🏛️
economisch en financieel recht
status Done
vooruitgang 12/20
examen @June 12, 2023
1. Inleiding tot het opleidingsonderdeel
1.1. Een beknopte geschiedenis van de (Westerse)
economie
de Industriële Revolutie (IR) was de belangrijkste economische transformatie van
de wereld in de 18e en 19e eeuw
België was de tweede beste ter wereld (Gentse textiel)
de tweede IR aan het einde van de 19e eeuw (= de technologische revolutie) wordt
gekenmerkt door het gebruik van elektriciteit + staal
de Amerikaanse cartoonist Thomas Nast maakte toen een stereotype beeld van de
ideale samenwerking tussen arbeid en kapitaal (The American Twins)
economisch en financieel recht 1
, de globalisering en het imperialisme (= de 2 gevolgen van de tweede IR) hebben de
wereld verscheurd ⇒ WO1 ⇒ België verloor de status van economische
wereldmacht
na WO2 kwamen internationale bondgenootschappen tot stand
ook wilde Europa haar economie versterken:
→ de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal (1952)
→ de Europese Gemeenschap (1957: Verdrag van Rome)
de oliecrisis (1973) zorgde voor een recessie (= een terugval) bij de meeste
kapitalistische landen
na 1973 heeft de wereldeconomie nog vele grootschalige crises gekend (bv. 2007:
de kredietcrisis)
in 1972 verscheen het rapport ‘Grenzen aan de groei’ van de Club van Rome
→ daarin werd vastgesteld dat als de westerse maatschappij in hetzelfde tempo
blijft consumeren, het in de toekomst niet goedkomt met de planeet
→ nu in de 21e eeuw groeit dit besef meer en meer ⇒ protesten tegen
klimaatopwarming
1.2. Van Wetboek van Koophandel naar Wetboek van
Economisch Recht
Napoleon kondigde in 1807 een Wetboek van Koophandel af
het oude wetboek zou finaal blijven bestaan
pas na WO2 groeide het besef dat er hervormingen nodig waren
in 2006 werd gestart met de voorbereiding van een Wetboek van Economisch
Recht
in 2013 werden de eerste 3 boeken ingevoerd in dit wetboek
de belangrijkste hervorming is zeker en vast de invoering van het begrip
“onderneming” in 2018 ⇒ het oude concept “handelaar” verdween
in 2019 werd het Wetboek van Vennootschappen ingevoerd
economisch en financieel recht 2
, 1.3. Mededingingsrecht
vroeger bestonden de begrippen “consumentenbescherming” en
“mededingingsrecht” nog niet
het decreet d’Allarde en de wet Le Chapelier:
→ de toegang tot handelsactiviteiten werd vrij
→ kartels werden verboden
→ de zelfregulering door ambachten verdween
in de tweede helft van de 19e eeuw was er meer aandacht voor de belangen van de
handelaars dan om die van de consumenten
sinds 1991 volgt België de Europese regelgeving inzake kartelrecht
de Raad voor Mededinging werd vervangen door de Belgische
Mededingingsautoriteit (2013)
1.4. Bankrecht
de afschaffing van het intrestverbod door de Franse Revolutie stimuleerde de
opkomst van het bankwezen in de 19e eeuw
er was een grote verwevenheid tussen de overheid en de financiële wereld
in het begin van de 20e eeuw was er weinig controle op de banken
de overheid greep toen in door:
→ te voorzien in een beschermingsregeling van het spaargeld
→ de Bankcommissie op te richten als toezichtsorgaan
eind 20e eeuw was er sprake van een branchevervaging tussen banken en
spaarkassen
→ spaarkassen konden andere activiteiten ontwikkelen die meer in de commerciële
sfeer van de banken lagen
→ banken interesseerden zich steeds meer voor de particuliere spaarmarkt
in 2010 werd het Twin Peaks model ingevoerd:
→ de Nationale Bank staat in voor het toezicht op de financiële sector
economisch en financieel recht 3
, → model waarin het toezicht op de financiële sector verdeeld is tussen prudentieel-
en gedragstoezicht
de bankencrisis versterkte de roep om een Europees bankentoezicht
1.5. Beursrecht
het beurswezen was een belangrijke middeleeuwse innovatie van het
handelsverkeer
19e eeuw: vrijheid was belangrijker dan overheidscontrole
1935: er kwam een nieuwe Beurswet door toedoen van de economische crisis
aan het einde van de 20e eeuw waren veranderingen onvermijdelijk ⇒ 1988: er
kwam nieuwe wetgeving waardoor de beurshandel onder de controle van de
banken kwam
2. Economisch recht
2.1. Ordening en sturing
het economisch recht bestaat uit regelen van publiekrecht én privaatrecht
die regelen zorgen voor het verwezenlijken van:
→ een economische ordening
→ een economisch sturingsbeleid
ordening:
→ gebeurt op basis van privaatrechtelijke regelingen
→ de wetgever wil een ordelijk en efficiënt economisch verkeer inrichten
→ om evenwicht te verzekeren tussen bepaalde rechtmatig geachte belangen
(algemeen belang, belangen van concurrenten, uitvinders, …)
sturing:
→ gebeurt op basis van publiekrechtelijke regelingen
economisch en financieel recht 4
