Samenvatting didactiek Nederlands - Vives Brugge - 2de jaar (2de semester)

SPELLING
INLEIDING

Doelen

- Weet je hoe onze spelling in elkaar zit bv. ik ween, maar ze wenen
- Weet je waarom spelling aangeleerd wordt of nodig is
- Weet je welke didactische principes effect hebben binnen spellingsonderwijs
- Ben je in staat om een spellingsles op te stellen die lln. spellingscompetenter maakt
- Ben je in staat om spelfouten te analyseren en te verklaren

Inhoud

- Wat is spelling?
- Waarom leren kinderen spelling en hoe zit dat systeem in elkaar?
- Hoe leren kinderen spelling op school?

WAT IS SPELLING?

= een code die taal (begrippen, klanken) voorstelt in lettercombinaties

- Bij Japans worden woorden door tekens voorgesteld  logografisch (logo stelt woord voor)
- Kleuter: pictogrammen die woorden voorstellen (dus niet door lettercombinaties)

Schrijven = coderen

Lezen = decoderen

- Woord herkennen als je het leest
- Herkennen = lezer kan zeggen (uitspreken) wat er staat en er een betekenis aan koppelen
- Vaardigheid  automatiseren
o Enkel een snelle en accurate decodering van woorden = vlot lezen
 niet voldoende
o Einddoel: vloeiend lezen
= lezer weet samenhang en betekenis van woorden te interpreteren
- Goede technische leesvaardigheid  mentale ruimte om processen van begrijpend lezen toe
te passen
o Kdn kunnen technisch lezen
 Niet automatisch in staat om vlot alle woorden te lezen
 Oplossing: instructie over leestechnieken
 Betekent niet dat begrijpend lezen moet wachten totdat lln technisch
kunnen lezen (integendeel)



1

, Onze letters komen uit Latijnse alfabet  Probleem: klanken > letters

- Meer klanken dan letters, dus we kunnen niet anders dan combineren
 met regeltjes combineren
- 38 klanken > 26 letters

Regels worden bepaald door Nederlandse Taalunie

- Groene boekje is van hen
- Vereniging van Nederland, Suriname en België
- Beperkt groepje van taalkundigen die samen nadenken over hoe de regels vorm
gaan krijgen
- Zeggen: bij officiële instanties moeten die spellingsregels toegepast worden (dus
ook onderwijs)

Spelling is er zodat lezer je boodschap gemakkelijk kan begrijpen

Spelling bepaalt de mate waarin je doel bereikt wordt
 dia 8 en 9 als illustratie (niet kennen)

Regels verwerven vraagt tijd

- Is normaal dat je fouten ziet bij kinderen
o Belangrijk dat kinderen weten dat dit normaal is
- Niet nodig om functionele schrijftaken (zoals recepten schrijven, flyers maken, …)
 uit te stellen totdat de lln alle spellingsregels onder de knie hebben
o Integendeel: lln worden gemotiveerd om aandacht te besteden aan spelling wanneer
ze daarvan het belang inzien  in motiverende schrijftaken
- Bedoeling: veel tijd in regels steken tot ze geautomatiseerd zijn
o Waarom automatiseren?
Je creëert ruimte in je werkgeheugen voor functioneel schrijven (bv chokotoff-brief,
schrijven met een doel) en hogere-orde-aspecten
- Hoe doen we dat?
We geven een motiverende en functionele schrijftaken en combineren dit met expliciete
spellingsintsructie
 Zodat er transfer kan zijn
o Tijdens schrijfles lukt het spellen goed, maar tijdens godsdienstles schrijven ze veel
fouten
o Tijdens geïsoleerde les lukt het goed, maar transfer gebeurt niet altijd
o Incidenteel leren: toevallige momenten gebruiken om de regels aan te leren, te
gebruiken
 Kan via modelling




2