van een verwacht patroon
Probleem van impliciete diagnostiek
Het ‘ongewapende oordeel’ of impliciet diagnosticeren
→ Foutenbronnen = tekorten en vertekeningen
• Onderzoek naar foutenbronnen
o Hoe gaan mensen om met kansen en waarschijnlijkheden?
o Wat is de oorzaak?
o Wat is de impact op de kwaliteit van de psychodiagnostiek
a) Hoe gaan mensen om met kansen en waarschijnlijkheden?
a. Voorbeeld 1: Welk type woorden zijn het meest frequent in het Engels?
i. woorden die beginnen met een 'r'
ii. woorden die 'r' als derde letter hebben?
b. Voorbeeld 2: "Mijn vriend is professor. Hij schrijft graag gedichten, is nogal
verlegen en klein van gestalte. Op welk terrein is hij werkzaam: Chinese
literatuur of psychologie?“
→ mensen zijn slecht in het schatten, afwegen en herzien van kansen
1