economisch en financieel recht
status Done
vooruitgang 12/20
examen @June 12, 2023
1. Inleiding tot het opleidingsonderdeel
1.1. Een beknopte geschiedenis van de (Westerse)
economie
de Industriële Revolutie (IR) was de belangrijkste economische transformatie van
de wereld in de 18e en 19e eeuw
België was de tweede beste ter wereld (Gentse textiel)
de tweede IR aan het einde van de 19e eeuw (= de technologische revolutie) wordt
gekenmerkt door het gebruik van elektriciteit + staal
de Amerikaanse cartoonist Thomas Nast maakte toen een stereotype beeld van de
ideale samenwerking tussen arbeid en kapitaal (The American Twins)
economisch en financieel recht 1
, de globalisering en het imperialisme (= de 2 gevolgen van de tweede IR) hebben de
wereld verscheurd ⇒ WO1 ⇒ België verloor de status van economische
wereldmacht
na WO2 kwamen internationale bondgenootschappen tot stand
ook wilde Europa haar economie versterken:
→ de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal (1952)
→ de Europese Gemeenschap (1957: Verdrag van Rome)
de oliecrisis (1973) zorgde voor een recessie (= een terugval) bij de meeste
kapitalistische landen
na 1973 heeft de wereldeconomie nog vele grootschalige crises gekend (bv. 2007:
de kredietcrisis)
in 1972 verscheen het rapport ‘Grenzen aan de groei’ van de Club van Rome
→ daarin werd vastgesteld dat als de westerse maatschappij in hetzelfde tempo
blijft consumeren, het in de toekomst niet goedkomt met de planeet
→ nu in de 21e eeuw groeit dit besef meer en meer ⇒ protesten tegen
klimaatopwarming
1.2. Van Wetboek van Koophandel naar Wetboek van
Economisch Recht
Napoleon kondigde in 1807 een Wetboek van Koophandel af
het oude wetboek zou finaal blijven bestaan
pas na WO2 groeide het besef dat er hervormingen nodig waren
in 2006 werd gestart met de voorbereiding van een Wetboek van Economisch
Recht
in 2013 werden de eerste 3 boeken ingevoerd in dit wetboek
de belangrijkste hervorming is zeker en vast de invoering van het begrip
“onderneming” in 2018 ⇒ het oude concept “handelaar” verdween
in 2019 werd het Wetboek van Vennootschappen ingevoerd
economisch en financieel recht 2
, 1.3. Mededingingsrecht
vroeger bestonden de begrippen “consumentenbescherming” en
“mededingingsrecht” nog niet
het decreet d’Allarde en de wet Le Chapelier:
→ de toegang tot handelsactiviteiten werd vrij
→ kartels werden verboden
→ de zelfregulering door ambachten verdween
in de tweede helft van de 19e eeuw was er meer aandacht voor de belangen van de
handelaars dan om die van de consumenten
sinds 1991 volgt België de Europese regelgeving inzake kartelrecht
de Raad voor Mededinging werd vervangen door de Belgische
Mededingingsautoriteit (2013)
1.4. Bankrecht
de afschaffing van het intrestverbod door de Franse Revolutie stimuleerde de
opkomst van het bankwezen in de 19e eeuw
er was een grote verwevenheid tussen de overheid en de financiële wereld
in het begin van de 20e eeuw was er weinig controle op de banken
de overheid greep toen in door:
→ te voorzien in een beschermingsregeling van het spaargeld
→ de Bankcommissie op te richten als toezichtsorgaan
eind 20e eeuw was er sprake van een branchevervaging tussen banken en
spaarkassen
→ spaarkassen konden andere activiteiten ontwikkelen die meer in de commerciële
sfeer van de banken lagen
→ banken interesseerden zich steeds meer voor de particuliere spaarmarkt
in 2010 werd het Twin Peaks model ingevoerd:
→ de Nationale Bank staat in voor het toezicht op de financiële sector
economisch en financieel recht 3
, → model waarin het toezicht op de financiële sector verdeeld is tussen prudentieel-
en gedragstoezicht
de bankencrisis versterkte de roep om een Europees bankentoezicht
1.5. Beursrecht
het beurswezen was een belangrijke middeleeuwse innovatie van het
handelsverkeer
19e eeuw: vrijheid was belangrijker dan overheidscontrole
1935: er kwam een nieuwe Beurswet door toedoen van de economische crisis
aan het einde van de 20e eeuw waren veranderingen onvermijdelijk ⇒ 1988: er
kwam nieuwe wetgeving waardoor de beurshandel onder de controle van de
banken kwam
2. Economisch recht
2.1. Ordening en sturing
het economisch recht bestaat uit regelen van publiekrecht én privaatrecht
die regelen zorgen voor het verwezenlijken van:
→ een economische ordening
→ een economisch sturingsbeleid
ordening:
→ gebeurt op basis van privaatrechtelijke regelingen
→ de wetgever wil een ordelijk en efficiënt economisch verkeer inrichten
→ om evenwicht te verzekeren tussen bepaalde rechtmatig geachte belangen
(algemeen belang, belangen van concurrenten, uitvinders, …)
sturing:
→ gebeurt op basis van publiekrechtelijke regelingen
economisch en financieel recht 4
